De waarde van de dag

Willem is overleden.
Vaste lezers van mijn blog kennen hem als één van de mensen die vaak een reactie plaatsen.
Willem was één van ‘hofleveranciers’: regelmatig stond zijn naam in de rechterkantlijn.

Als mensen reageren op dit blog mail ik altijd een antwoord terug en met Willem was daaruit een regelmatige mail-wisseling ontstaan.
Zo had hij mij een week of twee geleden laten weten dat hij mijn blog een tijdje niet had gelezen, want hij moest aan zijn ogen worden geopereerd.
Vorige week kreeg ik een mail van Willem, maar die was geschreven door zijn zoon. Vader had een hartinfarct gehad en was opgenomen in het ziekenhuis.
Het mailtje van maandagavond was geschreven door zijn zoon en had deze boodschap:

Hallo Ada,

Helaas moet ik nu melden dat Willem in de nacht van zondag op maandag in zijn slaap is overleden. Het was voor ons allen een grote schok. Zeker omdat hij de afgelopen dagen juist met sprongen vooruit ging. Wij hadden eerder verwacht dat wij het bericht zouden krijgen vanuit het ziekenhuis dat hij weer naar huis mocht.
Hij genoot altijd van de berichten die jij en de andere op jullie blogsite plaatste en vond het ook altijd fijn om dan zijn mening te delen. Zijn ‘Vrienden die hij nog nooit had ontmoet noemde hij jou en de andere waar hij mee discussieerde altijd.

En ook al kende ik Willem niet persoonlijk: zijn overlijden bracht me even van mijn stuk.
Als ik iets schreef over Westerbork, dan reageerde hij vaak, omdat hij in die omgeving was opgegroeid.

Eind jaren ’40. De populier is in 1948 gekapt.

In Orvelte stond de boerderij ‘Bruntingerhof’, het huis waarin Willem was geboren en dat vanuit Bruntinge destijds is overgebracht in Orvelte.
Toen ik Willem ooit eens vroeg om ‘Lezer van de maand’ te worden, reageerde hij enthousiast.
Van te voren gaf ik aan dat het blog ongeveer 500 woorden mocht bevatten en ik stuurde de vijf vragen mee die iedere lezer van de maand destijds beantwoordde.
Met kerende post kreeg ik een epistel opgestuurd dat meer dan  2500 woorden telde; Willem had alleen voor het beantwoorden van de eerste vier vragen al een heel blog nodig…..
Zijn bijdrage werd in twee delen gepubliceerd: het eerste in het Nederlands, het tweede in zijn geliefde Drents.
Wil je die blogs nog een keer lezen? Hierbij twee links: deel 1  en deel 2. .

In 2023 viel er een dikke envelop op onze deurmat: daarin zat materiaal waarvan Willem vond dat ik het moest hebben.
Benieuwd wat er in zat? Lees dan ‘Spul van Willem‘.
En toen ik een keer vakantie nam van mijn blog, kreeg ik van Willem een gastblog: dan kon ik ondanks mijn vakantie tóch een blog publiceren!
Het verhaal ging over zijn diensttijd, dat kreeg ik ook in twee delen: deel 1 en deel 2.
In 2024 stuurde hij mij nog zijn verhaal over ‘Draank‘

Vorige maand nog stuurde hij zo’n uitgebreide reactie op mijn blog over Allerheiligen dat hij verbond aan ‘het appelrillen’, dat ik er een apart blog aan heb gewijd.
Zie ‘Appelrillen, een reactie van Willem‘.

Willem.
De vriend die ik nog nooit had ontmoet.
De man van de verhalen.
Wat zal ik zijn schrijfsels missen.

Vorige week kreeg ik een appje van Cobie.
Zij is getrouwd met het buurjongetje waar wij 36 jaar geleden naast kwamen te wonen en ze is journaliste bij ‘De Krant’, een regionaal nieuwsblad.
“Zou jij wellicht mijn Noordenvelder* willen zijn deze week?”
Eerlijkheidshalve moet ik toegeven dat ik ‘De Krant’ niet helemaal spel als hij op de deurmat valt, dus ik had niet echt een goed beeld van de Noordenvelder van de week.
“Wat een verrassing dat je aan me denkt” appte ik terug. “Lijkt me wel leuk, maar wat is dan de bedoeling?”
Er kwam niet echt een antwoord op die vraag, maar ze vond het leuk dat ik mee wou doen, dus vorige week zat ze op een middag bij ons aan de keukentafel aan de thee.
Toen was de fotograaf al geweest, want die had zijn eigen programma en moest nog op pad voor ‘het Krantenkoppie’.

Van te voren had ik nog wat voorgangers opgezocht (De Krant kun je ook digitaal lezen) en ik las dat vaak het gekoppeld wordt aan iets: voorzitter van een clubje of initiatiefnemer van een evenement. Waar moest het dan bij mij over gaan? Dat was dus gelijk mijn eerste vraag, maar Cobie zei dat het helemaal nergens aan gekoppeld werd: “Ik begin zo’n interview vaak met vroeger, waar ben je geboren enzo en hoe kom je in Roden terecht en dan volgt het verhaal vanzelf!”
Was ook zo.
Hartstikke gezellig was het.
We teuten met zijn tweeën zo twee uur vol.
“Als ik de tekst klaar heb stuur ik het aan jou. Als er dan iets in staat wat jij niet wilt, dan passen we het aan” zei Cobie toen ze wegging.

Toen ze weg was dacht ik: “Wat heb ik eigenlijk allemaal gezegd?! En wat zou ze er van maken?”
Zaterdagmorgen kreeg ik haar verhaal. Een spannend moment, het komt per slot van rekening wel in De Krant.
Heel gek om je eigen verhaal te lezen, geschreven door een ander.
Het leuke was dat ik dat ook terugkreeg van man en kinderen.
Ze vonden het een mooi en herkenbaar verhaal ‘maar het is niet jouw schrijfstijl!’

In mijn antwoordmail aan Cobie gaf ik aan dat ik wel graag wat specifieke dingen anders benoemd wilde hebben, maar haar verhaal bleef haar verhaal.
Deed me denken aan het ophangen van de was.
Als Gerard dat doet hangt het anders dan wanneer ik het zelf ophang, maar het resultaat is hetzelfde: de was wordt droog.

Gistermiddag viel De Krant in de bus met Aaltje op pagina 30 als Noordenvelder van de week.
Benieuwd naar Cobie’s artikel?
Hierbij een link naar het PDF dat ik er van maakte: 2025.12.02 Noordenvelder van de week
De foto die daar op staat is gemaakt op de bank in onze woonkamer door Erik Veenstra.

*Woon je niet in deze omgeving en vraag je je af wat Noordenveld is?
De gemeente Noordenveld is in 1998 is ontstaan door een fusie van de voormalige gemeenten Norg, Peize en Roden.
Roden is sinds 1989 onze woonplaats.

Een collega schilderijenverzamelaar, maakte mij attent op iemand, die veel schilderijen te koop had. Op een zaterdagmiddag ben ik samen met een vriend naar een bedrijventerrein in de omgeving van Heerenveen gegaan; het was een groot bedrijfsgebouw, verdeeld in units voor kleine particuliere gebruikers.
De verkoper had een wel heel bijzondere omvangrijke verzameling: alles wat met bierspullen en met reclame voor bier te maken had was zijn verzamelgebied.
Zijn schilderijencollectie wilde hij graag in één koop aan mij verkopen, maar van de getoonde schilderijen werd ik niet blij.
Slechts een aantal etsen en landschappen kocht ik; de man wilde graag verkopen, dat koopt altijd gemakkelijk.
Eén kleurig werk, trok echter mijn speciale aandacht. (klik op de afbeelding voor een vergroting)
Dit duidelijk gesigneerde werk is gemaakt door de kunstenaar Leonard Pinkhof.

Leonard Pinkhof 1898 – 1943

Leo ‘Leonard Jehoeda’ Pinkhof werd op 19 juni 1898 geboren in Amsterdam. Zijn vader was een vooraanstaande arts en zijn moeder pianolerares. In het gezin stonden de joodse religie en het zionisme centraal. Ook werd grote waarde gehecht aan intellectuele vorming en kunstzinnige vorming. Een van zijn zusters was de bekende schrijfster Clara Asscher-Pinkhof. Zij schreef o.a. Joodsche kinderliedjes, Van twee Joodsche vragertjes, Rozijntje en Rozijntje van huis waarvoor haar broer Leo de illustraties heeft gemaakt.

Afbeelding: website Joods Virtueel Museum

Vanaf 1915 volgde Leo een opleiding aan de Rijksschool voor kunstnijverheid in het Rijksmuseum. In 1919 slaagde hij voor het toelatingsexamen van de Rijksacademie waar hij al gauw bekend stond als “Leonardo da Pinkie”.
In 1925 stond Leo Pinkhof samen met anderen aan de basis van de kunstenaarsvereniging Noorderkunstkring. Tevens was hij dertien jaar voorzitter. Het doel van de vereniging was het bevorderen en ontwikkelen van de beeldende kunst. Een doel dat nog steeds wordt nagestreefd. In Amsterdam was hij ook lid van kunstenaarsvereniging De Onafhankelijken. Hij was een veelzijdig kunstenaar.
In 1943 werden hij, zijn vrouw Betty Koekoek en hun vier kinderen naar Westerbork gevoerd en daarna naar het vernietigingskamp Sobibor gestuurd waar ze werden vermoord.

Op de website ‘Joods Virtueel Museum’ vind je een pagina die helemaal gewijd is aan Leonard Pinkhof, inclusief zijn levensverhaal: hierbij een link naar dat verhaal.
Het portretje van de kunstenaar komt ook van deze website.

Het maakt op mij indruk, om een schilderij in handen te hebben, gemaakt door een kunstenaar, die vermoord is in een Duits vernietigingskamp.
De man die het van mij kocht was een man met een Joodse naam, die in in Amstelveen woonde.
Desgevraagd deelde hij mij het volgende mee:

‘Bedankt Remmelt voor al je hulp en moeite.
Ik heb interesse en koop graag schilderijen van relatief onbekend Nederlandse Joodse kunstschilders, voornamelijk deze, die vermoord zijn in WO2.
Je ben altijd welkom om zulke schilderijen aan me aan te bieden. 

Bijzonder om te ervaren dat er verzamelaars zijn, die de gedachtenis aan deze vermoorde kunstenaars in ere willen houden.
Ik zal deze man als eerste de kans geven om deze schilderijen te kopen.

Onze mooie taal kwam weer in prachtige varianten voorbij de laatste weken, hierbij een overzicht van wat mij ter ore kwam en/of werd opgestuurd.

Essina kwam op haar zoektocht naar speciaal ondergoed terecht op de website van een online-winkel.
Daar vond ze tot haar eigen verbazing ‘onderbroeken met ruimte voor inlegzolen….‘

Irene, vriendin van Carlijn en de enige leverancier met een eervolle vermelding op deze website stuurde er twee op.
– De organisatoren van ons personeelsfeest hebben het (lage) budget benaderd met …. de Chinese slag!
– Een collega van Irene over een kennis met vage gezondheidsklachten: “Ze konden maar niet de vinger op de i leggen.”

Ons gezin verbaast zich over het gebezigde Nederlands bij Heel Holland Bakt.
Dit is toch poepescheterig….!
‘Hatsiekletsie’!
‘Het oudste kind is de eerste pannenkoek’.
Deze taart is ‘Instagrammable’. 
‘Arretjes cake met een prettig mondgevoel….’
‘De zenuwen zijn om te stollen!’

De moeder van Janny had het in haar eigen streektaal altijd over ‘stoete’.
Toen ze bij de bakker in haar nieuwe woonplaats kwam, vertaalde ze dat naar het Nederlands.
“Mag ik wel een stuit?”

Gerard hoort iemand op de radio praten over een bedrijf dat er niet best voor staat.
“Het bedrijf zit in financieel weer…”

Een column van Froukje in het Dagblad van het Noorden: “Sommigen leggen nog de laatste loodjes aan hun scriptie..”

Schoonzoon Jon heeft heel soms nog wel eens last van zijn Engelse achtergrond: “Ik heb moeite om mijn hoofd er omheen te wikkelen.” (to wrap my head around it).
En “Look at me, stelling prioriteiten!” (look at me setting priorities).
We blijven nog even bij Jon.
Wij gebruiken in ons gezin soms quotes van tv-programma’s van vroeger.
Zo roepen wij bij iemand die een beetje hoest:  “Gròningse bronchitus! Hè, wat naer nou!” naar een uitspraak van zuster Clivia uit Ja zuster, nee zuster’.
Jon dacht dat dat echt een ziekte was omdat ik dat soms zeg…..

Pieky vraagt zich af of het volgende spreekwoord wel echt een spreekwoord is: Menig kippenhouder zit na het recente Nederlandse advies om door PFAS-vervuiling geen eieren van eigen kippen meer te eten mogelijk met een ei in hun broek .

Genoteerd vóórdat het aandacht kreeg in ‘Even tot hier’:  journalist tegen Jesse Klaver na de verkiezingswinst ‘U bent de gedroomverfde kandidaat!”

Ally las een leuke in een streekkrant: het ging over met welke vragen mensen bij Humanitas aan kunnen kloppen: “…. het kan ook een vraag zijn voor ondersteuning bij geldzaken, omdat iemand financieel aan de grond genageld zit.

Een staaltje vernederlandst management-engels van de teamleider van Team290: ze had het in een overleg over de uitkomsten van de vragenlijsten die door de naasten van een cliënt worden ingevuld. Daarmee worden de ervaringen van cliënten gemeten en in kaart gebracht. “Dan kunnen we het ook niet benchmarken….”
Weet je niet wat het is?*
Ik ook niet.

Onze taalkalender voorziet ons wekelijks van ‘Kronkels’: krantenkoppen of titels van artikelen die de plank misslaan.
Tot besluit van dit blog weer een paar highlights:
Op Limburg.nl: André Rieu in 1000 stukjes in de winkel verkrijgbaar!
Op WNL: VVD-prominent Joustra: zet mes in aantal bewindslieden.
Nu.nl: Rokers hoesten veel meer accijns op dan automobilisten

Hierbij een link naar Nederlands maar dan anders deel 48 
van daaruit kun je steeds teruglinken naar alle andere delen (al bijna 50!) die in de loop van de jaren gepubliceerd zijn.

* Hierbij een link naar een pagina van de Rijksoverheid waar het begrip Benchmarking wordt uitgelegd.
Zó blij dat ik dat allemaal niet meer hoef…!

Toen ik afscheid nam van Lentis had ik al een uitnodiging gekregen voor het 25-jarig jubileum van collega Renny: ik was op 28 november vanaf 12.00 uur van harte welkom voor een feestelijke lunch op de 2e etage van het Lentis-gebouw aan de Hereweg. De dag voor het feestje kreeg ik een app van de zus van Renny, Henny, die al jaren op de afdeling Lentis Jonx werkt. “Zou je ons met je gitaar willen begeleiden bij een liedje dat we ten gehore willen brengen voor Renny? We gaan het zingen op de melodie van ‘Let it be’ van de Beatles”.
Tuurlijk.
De gitaar zou ik sowieso al meenemen, want Renny wilde nog graag een lied van Daniël Lohues horen.

Op de heenweg pikte ik oud-collega Corry op. We waren nog vroeg, dus we konden nog even een kijkje nemen op de afdeling. Maar dat is gek! Alles was nog hetzelfde, maar ik maakte er geen deel meer van uit. De hele afdeling was versierd voor Renny met slingers en ballonnen en het was een drukte van belang: de collega’s waren druk bezig met de voorbereidingen voor de lunch.

Renny had gekozen voor een feestje waarbij alle secretaresses waarmee zij in de loop van die 25 jaren had samengewerkt waren uitgenodigd. Dat resulteerde in een zaaltje vol vrouwen, waarvan een deel al met pensioen was en die elkaar al een tijdje niet hadden gezien.
Er waren toespraakjes, er werden cadeautjes overhandigd en het koortje ‘Henny en de Granny’s’ van Jonx zong vol overgave hun lied  ‘Renny die wordt oma, oppasdag’ (denk aan de Beatles, speaking words of wisdom, let it be.’). En natuurlijk zongen we met elkaar over de prachtig mooie dag van Lohues.
Daarna was het vooral heel erg gezellig. Met collega’s van vroeger, waarvan er ééntje vorige week ook met vervroegd pensioen is gegaan én collega’s van wie ik vijf weken geleden afscheid nam. Na twee zinnen zat er ik al weer helemaal in en werd ik bijgepraat over hoe de taken nu verdeeld zijn op de afdeling, wie waar zit, de oplopende werkdruk en de ontwikkeling op het gebied van de samenwerking met andere afdelingen.

Het was heerlijk om even weer bij te praten met iedereen.
Anderhalf uur was eigenlijk veel te kort; we gaan proberen om een datum te plannen voor een vervolgbijeenkomst. Een lunch en een wandeling, zoiets.
Met mijn gitaar op de rug liep ik na afloop weer naar de afdeling om nog iets te overleggen; ik stond te kijken naar het whiteboard met de namen van de bureaudienst, het vakantie-overzicht en de zieken, de kasten met formulieren, de voorraad mappen, het kopieerapparaat en de hoog-laagbureaus.
En het kriebelde niet.
Helemaal niet.
Ik zwaaide de collega’s (die al weer druk aan het werk waren) uit en stapte vanaf de werkvloer weer naar buiten.
Doeoeoeg!

Benieuwd naar de andere delen in deze serie?
Hierbij een link naar deel 1, onderaan dat blog vind je een overzicht van alle tot nu toe gepubliceerde delen.

Als ik bij Essina op koffiebezoek ga krijg ik altijd wel iets mee naar huis, meestal boeken.
Zo kreeg ik van haar het ‘Modern Citaten boek’.
Daarbij schreef ze: “Ik heb hier nog een boek van Joop: modern citatenboek. Er is met mooi weer buiten vaak uit voorgelezen aan de dochter en mij, niet altijd tot ons genoegen!”
Voorlezen?
Uit een citatenboek?

‘Op de eerste bladzijde staat: ‘Een verzameling van citaten, aforismen en boutades, voornamelijk uit de 20e eeuw.’
Boutades? Wat is dat?
Dat zoek ik dan gelijk op. Een boutade (van het Franse bouter, “verdrijven”) is een bondige, spitsvondige en geestig bedoelde uitspraak waarmee uiting wordt gegeven aan een zeker misnoegen.
Het boek verscheen voor het eerst in 1973; de uitgave die ik van Essina kreeg is gedrukt in 1988.
Het boek is geschreven door de Vlaamse auteur, acteur en dichter Gerd de Ley. Hij is een bekend samensteller van citatenboeken en wordt soms de ‘citatenkeizer’ genoemd.

Maar hoe vind je nou een toepasselijk citaat?
De citaten zijn gerangschikt naar trefwoorden en tot pagina 661 vind je teksten per onderwerp. Daarna begint er op pagina 667 een auteursregister en op pagina 917 begint het trefwoorden register.
Stel, ik zoek iets over oud worden.
Dan kom ik op pagina 430 op de uitspraak van Maria Dressler: ‘Het heeft geen belang hoe oud je bent; het komt er op aan hoe je oud bent.‘
Even verderop vind ik ‘Op een bepaalde leeftijd moet je lachen om er nog een beetje aanvaardbaar uit te zien’ van Jos Ruting en ‘Waar het op aan komt is dat u jaren aan uw leven toevoegt, maar leven aan uw jaren‘ van Alexis Carrel.
Over ‘verouderen’ staat er maar één citaat in: ‘Als iets maar lang genoeg is verouderd, wordt het vanzelf wel weer nieuw’.
Mooi voorbeeld daarvan is ons boerenbontservies.
Toen wij trouwden wilde ik een degelijk servies dat ik altijd bij zou kunnen kopen.
Wel duur, maar als je stukje bij beetje zo’n servies bij elkaar spaart gaat het een heel leven mee.
In 2000 stonden mensen voor onze servieskast te roepen: “Gut, heb jij nog boerenbont? Wat ouderwets!” en 15 jaar later stond mijn hippe buurvrouw bewonderend voor diezelfde kast: “Wauw! Zoveel boerenbont: zowel tijdloos als modern!”

Over serviezen staat er geen enkel citaat in het boek, maar wel weer over eten: ‘Samen eten is olie voor de vriendschap‘ van Felix Timmermans.
Een erg interessant citaat vond ik bij het onderwerp ‘Citatenboek’.
Daar schrijft Gaby van den Berghe: ‘Wie een citatenbundel koopt om er uit te citeren, misbruikt hem. Citatenbundels zijn een eindpunt: een privé-collectie, die men mag bezoeken, waaarvan men mag genieten, maar waaruit met niets mag ontvreemden. Zij zijn een vertrekpunt: wat u er in treft, moet een aanleiding zijn om die auteur te lezen. Citeren uit een citatenbundel is dubbel plagiaat: van de auteur én van de samensteller’. 

Dus.
Dat Joop er vroeger op zondagmiddag uit voorlas voor zijn vrouw en dochter was dan eigenlijk helemaal niet de bedoeling….