Het stond al jaren bij mij de kast: het boek ‘Gereformeerden Overzee’.
Ooit gekregen van mijn boekenvriendin die daarbij zei: “Jullie hebben immers ook familie in Canada, in dit boek lees je hoe dat toen ging”.
Maar er lagen nog zoveel andere, in mijn opinie leukere boeken op mij te wachten, de gereformeerden konden nog wel even wachten.
En ik ben per slot van rekening hervormd 😉

Het is een soort geschiedenisboek, maar het leest vrij gemakkelijk weg.
De Nederlandse gereformeerden, die zich halverwege de 19e eeuw hadden afgescheiden van de Hervormde (staats)kerk waren hier in Nederland niet vrij om hun geloof op hun eigen manier te belijden; in Amerika en Canada was veel ruimte én vrijheid van godsdienst, daarom kozen grote groepen gereformeerden destijds voor de grote oversteek.
Die groep was dus al gesetteld toen in de 20e eeuw na WOII heel veel landgenoten kozen voor emigratie naar Canada.
Er werd van te voren al heel veel geregeld voor de nieuwelingen: daar kunnen ze wonen, daar kunnen ze werken én….. daar gaan ze naar de kerk.
Die kerk was ongelooflijk belangrijk en zorgde ervoor dat er Nederlandse enclaves ontstonden waarvan de bewoners elkaar op zondag ontmoetten: kerkdiensten, verenigingswerk, net zo als dat hier in Nederland het geval was.

In de praktijk was het vooral voor de moeders moeilijk. Kinderen gingen naar school en vaders naar hun werk en leerden daar Engels,  maar moeder bleef thuis: zij was de ‘homemaker’, zorgde er voor dat alles op rolletjes liep in haar gezin. Heimwee speelde veel vrouwen parten; ze misten hun familie en waren overdag eenzaam.

Even onder ons: de hoofdstukken die uitvoerig ingingen op de scheuring van de Canadian Reformed Church en de Canadese versie van de Vrijgemaakte Gereformeerde kerk heb ik ‘scannend’ gelezen. Dat vind ik in de Nederlandse versie al geen interessante discussie, dus het naadje van de Canadese kous hoef ik ook niet te weten.
De gereformeerden in Canada zijn in de loop der jaren losgeweekt van hun zusterkerk in Nederland en bleven veel strenger in de leer dan de Nederlanders. Een vriendin van het MAVO-clubje vertelde dat ze vlak voor haar trouwen (1984) een brief kreeg van een tante uit Canada die ze nog nooit had gezien. Tante had gehoord dat zij, gereformeerd meisje, ging trouwen met een katholieke jongen.
Daar was tante het niet mee eens en dat was ook niet Gods bedoeling: tante vond dat die trouwpartij onmiddellijk afgezegd diende te worden.

Wat een leerzaam boek.
Wat een raar volkje zijn wij Nederlanders toch.
Je leest verhalen van Nederlandse arbeiders die hun baas na een paar dagen al gingen vertellen dat hij het helemaal fout deed, dat ze de dingen in Nederland veel slimmer aan pakten.
En de gelovigen in Canada deden het ook allemaal fout in de Nederlandse ogen.
De Canadezen lieten het gebeuren.
Prima volk, die Nederlanders.
Harde werkers, serieuze mensen, je kunt op ze bouwen.
Maar heb het niet met ze over het geloof.