In het ziekenhuis kreeg ik een boek te leen van iemand die wist van mijn voorkeur voor geschiedenis. De titel is ‘Verhaal van een boek’ en het is geschreven door Geraldine Brooks. Centraal staat de hagada van Sarajevo; een oud Hebreeuws manuscript, een beroemd en zeldzaam Middeleeuws werk.

We maken kennis met Hannah Heath, een kunsthistorica die de opdracht krijgt om te bekijken in wat voor conditie het boek verkeert als het als door een wonder in 1996 opduikt in Sarajevo. We volgen hoe het Hannah vergaat,  maar tussen haar belevenissen door krijgen we stukjes te zien van de geschiedenis van de hagada.

Die geschiedenis is in grote lijnen wel bekend,  maar de schrijfster heeft personen en namen verzonnen bij een paar momenten in het bestaan van de hagada. De eerste flashback neemt ons mee naar de Tweede Wereldoorlog, waar we in het leven van Lola binnenstappen. Daar lezen we hoe de hagada wordt gered van de Nazi’s. Een volgend hoofdstuk neemt je mee naar het Wenen van 1894, waar we lezen hoe boekje onzorgvuldig wordt gerestaureerd en hoe het zijn zilveren omslag verliest.

Een volgende terugblik speelt zich af in Venetië in het jaar 1609. De katholieken doen hun uiterste best om ‘niet christelijke teksten’ te verbannen. De hagada ontsnapt maar ternauwernood aan vernietiging.  Weer een stukje terug in de tijd,  in 1492  in het Spaanse Tarragona maken we kennis met David Ben Shoushan, de schrijver van de hagada en zijn dochter Ruti; afschuwelijke verhalen over hoe het er aan toe ging tijdens de Spaanse inquisitie.

Het oudste verhaal speelt zich af in 1480 in  Sevilla.  Daar komen we te weten wie de prachtige tekeningen van de hagada heeft gemaakt: Zhara, dochter van Ibrahim al-Tarek.

De afgelopen week werd ik behoorlijk in beslag genomen door het boek. Het zoog me mee

Isabella van Castilië de ontvangt Columbus

de geschiedenis in en tussen het lezen door zocht ik feiten en gebeurtenissen na op internet.  In 2011 bezochten Gerard en ik met dochter Frea de oude Spaanse stad Granada in het kader van haar ‘afstudeervakantie’.
1492 is daar een beroemd jaartal.  De moslims  werden verdreven en Isabella de Castilië werd vereerd als groot vorstin.  Nu weet ik dat met de moslims ook alle Joden uit Spanje werden weggestuurd. Als ze bleven moesten ze zich bekeren tot het christendom en hun eigen Joodse geloof afzweren. De foto’s die we destijds maakten van het beeld van Isabella bekijk ik nu met andere ogen.

De hagada is te bezichtigen in het Nationaal Museum in Sarajevo. Op internet vond ik een informatief filmpje (klik hier) over de hagada met mooie beelden van het boekje en een toelichting van een aantal deskundigen.