Met zien achten zaten wij gezellig um de taofel in zaal 2 van Op de Helte veur de activiteit ‘Een uurtie Drents’.
Dizze middag haar ik zölf bedacht, maor begun dizze weke dacht ik: ‘Hoe vul ik dat uur? Ie kunt meinsen toch niet een uur laoten luusteren…..die moet zölf ook wat doen.”
Eerst meuk ik een inventarisaotie van alles wat ik op dit gebied al ies daon heb: een Daniël Lohues-aomnd, een streektaolles op een basisschoele in Assen, veurdrachten bij Taol an Tafel en een gezellige middag veur olderen van oonze PKN-gemiente. Overal pikte ik wat uut en zo onstun een programma van een uurtie dacht ik, moar achterof ha’we an dat uurtie niet genog…… het leup een Drents kwartiertie uut.
Een liedtie, een verhaoltie en een beetie geschiedenis: op zu’n middag bin ik in mien element (de accordeon haar ik niet metnummen).
Maor ik was niet allent an ’t woord: de deelnemers an dizze middag beantwoordden een vraoge en mussen zölfs nog an ’t wark.
De vraog was: waor ko’j vot en met wie praot ie nog in joen eigen streektaol?
Hiel verschillende verhaolen heurden wij; zoas bijveurbeeld het biezundere taolverhaol van een gezin uut Wieringermeer, waarvan de oldste twee kinder in het Westerkwartiers opvoedt weuden en twee jongere kinder in het Nederlands. Verder was der een ‘geboren en getogen Roner’ die gien woord streektaol preut! Ze verstun het gelukkig wel.
A’j knienen hebt…
Een zeer divers gezelschap dus.
Ik legde ze een aantal spreekwoorden veur en vreug of ze wussen wat die betiekenden.
Weet ie ’t?
‘A’j knienen hebt, he’j ok keutels’
‘De moezen ligt dood veur de spinde’.
Dan is ’t wal handig a’j weet wat een spinde is.
Ok nuumde ik tien typisch Drentse woorden op, zoals bijveurbeeld ‘krooje’ en ‘spetterkeersie‘.*
Wij zungen met mekaar nog ‘Hier kom ik weg’ van Daniël Lohues en ik las het verhaal over de kleine Gerardje die gung eier zuuken, dat ok al ies op dizze website publiceerd is.
Dizze middag heb ik as PKN-activiteit anbeuden, omdat de streektaol mij nao an het hart lig.
Dit vun ik een mooie gelegenheid um het Drents positief under de aandacht te brengen.
Met mien enthousiasme veur oonze stokolde taol hoop ik dat ik de meinsen der van heb kunnen overtuugen hoe belangriek het is um in het Nedersaksisch met mekaar te praoten.
Met Roelof en Harm zeg ik:
Blief bij de tied, maor vervul oeze wèens:
Asjeblieft mensen, blief praoten in’t Drèents!
* Spreekwoord 1: bij ieder veurdeel he’j vake ok een naodeel.
Spreekwoord 2: een spinde is een veurraodkaste; as de moezen daor dood veur ligt wordt der armoede leden, dan hef men honger.
Een krooje is een kruiwagen en een spetterkeersie is een vuurwerk-sterregie.
Willem
De antwoorden op je vraogen har ik je ok prebleemloos geven kunt, al zegt wij in mien geboortestreek gien krooje, maor een kaor en een speulkameraodtie van mij zee aid krulekaor. Maor zien mamme kwam oet Hollandscheveld, wat’ verklaort.
En dan de vraog; “wanner proot ie nog Drèents?” Nou aw met de breurs en zussen bijmekaar bent dan is en blef de voertaol Drèents, terwijl allent mien jongste breuur en zus met een Drent trouwd is, waorvan iene ok nog Moluks is. De rest is allemaol ‘boeten’ Drenthe trouwd, maor ze hebt het wal moeten leren verstaon, want al kuw allemaol in een fractie van een seconde umschakeln van Drèents naor de Landstaol, aw under mekaar bent blef het Drèents en ien zwaoger hef een keer zegt dat e vund daw maor ‘gewoon’ Nederlands proten mussen, maor daor is het ok bij bleven. Hij die zölfs gien Betuws (zien geboortestreek) kun, hef het Drèents leren verstaon.
Wieder proot ik nog Drèents met de leden van de Drèentse verening, al bent der ok leden wel vlakweg zegt dat ze “al zolang weg zijn uit Drenthe, dat ze het Drents verleerd zijn”. Nou, die kriegt bij mij nooit veul voet an de grond, want je moerstaol verleer ie niet. Het kan wal weden daj soms even tied neudig hebt um op een woord te kommen, maor verleren doej ’t niet. Zeker niet aj in Nederland bent blieven wonen. Het beste veurbeeld daorvan ha’k een jaor of 15 leden; via de revelduuse van de website van Bertus ten Caat, ha’k contact met iene wel drekt nao de oorlog, hij was 8 jaor, oet Hollandseveld hen Canada gaon was. ’t Nederland kende hij niet meer, maor zien olders waren altied Drèents met hum blieven proten en dat was ok de taol waoras wij in schreven. Zien zinsbouw was wal Engels, maor dat was hum niet kwaolijk te nimmen; vrijwal zien hiele schoeltied was ja in Canada. Hij was zien moerstaol ok nao meer as 65 jaor in Canada nog niet vergeten.
Zowied ik wit bestiet de website van Bertus ten Caat niet meer.
Wieneke
Hou de streektaal in ere! Wat een goed initiatief van jou. Dat van de konijnen en de keutels is geweldig. Het is niet alleen maar een bepaalde taal, het is veel meer. Het is iets eigens en vertrouwds. Zo vind ik het altijd heel leuk om met échte Rotterdammers te praten. We praten dan niet plat (al kunnen we dat wel natuurlijk) maar het gaat gewoon om het jargon, de herkenning, de snelheid van op elkaar reageren, de geintjes…. Dat soort dingen.
Dus al is Rotterdams meer een accent dan een taal, ik herken wel veel in jouw verhaal.
Willem
In plaats van de konijnen en bijbehorende keutels wordt in bepaalde streken van Drenthe ook wel gezegd “Aj eier hebben wilt, moej ’t kakeln van de hoender ok verdragen”. Betekent hetzelfde, alleen anders gezegd.