Categorie: Streektaol Pagina 1 van 15

Het thema van de Zinnig (een Drentstaolig tiedschrift) die half juni in de brievenbusse zat was ‘Op reis’.
Dizze keer is het verhaol dat ik instuurd haar uutkeuzen veur publicaotie; daor was ik wies met!
As underwarp haar ik het geheugenspellegie ‘Ik gao op reis en nim met…’.

Mooi spellegie, ie kent het vast.
Wij speulden het met de kinder in de auto, met name as wij zölf op reis waren. 
“Zijn we dral?”
“Duurt het nog lang?” Ie kent het wel.
Dan deuden wij met mekaar dit geheugen-woordspellegie: tandebössel, walkman, Donald Duckies, wat nim ie al niet met op reis.
Dan vleug de tied veurbij en waren we soms maor zo op de plek van bestemming.
En ie nimt wat met a’j op reis gaot!
Hoe vaak heb ik al niet een koffer weer uitpakt nao een vekaansie en verzucht: “Waorum heb ik dit allemaole metnummen? Dit he’k ja hielemaole niet bruukt..”
Hiele liesten vink ik of veurdat wij votgaot en dan nog vergeet ik soms wat. 

Wat ik nooit vergeet is mien heufd vol met gedachten, dat he’j naomelijk altied vanzölf al bij je. En met dat brein nim ik ok altied een stuk van mien leven thuus met op reis.
Toen mien moe nog leefde en geleidelijk an meer zörg neudig haar maakten Gerard en ik een verre reis naor femilie in Canada.
Ik weet nog dat ik toen op een rotsblok zat midden in een rivier en dat ik dacht: “Nou kan mien moe mij niet bellen…”
Ze belde mien breur, want ik was der niet. 
Maor ze was in mien heufd wel met mij op reis. 

As ik op vekaansie gao in een tied dat het hectisch is op het wark, he’k dat ok zo nou en dan in de kop.
“Hoe zul ’t nou met de wichter weden? Zult ze zich een beetie redden? En wat nou as der iene ziek wordt…..”
Helpt niks, weet ik ok wel en mien collega’s hebt der niks an, maor ok mien collega’s bint soms in gedachten met mij op reis. 

Fiets ik langs de Donau in Oostenriek en kom ik in Grein, dan bedenk ik dat ik daor vrogger met mien va en moe ok al ies west bin.
En dat mien breur en ik in dat riviertie speulden.
Die bint dan ok eem as een fijne herinnering met mij op reis.

Hoe older ik word, hoe meer der met mij met op reis giet.
De kinder. “Moe’we binnenkört nog eem bellen?”
Oons huus. “He’we die achterdeure nou wel op slot daon?’
De buurvrouw. “Zul ze oonze buutenpotten wel wat extra water geven met die dreugte?”
Want ok het weer in Nederland giet deur de alom tegenwoordige wifi met mij met op reis.
Zölfs de karkdiensten vanuut de karke in Roden kunt wij metmaken as wij dat wilt. 
“Zit niet veul volk in de karke; veul luu bint op vekaansie zeker…” 😉

Ik gao op reis en ik nim met: mijzölf en mien heufd vol gedachten. 
Hoe a’j ok je best doet, ie komt nooit hielemaol lös van thuus. 
Oost, west ……

Het was al weer eem leden: vandage weer ies een blog in het Drents.
A’j in de buurt van Roden woont, dan he’j  ’t al kunnen lezen: in ‘De Krant’ van dizze weke stun een column van mien hand.

Het verhaol giet over de verschillen tussen de generaoties. Dat oonze kinder gien tillevisie hebt bijveurbeeld. En dat tussen de middag brood eten tegenwoordig ‘lunchen’ het. A’j dit blog regelmaotig leest, dan zult je sommige passages bekend veurkommen.

Bi en old.

Al praotend met oonze kinder ervaar ik nou en dan een generatiekloof. Laot ik niet overdrieven: een kloofie.
Met mekaar an de kovvie kregen wij het over tillevisiekieken.
“Ik heb geen tillevisie en ik kiek dus ok nooit tillevisie. Ja, bij jullie! Gieniene uut mien vriendenkring hef een tillvisie. Neis haalt wij van internet en wij hebt Netflix en YouTube. Waorumme zu’j wachten tot der wat op de tillevisie komp?”
Wij zit ’s aomnds um 8 uur klaor veur het journaal. Met kovvie. Hopeloos olderwets. En de omroepen zich maor drok maken um de kijkcijfers. Terwijl wij allemaole wit dat de jeugd de toekomst hef. En as  de jeugd gien tillevisie meer kek, dan kan een blind peerd nog zien hoe de toekomst van de omroepen/tillevisie/radio der uut giet zien.
Want naor de radio luustert ze ok niet meer: “Wij hebt Spotify.”

Alles haalt ze tegenwoordig van internet. Oonze jongste dochter haalt veul van Reddit.
Enthousiast zat ze  te vertellen: “Dan he’j sub-reddits waor a’j lid van kunt worden. Ik ben bij knitting (breien) en bij crochet (haoken) en a’j allebei kunt he’j ok nog bi-stitchual” (bi-stekerig,  bi-stekelig, bi–stekueel. ….) |
Bi-stitchual. Bliek ik ok te wezen.
Verboas joe niet, verwonder joe allent.

Een aander fenomeen waor ik mij over verbaos bij de jongere generaoties is het gebruuk van ofkörtings. Veural under studenten is dat mode.
“Vrijmibo: kladiladi!”
Die vrijdagmiddagborrel weet ik dan nog wel, maor ‘kladiladi’?
Blek ‘Klap die laptop dicht!’ te wezen.
Boschado is böschappen doen, een brogeroza is een broodje gerookte zalm en een bopla met biba is een borrelplank met bitterballen.

Kiekt wij eem trugge naor je jaoren ’60, dan waren der toen ook hiele hippe woorden, die nou gien meinse meer gebruukt. Toen nuumden ie dingen  ‘mieters!’ Patricia Paay zingt: ‘… ik vond je altijd reuze-sloom’ en a’j wat saai vunden, dan nuumden ie dat ‘duf’.
Ie organiseerden een ‘knalfeest’ en ie neudigden ‘fuifnummers’ uit.

Conclusie?
Ik wor old.
Dat verneem ik ok as wij op kantoor bij mekaar zit te broodeten tussen de middag. Dat het tegenwoordig ‘lunchen’.
Der komt allemaol bakkies op taofel met salades, kwarkies en wrappies.
Daor zit ik dan tussen met mien beka en mien broodtrommeltie met een broka en een bropi* .

*Beker karnemelk, broodje kaas en broodje pindakaas.

Gusteraomnd kreeg ik een appie van Bea. Ze stuurde de foto bij dit blog en schreef derbij: “Geweldig dit! Behalve jouw foto….in het echt ben jij veel leuker, dus tijd voor een andere foto, laiverd!” Vin ik eigenlijk ook wel, maor die foto is maakt deur de fotograaf van ‘de Krant’.
Misschien moet ik de volgende keer toch eem een aandere foto metsturen.

As ’t over de streektaol giet op  dizze website, dan is dat meestal met een verhaol van mijzölf, maor vandage vraog ik andacht veur mien collega-schriever in de rubriek Moi Noordenveld in ‘De Krant’.
Heur naam is Hennie Bouwman-Westerhof en ze komp uut Nörg.
Hierbij een link naor wat meer informaotie van heur op de website van ‘Het huus van de taol‘.
Zij schreef de column van dizze weke en het raakte mij.
Ze vertelt over heur depressie.
Geen populair underwarp en ok niet makkelijk liekt mij um daor over te schrieven.

Daor praot ie ok niet gauw over.
A’j mekaar tegenkomt in de supermarkt en ie vraogt: “Hoe is’t?” dan zeg men toch al gauw “Goed heur. En met je?”
Hennie vertelt dat ze een paar keer diep in de putte zeten hef “en a’j dat een keer metmaakt hebt, dan blef die putte aaid bij je in de buurt.”
Wat goed dat ze der over schref. Het is vast herkenbaar veur hiel veul mensen.
Ik heb een foto maakt van de column van Hennie en daor he’k een PDF van maakt: hierbij een link naor heur verhaol Henderkien
dan ku’j ’t ok eem lezen.
Te klein? Ie kunt de tekst vergroten: “Ctrl” vastholden en tegeliekertied op “+” drukken um te vergroten.

Daniël Lohues is ok een Drent die niet under stoelen of banken schöf dat e sums last hef van depressies; hij hef der al hiel wat vassies over schreven.
Dizze maond (Meertmaond Streektaolmaond) is zien neie single uutroepen tot ‘de schijf van NPO Radio 5’.
Hij was te gast in het ochtendprogramma van Bert Haandrikman en vertelde dat hij nao de winter eem ‘diep zat’ en dat hij toen opknapte umdat e mus lachen um een appie van een goeie vriend.
Het liedtie dat e daor bij schreef hef de toepasselijke titel ‘Licht in de duusternis‘ .
Hij gef in dat liedtie een advies: “zuuk dan wat op um te lachen, dan he’j in elk geval lacht, dat he’j in elk geval wat…’
Ok eem luustern?
Hierbij een link naor het lied.
“….dat heb ik lange mist, licht in de duusternis.”

Hennie en Daniël maakt oons bewust van het feit dat het veur sommige meinsen echt niet metvalt.
De umgeving kan daor niet altied wat an doen, maor vergeet ze niet; alle kleine beeties helpt.
Net as dat iene keersie in een pikdonkere kamer.

Dinsdagmiddag vief november zaten we met meer dan twintig vrouwen bij mekaar op de eerste dinsdag van de maond: Holy Stitch.
Daor heb ik toen niet over schreven, want die middag belde Gerard dat Henri vermist was en daornao kun ik mij niet meer concentreren op wat dan ok.
Een blog over Holy Stitch komp der niet meer, maor der was wel wat aans die middag dat ik vandage under de aandacht wil brengen.
Het was een krantenknipsel dat ik kreeg van Sjoukje die middag.
“Dit is een mooi verhaol over handwarken; misschien mooi um straks eem veur te lezen?”
Ik las het vluchtig deur en gaf Sjoukje groot geliek: wát een mooi verhaol en wat toepasselijk um het bij dizze club veur te lezen.
Het gung namelijk over handwarken van vrogger op de legere schoele.
Met zinnen over de muite die het kostte ‘zwieterige, strakgebreide stukkies’, over de ofguunst op ‘die verrekte jongen die naor het handenarbeidlokaal möchten’, en de beschrieving van heur eigen borduurwark ‘groezelig, zenuwachtig en ongeliek.’
De mooiste zin was: ‘Ik vuulde mit grote treurigheid, dat het bargofwaorts gung mit oons vrouwen….’
Bi’j 60-plus en vrouw, dan herken ie alles uut dit verhaol.
A’j op de ofbielding klikt komp e groot in beeld, maor ie kunt ok klikken op dizze link Nuttige handwarken, dan ko’j bij een PDF.
Helaas heb ik niet kunnen achterhalen wie dit verhaol schreven hef, Sjoukje zee dat ze ’t al meer in dan twintig jaor in de la had liggen.
Is der iene die ’t wet? Geef het eem deur, dan zet ik heur name der bij. Ere wie ere toekomp.

San Martino in de dom in Lucca.

Undertussen was het maandag ok Sint Meerten.
Die heilige kwamen wij nog tegen in Lucca in de dom daor die naor hum nuumd is: Duomo Di San Martino.
Dit jaor haar ik gien bargen soekelao kocht, maor kleine spullegies zoas gel-pennen, ballonnen, gummegies, dieren, kleurboekjes en zukswat. Daor haar ik allemaol kleine kedoogies van maakt en as der kinder bij de deure kwamen möchten ze een pakkie grabbelen.
“Stop maor in joen tasse, a’j thuus bint much ie ’t pas uutpakken”.
Ik weet niet hoe ’t bij jullie was, maor wij hebt niet veul kinder had.
Het weide slim en het regende: gien mooi weer um bij de pad te lopen.
As ik soekelao kocht haar, dan hadden wij (lees Gerard) dat allemaole opeten moeten, maor nou kun ik de grabbelton op zolder zetten: die haal ik volgend jaor op 10 november wel weer teveurschien.
Veurige weke dinsdag verscheen der ok een verhaol van mij in de Krant bij de rubriek Moi Noordenveld.
Daorin schreef ik ok over Sint Meerten under de titel ‘Hagelslag’.
Woon ie niet in de buurte en wo’j ’t toch eem lezen? Hierbij een link naor mien bijdrage: Hagelslag

Netuurlijk ben ik niet de ienige die wel ies wat in het Drents schref; lees maor ies een ‘Zinnig’.
Vandage schrief ik over een collega-schriever: Freerk Wiechers.
Hij is de vader van mien schoonzus Ali en a’j al een poossie met mij metleest he’j al wel ies een verhaol van zien haand lezen.
Hij was namelijk ‘Lezer van de maond in juli 2020. Klik hier veur zien bijdrage destieds.
Freerk schref in zien eigen variant van het Nedersaksisch, het Drents dat praot wordt in Dwingel en omstreken; hij woont in Eemster.
In 2016 schreef ik een blog over de innige vriendschap van oonze dochter Carlijn en Rick, zeun van Roelof en Ali.
Daorin linkte ik naor het verhaal van hum dat ‘Filistijnen’. hiette; daorin schref e over zien kleinzeunen die een nichie (oonze Carlijn dus) op bezuuk kregen. Beneid naor wat Freerk toen schreef? Hierbij een link naor dat blog.

Ofgelopen zomer kreeg ik van Ali een puute met tiedschriften (Royalty, Vorsten etc.) en daor zat ok een boek in. De titel van het boek was ‘Dreints tableau’ en het was schreven deur Freerk Wiechers. Hij haar het in eigen beheer laoten drukken en ik kreeg een exemplaar; daor was ik wies met. In zien veurwoord schref e:  

De titel van dit boek vrag meugelijk enige toelichting.
Op de foto van de omslag stao ik onmiskenbaor ofbeeld as jager.
Nao een jachtdag wordt het bemachtigde wild met respect uutlegd, zodat men nog eem kan naogenieten van de kansen die beuden bint en vake benut. Daorna wordt het wild verdield under de jagers. Dit ritueel wordt ‘het tableau uutleggen’ nuumd.
Ik heb de ofgelopen jaoren artikelties schreven, als het ware ‘scheuten’ veur de buurtkraante ‘Eemshoorn’ en ‘het Drents Jagersblad’. Het leek mij mooi um in de stijl van de jacht dizze bundeling het ‘uutleggen van het tableau’ te nuumen.

Freerk.

Het bint mooie verhaolen.
En ok verhaolen over de jacht, een underwarp waor as ik nou nooit over schrief!
A’j de schriever kent, dan heur ie hum praoten in zien mooie Dwingeler streektaol.
Um een idee te kriegen van wat der zoal in het boek stiet, heb ik der ien verhaol uutlicht.
“Uut de tied’ stiet der boven.

A’j de ofbeeldings klikt dan komt ze groot in beeld; dan ku’j het verhaol goed lezen.

Vandaog het vervolg van Willems gastblog van ofgelopen zaoterdag:

Ienmaol as kok an ’t wark gung ’t allemaol wal. Toen ha’k wat minder vaak straf, maor over was’t ok niet. De reden veur straf bleven in mien ogen aaid onbenullig; miesttied was ’t gebrek an respect veur een ‘hoge’. Het miest sprekende veurbeeld hiervan was da’k een keer mien grote baos – de voedingsofficier-  oetlacht har. De beste man was net nei bij oes en wus nog niet goed hoe e zuch gedragen mus. Dit even veur zien verdediging.

Samen met mien maot ha’k de vrogge dienst dreid en was daorum um half dree vrij. ’t Was hiel mooi weer en wij zaten met zien beiden nog even lekker in ’t zunnegie op het laad-en losperron van de keuken toen die voedingsofficier veurbij kwam. Kennelijk har de man verwacht daw spontaan in ’t èende sprungen en hum op militaire wieze groetten. Dat deew niet, starker nog, wij keken nog niet op of um. Op zien beetie zoere opmarking van “Ik zou maar niet groeten als er een officier voorbij komt”, zee mien maot hiel dreug “dat deew toch ok niet luitenant” en kek de man  hiel unschuldig an. ’t Zul allemaol nog wal goed gaon weden a’k niet keken har. Dan ha’k ok niet zien dat de man keek as een bok wel braanekkels en kribbels tegeliek vret. Da’k daorum begunde te lachen maakte zien stemming der niet beter op. Ik gung op rapport. Mien gebrek an militair respect was oeteindelijk weer goed veur een week “licht”.  Niet dat mij dat wat schelen kun, want ik har toch dienst dat weekèende.

In principe kreej alle kleren van de dienst; ok ’t undergoed. Maor ’t zat niet lekker as ’t kruus van de underboks je zowat op de knienen hung en de bovenboks je wat krap in ’t kruus zat. Een combinatie wel opvallend vaak veur kwam. Het ienige pak wat op maot maakt weur was het pak daj andoen mussen aj met verlof gungen; je ‘eerste grijs’ dat paste dan ok perfect.

Een verhaal apart bent mien schoenen; de militaire kissies. Tussen mien linker en rechter voet zit een beheurlijk groot verschil. ’t Is meer as ien maot. Op de middag van de tweede of daarde dag zulden wij de schoenen kriegen en mussen oes de voeten opmeten worden; de rechtervoet. Toen’k tegen die sergeant-schoemaker zee dat mien linkervoet groter was as mien rechter kreeg ik de historische woorden te heuren  “Oliebol, denk jij het beter te weten dan ik”. Nou wa’k inderdaod die miening toedaon, maor duurde dat toen nog niet zo rechtoet te zeggen. Ik dus braaf mien rechtervoet opmeten laoten en dacht bij mijzölf ik zeg de goeie maot wal tegen die schoenenoetdieler. Dat was een beetie naïef van mij, want ik har toen al weten kunt dat der vanoetgaon wordt daj dom geboren en simpel wiegd bent en je niks bijbracht is in de tied veurdaj in dienst kwamen. Toch nog maor even prebeerd um de linkervoet opmeten te kriegen, maor toen kree’k van de meetsoldaot te heuren dat e de rechtervoet op mus meten en niet de linker. Ik kreeg in ieder geval een papiertie met daorop “44 M” in de haand drukt en daormet mus ik een taofel wieder, waora’k de schoenen kriegen zul. Ik dus maor de veul te kleine schoenen ophalen en nao ze oetpakt te hebben an de sergeant zien laoten dat ze veul te klein waren. “Dan moet je maar opnieuw meten”.

Aj nou deinkt dat ze dan je linkervoet opmeet bi’j veul te gauw veur militaire dienst. Opnei wolden ze allent maor mien rechtervoet opmeten. ’t Gevolg was da’k wèer met een maot 44M opscheept weur. Um een lang verhaal kört te maken, nao de daarde keer maot 44M kwamen ze eindelijk op de gedachte dat der mèer an de haand was as een meetfout en an ’t èende van de middag ha’k eindelijk schoenen wel mij wal pasten; maot 46, dezölfde maot as mien burgerschoenen.

Wa’k een hiele middag drok west um een paar schoenen te kriegen.
Op dat moment begunde bij mij de twiefel al toe te slaon; moe’k mij doodlachen of doodargern.
Een  besluut daorover he’k toen niet neumen.
Jaoren later, bij een EHBO-cursus, he’k leerd dat zuks as een levensreddende handeling zien wordt.

Het thema van de Zinnig van augustus was ‘Schatten’.
Wat veur verhaol moe’j bij dat thema schrieven? Waor denk ik an bij ‘een schat’?
Ik mus denken an oonze jongste dochter Carlijn, die een poossie heur lievelingsknuffeltie kwiet was.
Och man, wat een verdriet en wat een gemis.
Ooit haar ik daor al ies een blog over schreven under de titel: ‘Teruggevonden‘, want gelukkig kwam het ding nao een paor weken weer boven water.

Het blog was in het Nederlands schreven en der zat nog een aander verhaal an vaste, dus ik mus het herschrieven en vertaolen. In mei stuurde ik het naor de redactie van Zinnig en in juli kreeg ik bericht: mien inzending was uutkeuzen veur publicatie!
Mooi ja, wies met.
Wo’j ’t ok eem lezen?
Hierbij een link naor een PDF: Terugvunden