23 september: Gekleurde geschiedenis.

Een vriendin van Frea gaf haar een boekje uit 1964 mee met de woorden: “Dit vindt je moeder misschien wel leuk.” Nou en of.
Het boekje heet “Toen en nu II”. Leesboek over de geschiedenis van het vaderland voor de christelijke scholen. Het is geschreven door W.G. van der Hulst en R. Huizinga, geïllustreerd door C. Jetses en W.K. de Bruin.

In eerste instantie wou ik het lezen. Ik ben er ook in begonnen. Maar het was niet te doen. “Het wordt je zuut op de tong” zou mijn vader zeggen.
Het begint met de geboorte van Willem van Oranje en het eindigt na de gouden eeuw.
Het ligt er wel erg dik boven op dat de ‘christelijke kindjes’ overtuigd moeten worden van het feit dat ‘wij’ in de geschiedenis aan de goede kant stonden.

1964 is nu 50 jaar geleden. Het is niet meer voor te stellen dat de kinderen in die tijd (ik ook!) de geschiedenis op deze manier voorgeschoteld kregen. Zo begint het:
Als er een kindje geboren wordt, ……wie zal dan weten wat er in het leven van dat kind gebeuren gaat? Niemand! Dat weet God alléén! En als er een prinsje geboren wordt; als het ligt in zijn prachtige wieg, onder satijnen dekens? …..Neen, ook dán weet niemand, of het leven van die prins nu een leven worden zal van vreugde en rijkdom en heerlijkheid. Niemand! Dat weet God alléén!
God leidt het leven van de mensen naar Zijn heilige wil. Van de kleinen en van de groten; van de armen en van de rijken; van de families en van de volken; – van de prinsen en de koningen en de keizers óók.

Frea zat naast mij op de bank. “Is het een leuk boekje?”
“Ja, ik schrijf er een blog over. Wil je het eens zien?”
Bij de eerste bladzijde zei ze al: “Jeetje! Wat erg! Het doet me denken aan die boekjes van Rozemarijntje die jij vroeger voorlas!”
Natuurlijk. Het is ook dezelfde schrijver…..

In een recensie op bol.com las ik het volgende:  In 1964 werd de twintigste druk bijgewerkt tot ca. 1960. De geromantiseerde verhalen geven de hoofdzaak van onze vaderlandse geschiedenis weer en zijn niet bedoeld om de jeugd de exacte historische feiten te geven. Aan het eind van ieder hoofdstuk geeft schrijver in ‘En nu’ zijn visie op het gebeuren vanuit zijn christelijke overtuiging. Maar zijn beweringen doen voor deze tijd soms ongenuanceerd en subjectief aan, b.v. zijn houding tegenover de ‘ruwe heidenen’ en de ongelovige Friezen, en de verheerlijking van keizer Karel de Grote, die om het Christendom te verspreiden, ten strijde trok. Ook de wijze waarop hij over het lesgeven op de Openbare School oordeelt, is zeer gedateerd. Afgezien daarvan, een boeiend geschreven, goed overzicht (met de oorspronkelijke zwart-wit illustraties) ook van het dagelijks leven in de Middeleeuwen en de glorie van de Gouden Eeuw. Vanaf ca. 10 jaar.

Zo’n boekje geeft een mooi tijdsbeeld. Het gaat over de geschiedenis, maar het zegt ook veel over de tijd waarin het geschreven is. Dat we er nu anders naar kijken heet ‘voortschrijdend inzicht’……