Categorie: Kerk & gemeente Pagina 1 van 49

Gistermorgen werd er een kindje gedoopt in de Catharinakerk.
Dat zijn altijd mooie diensten: trotse ouders, ontroerde grootouders, kerk vol familie en een schattige baby.
De doopouders hadden de liederen voor deze viering zelf uitgezocht en hadden van te voren aangegeven prijs te stellen op een eenvoudige, conventionele viering; toeters en bellen leiden alleen maar af van waar het om gaat in de kerk.

Aan het begin van de viering ging het over de doopjurk ‘die we aan het begin van ons leven bijna allemaal hebben gedragen’.
Die witte jurk staat, net als de bruidsjurk en het doodshemd, voor een nieuw begin.
Dominee Sybrand van Dijk had zijn eigen doopjurk meegenomen. Hij vertelde liefdevol over zijn moeder, die die jurk destijds zelf gemaakt had. “Kijk: hier paste ik toen nog in!”

In zijn overdenking benoemde de voorganger iets wat ik nog nooit zo geformuleerd in een doopdienst had gehoord, maar precies verwoordde wat ik beleefde na de geboorte van onze oudste dochter Frea.
‘Vreugde, verwondering en verantwoordelijkheid’.
Onbeschrijfelijk blij omdat al het spannende rondom de bevalling goed is gegaan, verwondering om een nieuw leven, een kind van ons samen maar ook: verantwoordelijkheid. We gingen met z’n tweeën naar het ziekenhuis en kwamen met z’n drieën terug.
‘Dit kindje blijft bij ons en daar moeten wij nu voor zorgen’ was een besef dat naast vreugde en verwondering in ons leven kwam.
Kan ik dat wel? Hoe weet ik wat ik moet doen? Doe ik het wel goed?
Het zette me zo aan het denken over die tijd, dat ik daarna een deel van de preek niet meekreeg.
Kan gebeuren.
Wat ik wel weer meekreeg is dat je als ouders het opvoeden van je kind perfect wilt doen, maar dat niemand dat lukt.
Het leven is nooit perfect. “Dit is het, dit ligt binnen mijn bereik en hier moet je het mee doen.”

Wat nam ik verder nog mee uit deze viering?
De oprechtheid van de jonge ouders die stralend met hun kleintje bij het doopvont stonden en het toevertrouwden aan God.
En ook: dat een viering heel goed zonder toeters en bellen kan.
We lazen over Jezus als de goede herder en we zongen daar een prachtig, oud lied bij met een tekst van Joost van den Vondel: ‘D’Almachtige is mijn Herder en Geleide.
Natuurlijk kwam bij dit thema ‘de Heer is mijn Herder’ ook voorbij, we zongen de Apostolische geloofsbelijdenis en het dankgebed werd afgesloten met het gezongen ‘het Onze Vader’ van Elly & Rikkert.
Even entre nous: Erwin Wiersinga kan fantastisch Bach spelen, maar Elly & Rikkert kostte vanmorgen wat moeite.
Het leven is nooit perfect.

Bij de afbeelding: op de avondmaalstafel ligt de papieren doopketting van onze gemeente. De naam van het laatste schakeltje is door de doopouders zelf op het kartonnen strookje gezet en aan de ketting geniet. Links de paaskaars, rechts de doopkaars die de ouders vanmorgen kregen uitgereikt.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Onze PKN-gemeente organiseert ieder jaar een ‘Preek van de leek’.
Niet bekend met dit fenomeen? Hierbij een link naar informatie over dit concept op de landelijke PKN-site.
Dit jaar verzorgde Rob Oudkerk deze viering: gistermorgen ging hij voor in de Catharinakerk in Roden.

Oudkerk is oud kamerlid, was wethouder voor de PvdA in de gemeente Amsterdam en voormalig huisarts.
De laatste tijd stond hij in de belangstelling door de tv-serie ‘De Joodse Raad.’
Die serie gaat over zijn grootvader David Cohen die voorzitter was van de Joodse Raad en zijn moeder Virrie Cohen die werkzaam was in de Joodse crèche en daar heel veel kinderen heeft kunnen redden van deportatie.
Als thema voor deze preek van de leek heeft Oudkerk ‘Vrijheid en Bevrijding’ gekozen. (Foto: Heleen Minderaa)

Wij waren niet in de gelegenheid om naar de kerk te gaan zondagmorgen, maar we hebben natuurlijk wel teruggekeken via Kerkomroep.
Aan het begin van de dienst benoemde Oudkerk de vele verschillende vormen van vrijheid en de mensen in de kerk werden in de gelegenheid gesteld om het met elkaar te hebben over de vraag: ‘Wat is vrijheid? Wat betekent vrijheid voor jou?’
Thuis aan de keukentafel dacht ik aan de Russen, die werden opgepakt omdat ze bloemen legden bij een monument bij de dood van Navalny.
En aan mijn moeders verhaal over haar 2e Wereldoorlog*
Onze generatie vindt vrijheid iets vanzelfsprekends, maar dat is het niet.

Het begrip ‘vrijheid en bevrijding’ werd gekoppeld aan ‘vergeving’.
Als je niet kunt vergeven, belemmert jou dat in het gevoel van bevrijding.
Verder trof me het beeld van het slachtofferschap.
“Niemand kan jou slachtoffer maken. Die keuze maak je zelf; welke rol speel je? De slachtoffer rol?
Daarbij gebruikte hij een prachtig voorbeeld: je kunt niet je hele leven in iemands schaduw blijven lopen en op het eind van je leven zeggen dat je geen zon hebt gezien.

Verder werd ik geraakt door wat hij zei over vrijheid van meningsuiting.
Zijn moeder was daar geen voorstander van; waarom moet je altijd maar roepen wat je vindt als je daarmee een ander krenkt?
Oudkerk was het daar vroeger niet mee eens, maar nu kijkt hij er toch anders naar.
Hij noemde ‘het onbelemmerd uiten van je mening’ een ziekte.
“Het mag schuren” wordt tegenwoordig vaak gezegd, maar moet dat ook?
Moet je hele bevolkingsgroepen wegzetten omdat jij iets vindt van hun huidskleur? Of hun religie?
Moet je mensen bewust kwetsen en beledigen omdat zij zich niet zo gedragen als jij?
Oudkerk vond dat het tijd was voor een ‘Staakt het schuren’.
Dat ben ik roerend met hem eens.

Ik was het niet met hem eens over de uitvoering van ‘Ne me quitte pas’.
Dan kies je toch niet voor Frank Lammers…..!
Deze viering terugkijken?
Dat kan op kerkomroep.

* Het verhaal van mijn moeder vind je in het blog ‘Hoe vrij ben je‘ uit 2022.

Benieuwd naar voorgaande ‘lekepreken’? Hierbij een overzicht met links naar blogs die ik daar destijds over schreef:
2021 Harm Dijkstra
2022 Anne Doornbos
2023 Daniël Rouwkema

Gistermorgen had de werkgroep Groene Kerk een ‘Plantjesruilmarkt’ georganiseerd.
Je kon plantjes/stekjes meenemen uit je eigen tuin en materiaal van anderen weer mee naar huis nemen; daarbij kreeg je voorlichting over ‘Groen tuinieren’.
Gerard was al op tijd in onze tuin aan het steken: hij nam wat kattenstaarten mee, twee polletjes bieslook, twee polletjes lavas en nog iets waarvan ik naam niet weet.
Alle bakjes, doosjes en potjes die waren meegenomen werden op lange tafels gezet, zodat er enigszins overzicht was.
Het was niet altijd duidelijk wat er werd aangeboden, maar leve het internet: menigeen had de app Picture This op zijn telefoon.
Dat is een applicatie om planten te identificeren door middel van foto’s; alle mensen met groene vingers hebben zo’n app op hun telefoon geïnstalleerd.
“Wat is dit groene pieletje dan voor plant?”

Alpendistel

We zagen een stronkje met wat groene blaadjes.
“Wacht, ik maak even een foto”.
Foto werd geupload in DE APP.
“Het is een alpendistel. Kijk, zo ziet ie der uit.”
“O mooi! Die wil ik ook wel, die doet het altijd zo mooi in bloemstukjes.”
Maar er was maar één zo’n stronkje…..

Van het ruilmateriaal van Gerard haalden de lavas en de bieslook de uitstaltafel niet eens: dat werd gelijk overgepakt in een papieren tasje.
Iemand had zelf laurierbladen gedroogd en in kleine potjes gedaan, daar nam ik er één van mee.
Gerard nam venka mee en een framboosstekje.
Je kon van alles meenemen: struikjes, bloemen, maar ook groente en kruiden.

En zoals bijna altijd bij bijeenkomsten van de kerk: het was al weer snel gezellig. De plantjesruilmarkt is natuurlijk ook gewoon een ontmoetingsplaats. Er werden tips en adviezen uitgewisseld en ervaringen gedeeld. Maar ook even wat mooie plaatjes van een kleinkind bewonderd. En er werd tussendoor informatie ingewonnen over de drukploeg “Wat kost dat dan?”
En hoe is het met……
Ik hoorde…..
Kerkenwerk is mensenwerk.
De werkgroep Groene Kerk zet zich in voor een een duurzame en rechtvaardige samenleving, waarbij het accent ligt op bewustwording.
Deze plantjesruilmarkt is een mooi initiatief dat navolging verdient!

Dinsdagavond zat ik voor het eerst sinds ruim twee maanden op de achterste rij bij de cantorij.
Die middag had ik de derde sessie bij Betty gehad.
Deze keer ging het over het loslaten/vrij laten klinken van de stem.
Als je op je borst klopt en tegelijk je stem laat klinken, dan komt er een wiebel in je stem. Op het moment dat die wiebel ontstaat laat je je stem even los.
Dat is ook gelijk één van de opdrachten die ik deze week van haar kreeg: probeer eens uit wat er met je stem gebeurt tijdens die borstklopperij.  Andere opdrachten: hoge tonen en glijtonen zingen met ademsteun en probeer vrijuit te zingen: ontspan je schouders, open je mond en gebruik je armen door ze te spreiden.
Betty had ook een opdracht voor de eerste keer cantorij: ga daar ontspannen staan en zing alleen voor jezelf.
Neem je plek in het koor in, maar werk niet te hard; het hangt niet van jou af.

Mijn koor-collega’s waren blij dat ik er weer was en ik natuurlijk ook.
“Hoe ging het?” werd er bij de koffie gevraagd.
“Beroerd.”
Buurvrouw Ilse verwoordde het als volgt: “Je zingt de helft van de helft mee en soms daar weer de helft van….”
Vermoeide keel, adem in de war (over ademen moet je niet zo hoeven nadenken), pijn bij de hoge noten, het ging niet goed.
Maar daar had Betty ook al voor gewaarschuwd: als het niet gaat, niet meezingen.
Is het te hoog als je eenstemmig zingt? Zing dan ontspannen met de mannen mee.
Wordt je keel/strottenhoofd moe? Doet het pijn? Niet meezingen.
Het gaat nu even om jou en je stem en niet om het koor.

Betty zal gelijk hebben, maar ik vond het moeilijk.
Vond ik het niks? Nee hoor, ik heb bij sommige stukken behoorlijk mee kunnen zingen en daar komt bij: ook al zing ik niet alles mee, ik kijk wel mee op de bladmuziek, dus ik leer de noten en ik maak ook aantekeningen van de opmerkingen van Karel.
De zaterdagse column van René Diekstra in het Dagblad van het Noorden heb ik met grote instemming gelezen.
De eerste zin was: ‘Koorzang is de meest magische drug.’
Als je op de afbeelding hiernaast klikt, komt hij groter in beeld, dan kun je de column lezen.

Je snapt het al: sinds dinsdagavond ben ik weer aan de drugs.

Waar ik zat kon ik de achterste rij niet eens zien.
De cantorij stond gisteravond in de Witte Donderdag-dienst in de Catharinakerk naast de preekstoel (waar we met het Carols-koor ook stonden). Voordeel: er is veel minder afstand met de gemeente; anders staan we namelijk altijd in het koor, veel verder weg. Nadeel: het koor is minder zichtbaar. Maar het gaat tenslotte bij de cantorij vooral om het hoorbaar zijn, dus wat mij betreft volgende keer weer.

Gistermiddag had ik in de mail al gezien dat er die avond een groot probleem was: cantor Karel was ziek!
Hij is niet alleen dirigent voor het koor, maar heeft ook een dragende rol in de liturgie, dus hij kon eigenlijk niet gemist worden.
Daar kwam bij dat voorganger Sybrand van Dijk ook nog niet helemaal fit was na een ziekte (beetje zweterig en wiebelig zoals hij zelf zei), dus de omstandigheden waren beslist niet optimaal. De koorleden die ik op hun weg naar de wc na het inzingen even vluchtig sprak waren er dan ook niet gerust op. Voor de dienst begon nam Sybrand het woord en stak de cantorijleden én zichzelf een hart onder de riem.
Hij memoreerde een optreden van de beroemde Maria Jaoa Pires die overgevlogen was om een zieke pianist te vervangen bij een pianoconcert van Mozart. Zij had zich voorbereid op het verkeerde stuk.* “Maar ze speelde het toch omdat ze het zó goed kende! Dat geldt ook voor ons vanavond: je hebt zo hard geoefend, de stukken zitten in je hoofd, maar vooral in je lijf. Het gaat lukken!”

Het ging goed.
Vast anders dan bij Karel, maar nu gaf tenor Jelle aan wanneer er gezongen moest worden en door wie.
Het eerste stuk was prachtig, met een zowaar een paar solo’s!

Witte donderdag.

Voorts ben ik van mening dat koorzang niet altijd perfect hoeft te zijn: de cantorij fungeert als ondersteuning bij de gemeentezang en dat was gisteravond beslist het geval, want de liederen en responsies waren veelal onbekend.
We vierden het Heilig Avondmaal. Dat vind ik in de Witte Donderdag-viering altijd indringender dan op een zondagmorgen.
Jammer dat het Ubi Caritas dat er bij gezongen werd veel te snel werd begeleid op de piano, zodat het meer op een meezing-schlager leek.
Daar had ik eigenlijk veel meer moeite mee dan met de af en toe onzekere cantorij.

Na afloop ontmoette ik een paar cantorijleden bij de kapstokken.
“Complimenten: goed gedaan ondanks het gemis van Karel.”
Het was heerlijk om elkaar even weer te zien.
Sinds half januari (toen ik ziek werd) heb ik al niet meer meegezongen en ik heb het koor en de repetities erg gemist.
Het heeft nu wel lang genoeg geduurd; aanstaande dinsdag sta ik weer op de achterste rij tussen Ilse en Klaas in.

* hierbij een link naar een YouTube-video van dat voor de pianiste verschrikkelijke moment en hoe ze het toch oppakt.

Eigenlijk hou ik niet zo van mannenkoren.
In mijn jeugd dweepte mijn vader met de Mastreechter Staar en ook op de Duitse televisie waar we destijds veel naar keken stond regelmatig een podium vol zingende mannen “O Du, mein Weeserland!”
Nee.

Gistermorgen werkte het Christelijk Mannenkoor Leek mee aan de viering in onze PKN-gemeente.
En warempel: ik vond het aangenaam.
Ze zongen mooie liederen die goed bij de rest van de viering pasten; verder was het repertoire afwisselend en fijn om naar te luisteren.
Bekend en onbekend.
Oud en nieuw.
Ze verrasten mij met het lied ‘Zoals ik ben’ dat ik ken in de uitvoering van Truus Simons; een lied dat in onze gemeente nooit gezongen wordt en dat bij mij ontroering teweeg bracht. Een gedateerde tekst, maar zo’n prachtige melodie en verbonden met talloze mooie herinneringen aan kerkdiensten van vroeger.
Dat gold eigenlijk ook voor het lied ’the Elephantsong’ dat we allemaal kennen in de uitvoering van Kamahl uit 1975: waar hoor je ze nog!

Een mannenkoor heeft een totaal andere klank dan een gemengd koor. Wat mij opviel was dat er heel veel stemmen waren uit de lagere regionen: bassen en baritons. Ik miste de hoge klank van met name de hoge tenoren; van Klaas, (cantorijbas) begreep ik tijdens de koffie dat daar gewoon niet zo veel van zijn. Wat hebben wij als cantorij dan een geluk met Jelle en Jan Willem, die van cantor Karel soms te horen krijgen ‘dat het wel iets zachter mag…” Koesteren die mannen. Voor je het weet ben je ze kwijt aan een mannenkoor!

Dominee Walter Meijles verraste ons gistermorgen met een preek over het lichaam als tempel van de ziel.
Alle vezels van ons lichaam bevatten een stukje God, daarmee is het heilig materiaal.
Ontheilig je lichaam/die tempel niet en zet je met alles wat je in je hebt in voor de goede zaak.
Met je hele handel en wandel.
Zorg er voor dat je wegblijft van tafels die door Jezus worden omgegooid als hij in woede ontsteekt  over wat we toch in Gods naam hebben gedaan met Gods wereld. Net als op het tempelplein, waarover Johannes ons gistermorgen vertelde.

In de 500 woorden die in dit blog tot mijn beschikking staan kan ik niet tot uitdrukking brengen wat deze viering bij mij heeft teweeggebracht.
Mijn advies is dan ook: luister deze kerkdienst terug via Kerkomroep of het YouTubekanaal van de kerk.
Laat je verrassen door de inspirerende overdenking van de predikant en beluister alle prachtige muziek die voor ons werd gezongen door de mannen uit Leek.
Op de afbeelding hiernaast zie je het mannenkoor.
Tijdens de dienst had ik al een foto gemaakt, maar dat was te ver weg en ik kreeg de pianiste er niet op.
Na afloop heb ik de mannen gevraagd of ze voor mij wilden poseren en dat leverde dit prachtige plaatje op!
Als je op de afbeelding klikt, krijg je een vergroting.

Vanmorgen waren Gerard en ik te gast in de Jacobskerk in Roderwolde.
Dat is op zich altijd een mooi fietstochtje, maar we werden wakker met het getik van stromende regen op de ramen.
Buienradar vertelde ons dat dat de hele dag zo zou blijven, dus de fiets bleef thuis.
Mijn vader placht te zeggen als het op een zondagmiddag zulk weer was: “Mooi weer om een erfenis te verdelen.” Dat waren de middagen waarop we eindeloos monopoly speelden.
Sjompige landerijen, modderige wegen en grote plassen langs de weg: het is altijd een mooie route naar Roderwolde, maar om deze tijd van het jaar moet je goed kijken wil je de schoonheid van Noord Drenthe zien.
Toen we uit de auto stapten keken we uit op ‘dominee’s toen’: daar stonden, ook zonder zon, de voorjaarsbloemen al te stralen met de belofte: de lente komt er aan, let maar op!

Twee keer per maand wordt in de Roderwolde een ‘gewone’ kerkdienst gehouden en één keer per maand verzorgen gemeenteleden van Roderwolde zelf , zoals we vanmorgen meemaakten, een ochtendgebed. Een korte, sobere viering met een schriftlezing, gebeden en het zingen van een aantal liederen.
Waar ik anders erg van het zingen geniet, is het nu door de problemen met mijn stem geen onverdeeld genoegen.
Maar gelukkig zongen we één lied waarvan ik de altpartij uit mijn hoofd ken, zo kon ik toch nog een bijdrage leveren aan de gemeentezang.

Na de viering dronken we met de aanwezigen nog een kop koffie in het jeugdgebouw en daar ontdekte ik in de vensterbank een gehaakt poppetje dat mij ontroerde: het was een tomte, een Scandinavische kabouter.
Het beeld trof me: een zingend kaboutermeisje met een muziekboekje in haar handen.
Het was een boekje van Frizzare, het opera-ensemble uit Roderwolde.
Ze zingt vol overgave.
Het deed me denken aan hoe onbekommerd ik vroeger zong en hoe ik nu dat eigenlijk niet meer goed durf, omdat ik bang ben dat het te hoog is of dat mijn stem breekt.
Als de gevolgen van de laatste griep (met alweer stemproblemen) achter de rug zijn ga ik op zoek naar een goede logopedist die me weer aan het zingen kan krijgen.
Wat zo’n kabouter kan moet ik toch ook weer kunnen?

Meer weten over de oude verhalen die horen bij de tomte?
Hierbij een link naar de website van Abe de  Verteller.