Donderdagmiddag tijdens het bereiden van een spruitjes-spekjes-ovenschotel hoorde ik het laatste deel van de podcast ‘Een lijdensweg’ van het Concertgebouworkest.
69 afleveringen en 13 uur verder weet ik alle bijzonderheden, details, achtergronden en wat verder nog nuttig is om te weten van dit majestueuze stuk. Gistermiddag heb ik de hele Matthäuspassion gezien op NPO 2; het was een uitvoering van Ars Musica uit 2016, opgenomen in de Pieterskerk in Leiden. Maar dat was nog niet het laatste wat ik hoorde van dit stuk van Bach.

Gerard en ik hadden kaarten voor Musica Extrema & Noraly Beijer in theater ‘de Winsinghhof ‘ in Roden gisteravond: een uitvoering van de Matthäus Passion in een modern jasje . Minder zwaar en sneller.
En…… in het Nederlands! Er wordt gebruik gemaakt van de vertaling van Jan Rot.
Geen podium met koren en solisten, maar twee zangers.
Geen dubbel orkest maar een combo: viool, saxofoon, accordeon, cello en piano.
Als het verhaal begint horen we niet “Da Jesu diese rede volendet hatte….” van de evangelist/tenor maar verteller Noraly Beyer.
Het klassieke meesterstuk in een eigentijdse uitvoering, voor iedereen begrijpelijk, religieus of niet.

Het was de eerste keer dat Gerard met mij meeging naar een uitvoering van dit stuk; hij houdt niet zo van klassieke muziek en dit leek hem nog wel om door te komen.
Was ook zo.
Aan het begin werd uitgelegd dat er geen koor was: de koralen werden, net als Bachs tijd, gezongen door het publiek, dus wij zongen mee met de overbekende melodieën, maar in het Nederlands klonk het toch heel anders.
Alle melodieën die we gisteravond hoorden klonken bekend, maar dat was ook het enige herkenbare.
De instrumentale begeleiding was met name heel anders: Latijns-Amerikaanse bewerkingen van de bekende stukken kregen we te horen, arrangementen met een jazz-achtige ondertoon, soms heel snel en opzwepend, soms met salsa-invloeden  maar soms ook heel traag en meeslepend.
De twee zangers namen bijna alle partijen voor hun rekening, maar twee van de mooiste aria’s werden instrumentaal gedaan.

Bij de uitgang waren de meningen verdeeld.
Het is niet eerlijk om een vergelijking te maken met de klassieke uitvoering van de Matthäus, dat is appels met peren vergelijken.
Door de teksten van Jan Rot kwam het lijdensverhaal van Jezus wel goed over, maar wat mij betreft sloeg die vertaling ook wel eens helemaal de plank mis.
Bijvoorbeeld bij een passage over Abraham die zijn zoon zou moeten offeren (dat komt in het origineel helemaal niet voor) en ook bij het koraal dat wordt gezongen nadat Jezus is overleden. ‘Wenn ich einmal sol scheiden’ was vertaald met ‘Ver achter gindse heuvel, daar hing een tweede lijk. Ook Judas was gesneuveld voor Jezus’ koninkrijk….. ‘.

Het was spectaculair, het was korter, het was herkenbaar want de muziek van Bach blijft natuurlijk prachtig, maar het zorgde ook geen moment voor ontroering.
De gewijde sfeer die altijd in een concertzaal hangt bij een uitvoering van een klassieke Mattheüs was er nu niet.
Ondanks dat hebben we genoten van deze bijzondere en aangename avond.
Maar volgend jaar weer een ‘gewone’.
Vanmorgen las ik in de krant de column van Daniël Lohues over de Matthäuspassion.
Hierbij een link.
Amen.