Categorie: Cantorij Roden Pagina 1 van 7

Volgende week is het de stille week.
Witte donderdag, goede vrijdag, stille zaterdag en zondag en maandag 1e en 2e paasdag.
Met onze cantorij zingen we op vrijdagavond en zondagmorgen; dat betekent dat we een behoorlijke lading liederen in onze map hebben om in te studeren.
Waar ik er erg van geniet de laatste weken is het klassieke stuk ‘O Traurigkeit, O Herzeleid’ dat we vrijdagavond zingen.
Het instuderen van dit stuk doet me denken aan het  projectkoor met Wim Opgelder in Zuidlaren.
Het is een behoorlijke uitdaging: we hebben oefenfiles gekregen van Jelle en ik kan de altpartij inmiddels wel dromen.
Maar de altpartij in je eentje zingen is iets heel anders dan in een vierstemmig koor de altpartij zingen.
Bas Jaap staat dan naast mij iets heel anders te zingen en tenor Jan Willem schuin voor mij zingt weer iets anders.
Wat ook niet meehelpt dat wij als alten ook niet altijd allemaal hetzelfde zingen…..😉

Toen Karel gisteravond ‘de traurigkeit’ er weer bij pakte om helemaal door te zingen begon ik vol goede moed aan de eerste regel (ik had immers ’s middags nog geoefend) maar ik kwam nog niet halverwege de tweede regel. Kwijt. Harrie-in-de-warrie.
De eerste poging om het lied vierstemmig te zingen stierf in schoonheid en ik zag de teleurstelling in Karels houding; zijn hele lichaam straalde uit ‘dit hadden wij toch vorige week allemaal goed onder elkaar staan?’ Wat een traurigkeit.
We gingen alle stemmen nog even weer apart bijlangs en wij alten kregen de opmerking ‘dat die hoge D’ er heus wel in zit, daar moet je met elkaar naar toewerken’. Nou kan ik werken wat ik wil, maar de C is voor dit a(a)ltje toch echt het hoogst haalbare, dus ik werk hard mee tot de C en daarna ga ik voor de playback uitvoering.

Als je bovenstaande alinia’s leest zou je kunnen denken: “Hoe kun je daar nou van genieten?”
Ik geniet van de muziek, de lastige riedeltjes, het na elkaar invallen, het meetellen met de maat en ik geniet vooral van het niet op de automatische piloot zingen. Kop der bij, bek op ’t stuur. En natuurlijk van de enorme voldoening als je de vierstemmigheid goed onder elkaar krijgt en je gelijk eindigt. Dann ist von Traurigkeit überhaupt keine Rede en van Herzeleid al helemaal niet. Sterker nog: ik haal mijn Herz er aan op!

We hoeven voor de zomer niet meer met de cantorij te zingen in een kerkdienst.
Dat zou betekenen dat we na Pinksteren geen repetities zouden hebben, maar dat vonden de meesten van ons wel jammer, dus we gaan nog drie repetities door. Gaat nergens meer over, gewoon zingen voor de lol dus.
“Geef even door wat je dan nog graag zou willen zingen” vroeg voorzitter Wieger een paar weken geleden.
O leuk; ik gaf door dat ik graag een koraal uit de Matthäus zou willen zingen.

Dinsdagavond zaten we weer met elkaar in de kerkzaal.
Karel had het cadeau meegenomen dat hij van ons had gekregen bij zijn examen: de volledige partituur van de Johannes Passion van J.S. Bach. Een heel boekwerk, waar we allemaal onze namen voorin mochten schrijven.
Hij liet ons zien welke partijen er allemaal te zien waren op de notenbalken, welke instrumenten daar bij hoorden en al vertellend was hij al haast aan het dirigeren. Maar er was nog geen orkest, alleen een uitgedund koor, want de grijze golf is al op vakantie en bij die golf hoort een groot deel van onze cantorij…

Johann Sebastian Bach

Twee stukken uit die Johannes Passion gingen wij instuderen: de koraal ‘Wer hat dich so geschlagen’ en het stukje ‘Wir, wir haben keinen König denn den Kaiser.’
Werd mijn wens toch vervuld, want dat koraal wordt ook gezongen in de Matthäus.
Stonden we dinsdagavond toch gewoon Bach te zingen met de cantorij!
Genieten!

We zongen ook twee heel andere stukken: het lied ‘Heyr, himna smiður’* IJsland en ‘Fey oh!’ uit Tahiti.
Geen idee wat je dan staat te zingen, maar wat leuk om eens iets heel anders te doen met dit koor, dat anders alleen kerkmuziek ten gehore brengt.

Het was fijn om zo samen te zingen, maar we deelden ook onze zorgen om Louisa, sopraan en bibliothecaris van onze cantorij. Ze is opgenomen in het Martiniziekenhuis en haar toestand is erg zorgelijk. Sopraan die altijd naast haar zit merkte op over de muziek van Bach: “Ik miste Louisa erg vanavond, ik kon altijd meevliegen met haar hoge noten…”.

Dit blog schreef ik woensdagavond; vandaag kregen we bericht dat Louisa in de vroege morgen is overleden.
Stil en verdrietig zijn we.
Louisa zal niet meer met haar mooie, hoge sopraan met ons meezingen.
Ze had dat IJslandse lied prachtig gevonden; dit blog sluit ik af met een link naar een uitvoering van dat lied en het verhaal erachter.

* Een paar jaar geleden liep een IJslandse Indie-folkgroep een treinstation in de Duitse stad Wuppertal binnen en creëerde een onvergetelijk muzikaal moment. De groep heet Árstíðir en de muziek was een 13e-eeuwse IJslandse hymne Heyr himna smiður, bewerkt door Þorkell Sigurbjörnsson, een van de belangrijkste 20e-eeuwse componisten van IJsland.
De muzikanten waren onder de indruk van stationsgebouw, dat in het begin van de 20e eeuw door de Pruisische Staatsspoorwegen werd gebouwd en een hoog, gebogen kerkachtig plafond heeft. Bekijk hier de stilmakende opname uit 2013.

Dinsdagavond op de eerste cantorij-repetitie na de kerstvakantie kwam ik er achter dat mijn stem nog niet weer helemaal in orde is na corona; het zingen ging maar matig.
En naar gelang de avond vorderde nam het volume ook behoorlijk af: een noot op één hoogte uitzingen was al een hele opgave.
Daar maak ik me best zorgen om: zingen was altijd iets vanzelfsprekends waar ik erg van genoot; nu kost het me moeite en het klinkt ook niet zo als anders…… zou het wel weer goed komen?
Het heeft geen zin om hier lang in te blijven hangen: gewoon maar weer proberen.

We begonnen de repetitie dinsdagavond met een mail van één van onze bassen.
Hij had nare uitslagen gekregen na onderzoeken in het ziekenhuis en gaf aan vooreerst niet met ons te zullen meezingen.
Hij wordt erg gemist op de achterste rij en beslist niet alleen om zijn mooie, lage stem; ik schreef al eens vaker dat de cantorij veel meer is dan een groep zingende mensen.
Eén van de tenoren gaf aan dat hij zolang wel bas wilde zingen, dat komt de stemverdeling van het koor wel ten goede.
Toen hij dinsdagavond bij ons op de achterste rij ging zitten was er ook gelijk weer goedmoedig, onderling geplaag en gebruikten de tenoren termen als ‘overloper’ en ‘deserteur’.

Ook al is mijn stem dan nog niet weer optimaal: het samen zingen was weer fijn.
Alhoewel: één lied vond ik niet om door te komen. Het heet ‘Elke dag, alle dagen’.
De titel doet me denken aan het liedje “Alle dagen, alle dagen, zijn we vrolijk en dan maken we muziek, muziek, muziek!” uit de kinderserie Pippi Langkous.
Maar ‘alle dagen’ in de titel is dan ook de enige overeenkomst.
We zingen het 1-stemmig en het is lang en saai; ik zing liever de Pippi Langkous-versie.
Maar dat gaat natuurlijk niet gebeuren: als je bij een koor zit zing je af en toe ook dingen die je niet leuk vindt, dat hoort er bij.
Het past kennelijk goed bij de viering waarin we zingen begin februari.

Er was ook nog een lied waarbij een gender-discussie ontstond.
Op de cantorij; echt waar.
‘Leve de mens, hij is het beeld…’ en dan nog een paar zinnen met ‘hij’.
Een sopraan op de eerste rij vond dat we niet alleen ‘hij’, maar ook ‘zij’ moesten zingen; de mens is immers niet alleen maar hij.
We gingen het uitproberen met ‘zij’.
Daarna zei Karel: “Ik hoorde mensen ‘zij’ zingen, ook hoorde ik mensen ‘hij’ zingen en sommigen zongen ‘hij o nee zij'”.
De tenor die in de voorbereidingscommissie van de viering zit zou dit discussiepunt mee terug nemen naar de commissie.
“Kijken wat het sanhedrin er van vindt..’ smiespelde een bas.

Even ontstond er bijna muiterij, toen we om half negen nog TWEE EN EEN HALVE MINUUT doorzongen.
Dat kan eigenlijk niet, want om 20.30 uur is het namelijk koffiepauze en niet om 20.32 uur.
Ordnung muss sein.
Wat weer een fijne cantorij-avond: een goed begin van het nieuwe jaar!

Het is alweer gewoon geworden: op dinsdagavond cantorij-repetitie.
In deze weken zijn we druk bezig met het instuderen van de liederen die we zingen op 1e Pinksterdag.
Onze cantor Carel is een ambitieuze jonge man die vindt dat we de lat niet te laag moeten leggen.
Hij studeert aan het Prins Claus Conservatorium en had bedacht dat hij voor het pinksterfeest zelf een stuk ging schrijven.
Het begint met een couplet in het Latijn, daarna een deel in het Duits en het laatste stuk wordt gezongen in het Nederlands.
Zingen in tongen én talen!
Hij stuurde ook gelijk maar oefen-files mee, want het zingt niet gemakkelijk zo maar weg.
Pittig hoor.
Het stuk zingen vinden wij al lastig: hij heeft het nota bene zelf geschreven!
Wij mogen als cantorij onze handjes dichtknijpen met zo’n enthousiaste jonge gast als dirigent.

Verder heeft Carel ons nog ‘een uitdaging’ aangereikt: If Ye Love Me, Keep My Commandments vanThomas Tallis.
Een Engels muziekstuk waarin alle partijen door elkaar heen zingen.
Past ook goed bij de talen en tongen van Pinksteren.
“Dat heet polyfonie” “legde hij ons uit.
“Meestal zingen wij homofoon, dat is als iedereen tegelijk dezelfde woorden zingt maar met andere noten.”
Toen wij na het doorzingen van de verschillende partijen het stuk in zijn geheel probeerden te zingen was het polyfonie noch homofonie: het klonk als kakafonie.
Carel blijft optimistisch en was al blij dat we tegelijk eindigden.
Het goede nieuws is dat we nog een aantal weken te gaan hebben.

Het is alweer gewoon geworden, schreef ik in de eerste zin van dit blog.
Dat neemt niet weg dat ik meer dan voorheen geniet van het zingen met elkaar.
Toen ik begin deze week op het nieuws hoorde dat we in de herfst weer rekening moeten houden met nieuwe lockdowns dacht ik als eerste aan de cantorij en de kerkdiensten.
Het zal toch niet weer….
Andere jaren stoppen we al met de cantorijrepetities na Pinksteren, maar we zijn nog gevraagd voor een kerkdienst op 3 juli.
Fijn; dan zingen we nog even door!

Vorige week schreef ik over onze cantorij-repetitie op dinsdag 2 november.
‘Toen wij mopperden dat we een mooi, bekend lied niet vierstemmig zongen, zei Karel: “Hierbij moet je aan het gezamenlijk belang denken. Er zitten in deze gedachtenisdienst misschien mensen in de kerk die niet zo vaak komen en daardoor ook niet bekend zijn met onze liederen. Als wij dan vierstemmig zingen is het lastiger om de melodie mee te zingen; wij zingen dus éénstemmig en geven de gemeente daarmee wat ‘wind in de rug’.
Wij knikten gedwee ondanks het generatieverschil en zongen éénstemmig.
Hele blog lezen? klik dan hier: ‘Niemand leeft voor zichzelf’.

Het lied in kwestie was ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’.
Toen we vorige week hoorden dat het eenstemmig moest was de teleurstelling voelbaar: wat jammer.
Maar het was voor een goede zaak: we gingen de gemeente ondersteunen.

Toen we zondagmorgen dit lied met de gemeente zongen kon zelfs iemand zonder verstand van kerkmuziek wel horen dat de gemeente onze ondersteuning niet nodig had: het werd van harte en uit volle borst meegezongen.
Mensen, ik kon het niet laten: ik zong gewoon de altpartij.  Die ken ik uit mijn hoofd en is te mooi om niet mee te zingen.
In de eerste dienst was ik de enige burgerlijk ongehoorzame en Karel had het volgens mij niet gehoord,  ik kreeg in ieder geval geen reprimande na de dienst.
In de tweede viering zong ik weer de altpartij,  maar deze keer deed buurvrouw alt ook mee en naast mij hoorde ik buurman tenor ook zijn eigen partij zingen.
Stonden we daar een beetje illegaal en stiekem te genieten op de tweede rij.
Als je zelf in een koor zingt snap je dit.
Zing je niet in een koor en zou je dit wel willen snappen? Kom dan een keer langs op onze repetitie op de dinsdagavond om 19.30 uur.

Vanavond is er geen cantorij-repetitie.
Er is bij iemand corona geconstateerd, dus we moeten ons laten testen en voorzichtig doen.
Het zal toch niet weer 5 maanden duren voor we weer mogen zingen met onze cantorij?

Vorige week, voor de jaarwisseling, overleed ons oudste cantorijlid Jantje Alkema.
Ze was in november opgenomen in het ziekenhuis, omdat ze haar heup gebroken had.
Ze herstelde wonderwel en na een revalidatieperiode in Maartenshof mocht ze weer naar huis.
Vlak voordat ze weg zou brak er corona uit in dat verpleeghuis en mocht ze niet meer weg om besmetting buiten het huis te voorkomen.
Het bijna onvermijdelijke gebeurde: Jantje kreeg corona en overleed aan een bijkomende longontsteking.
Wrang.
Ze was 88, maar nog erg vief; ze woonde nog steeds zelfstandig en zong tot maart 2020 wekelijks haar sopraan-partij mee in de Cantorij Roden.

Vanmiddag keek ik via Kerkomroep naar de dankdienst voor haar leven vanuit de Catharinakerk; we maakten kennis met de andere kanten van Jantje.
Dochter, echtgenote, moeder, weduwe, oma: de dochters schetsten in hun eigen streektaal een beeld van een warme vrouw met een groot hart die haar kuikens graag bij zich had, een moederkloek.
We hadden met een klein deel van de cantorij een opname gemaakt van twee liederen die in de dienst werden afgespeeld.
Onder normale omstandigheden hadden we in deze kerkdienst met de voltallige cantorij gezongen en op die manier afscheid van haar kunnen nemen, nu bleef het ‘afstandelijk’ en dat is wat mij betreft één van de naarste gevolgen van het coronavirus.
Ook kleinzoon David leverde een bijdrage aan de dienst: hij speelde op de piano het stuk ‘Gnossienne’ van Erik Satie.
Omi zou trots geweest zijn.

Aan het eind van de plechtigheid vertelde voorganger Walter Meijles een ontroerend verhaal over ganzen met betrekking tot het overlijden van Jantje.

En dan over die ganzen……want of  je nu wilt of niet, op de dagen waarop het erop aankomt,  zoals de dag dat je moeder sterft, krijgt alles lading en betekenis.
En dan zijn daar die ganzen in de lucht. Ganzen staan symbool voor het achterlaten van het oude, van de tijd of de plek die geen voeding meer geven kan. De ganzen komen terug wanneer nieuw leven weer mogelijk is. Daarmee staan ganzen symbool voor zowel geboorte, nieuw begin, als voor het leven verlaten en de zielereis die gemaakt wordt.

We hebben inmiddels ontdekt dat het vliegen in die beroemde V-vorm een functie heeft. Om de beurt neemt de voorste gans de moeilijkste plek in, zodat de ganzen die er achter vliegen baat hebben bij de luwte van de wind die verplaatst wordt. Otewel: samen hou je het  langer vol en kom je verder door samen te werken.
En tot slot hebben we daar dan dat gakken, dat typische geluid van het buitengebied waar water te vinden is; Jantje vond het prachtig en jullie hebben het gehoord de dag dat ze stierf, overvliegende ganzen.

Jantje was al lid van de cantorij vanaf de oprichting in de jaren ’80 en was één van de trouwste leden.
Als we straks (hopelijk dit voorjaar) als cantorij weer met elkaar mogen zingen, zal Jantje’s stoel op de eerste sopranenrij leeg blijven.
We houden haar in herinnering als het creatieve, gezellige mens dat ze was maar vooral als toegewijde sopraan.
Toen de uitzending op Kerkomroep was afgelopen en ik de computer uitzette, hoorde ik de klokken luiden van de Catharinakerk op de Brink terwijl de kist, overladen met bloemen, naar buiten werd gedragen.
Dag Jantje.