15 maart: Salaris in een envelop.

Zondagmiddag 13 maart.
Op ons terras zit ik in de zon te borduren en luister met de oortjes in naar Radio 5. Het Theater van het Sentiment is er op en het jaar waar we naar terug gaan is 1973.

Loonzakje. Bron: Wikipedia.

Muziek uit dat jaar, verhalen uit die tijd, oude jingles én oude radio-reclames.
Eén van die reclames is voor de Raiffeisenbank.
“Krijgt u uw salaris nog ouderwets in een envelop? Open een lopende rekening bij de Raiffeisenbank; wij zorgen goed voor uw geld!”
Bij het horen van die reclame zie ik het weer voor me.
Vrijdagmiddag aan de Servatiusstraat in Hoogersmilde.
Mijn vader is in een stralend humeur want het is weekend.
Uit de binnenzak van zijn jas haalt hij een klein, rechthoekig envelopje en legt het op de keukentafel.
Met een grote glimlach zegt hij: ‘k Heb ’t weer verdiend!” of woorden van gelijke strekking.

Mijn moeder ontfermde zich over het geld dat in contanten in het envelopje zat; zij bestierde het huishouden en deed de boodschappen.
Over aanschaf van kleding en andere grote dingen werd altijd overlegd. Mijn ouders kochten pas iets als er geld voor was; er werd niet geleend.
‘Nargens veur neudig.’
Ze hadden allebei de oorlog meegemaakt en hadden altijd voldoende geld achter de hand voor onvoorziene omstandigheden.
Meer weten over het loonzakje? Hierbij een link over dat onderwerp op Wikipedia.

In de jaren ’60 begonnen de banken met het aanbieden van een lopende rekening voor particulieren.
Mijn vader was er wat huiverig voor.
Hij zei tegen Hegen, de toenmalige bankdirecteur: “Ja, jullie kunnen het ons allemaal mooi voorspiegelen. Gratis cheques, gratis opbergboekjes, gratis enveloppen… maar als wij straks allemaal een bankrekening hebben moeten we er vast voor gaan betalen.”
Nee, dat was geenszins het geval.

Hoe lang is dat geleden?
Bijna vijftig jaar.
Toen de Rabobank de cheques en enveloppen niet meer gratis leverde is mijn vader uit pure gramieterigheid overgestapt naar de Giro, maar op den duur ontkwam ook hij er niet aan: de diensten van een bank waren niet meer gratis.
Het is  bij hem altijd een beetje blijven prikken.
“Moet ik verdorie geld betalen om mijn eigen geld van mijn eigen rekening te halen…!”
Toen ik het er met Gerard over had vertelde hij dat hij in het begin van zijn carrière zijn geld ook nog in een envelopje kreeg; dan hebben we het over ‘de bouw’ in 1977.

Vroeger.
Als het gaat over het loonzakje 50 jaar geleden.
Ik herinner mij nog gesprekken met mijn Opa Boelen.
Die vertelde over de eerste spoorlijn van Zwolle naar Emmen en de eerste keer dat hij een échte trein zag.
De mensen waren er in het begin bang voor.
Toen ik kind was vertelde mijn opa over zijn jeugd, voor hem 50 jaar geleden; in mijn ogen destijds een eeuwigheid geleden.
Een kind van 10 in 2022 kan zich niet voorstellen dat wij vroeger thuis geen telefoon hadden.
“Hoe belde je dan?”
Niet.
En dan hebben we het alleen nog maar over bèllen met een telefoon en niet over bankzaken regelen……