Vanaf 1 januari hangt er in ons toilet een ‘Onze Taal’ scheurkalender.
Iedere dag een weetje over taal met vaste dagen voor vaste onderdelen.
Op zondag lezen we altijd iets dat valt onder het hoofdstuk ‘Mondje Middelnederlands’: een voorloper van de moderne Nederlandse taal. Het werd tussen 1200 en 1500 in ons taalgebied gesproken; het was de opvolger van het Oudnederlands.
Vandaag een mooi verhaal uit deze rubriek.

Ten 50 jaren comt die oude,

die noyt niemen hebben woude.

Nochtanne wilt al langhe leven.

Aldus Jacob van Maerlant in de dertiende eeuw.
Vertaald: ‘Met vijftig komt de ouderdom die niemand wil. Toch wil iedereen lang leven.
Was je op je vijftigste echt al oud en bijkans afgeschreven in de Middeleeuwen?

Het is een beetje een mythe dat middeleeuwers zoveel minder oud werden dan wij.
Wel was hun leven ontegenzeggelijk riskanter en stierf menigeen jong – niet zelden al bij de geboorte.
Daardoor was de gemiddelde overlijdensleeftijd een stuk lager.

Maar het tableau van levenstijdperken dat Mearlant in Der naturen bloeme ontvouwt, blijft nog altijd volop herkenbaar – inclusief zijn observatie dat de ouderdom met typerende gebreken komt. Over zeventigers bijvoorbeeld:

Voert meer (vervolgens) als die mensche lijt
van 70 jaren die tijt (richting de 70 gaat)
gaet hi suffen ende rasen (rare dingen doen en zeggen)
Hem dinct (hem dunkt, hij vindt) al die werelt dwasen.
Al dat hi siet dat dinct hem quaet;
hi lachtert alle dat wael staet (hij laakt alles wat overeind staat)
maer hi priset daer was (en prijst wat daar vroeger was)
Datter nu es dinct hem gedwas (wat er nu is, lijkt hem flauwekul)
Sine crachten die tebreken (zijn krachten nemen af)
in allen dinghen – sonder (behalve) in ’t spreken.
Dat ander liede bringhen voert (wat andere mensen inbrengen)
dinct hem wesen dulle woert – (komt hem voor als kletspraat)
ende tsine dinct him wijsheit groet. (en zijn eigen woorden opperste wijsheid.)

Dus.
Niet zo heel erg positief over de ouderdom.
Let dus een beetje op je (spreek)gedrag als je ouder wordt.
Vroeger was niet alles beter en niet al het nieuwe en moderne is stom.
In de middeleeuwen hadden ze dus ook al last van zeurende, negatieve oudjes die vooral zichzelf graag mochten horen praten die niet meer geïnteresseerd waren in hun gesprekspartner.
Een gewaarschuwd mens ……