Op mijn verjaardag kreeg ik van vrienden het boek ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman.
Zij vonden het ‘net iets voor mij’. Dochter Harriët had het ook gelezen en vond dat ook.
‘Een nieuwe geschiedenis van de mens’ is de subtitel.
Het boek leest als een trein; ik hou van geschiedenis.
De hele wereld heeft er al iets van gevonden, daarom op dit blog vandaag geen recensie maar een beschrijving van de indruk die het op mij maakte.
Dit boek was voor mij geen ontspanning zoals anders wanneer ik een boek lees.
Daarmee wil ik niet zeggen dat het niet boeiend was, want het zette me regelmatig aan het denken.
Bregman beschrijft keer op keer een onderzoek dat in het verleden heeft aangetoond dat de mens van nature slecht is, dat onze beschaving maar een dun laagje vernis is en dat de mens in de grond niet te vertrouwen is. Vervolgens doet hij nader onderzoek naar het onderwerp en blijkt het geschetste beeld niet te kloppen: hij vertelt in zijn boek dat in al die wetenschappelijke onderzoeken een verkeerd beeld van de mensheid is neergezet. De mens is van nature vriendelijk en tot helpen en samenwerken bereid.
Ik wil het heel graag met hem eens zijn, maar ik zie en hoor toch ook veel rottigheid om me heen.
Hoe zo’n zieke geest moet je bijvoorbeeld hebben om een martelcontainer te ontwerpen en te maken…
Maar met zijn betoog laat de schrijver zien: het kwade is sterk, maar het goede is met meer.
Bregman heeft een gereformeerde opvoeding gehad.
In het licht daarvan refereert hij ook een aantal keren aan dingen die Jezus zegt in de bijbel, bijvoorbeeld over het toekeren van de andere wang.
Wat hij daarover zegt had ik al eerder gehoord in een overdenking van Theo van Beijeren in 2019.
Wie schrijft die blijft, daarover schreef ik destijds een blog, dus ik kan het hier citeren:
“Jezus zegt: ‘Als iemand je op de wang slaat, bied hem dan ook de andere wang aan.’
We hoorden dat deze uitspraak niet bedoeld is als ‘Laat maar over je heen lopen’, maar meer als een manier van in het leven staan.
Als iemand je met kwade opzet onheus bejegent, reageer dan niet op dezelfde manier, maar reageer met liefde.
Vaak rekent de andere partij daar niet op, die verwacht op zijn actie een re-actie; heel vaak haal je, door niet gelijk boos te reageren, de angel uit de situatie.
Voor ruzie zijn immers altijd twee partijen nodig.
De predikant maakte daarbij wel gelijk een kanttekening: sommige situaties zijn te erg (o.a. vrouwenmishandeling/vernedering, kindermisbruik), dan is het niet mogelijk om de andere wang toe keren.”
De mooiste zin in het boek vind ik deze:
‘Van de mooiste dingen in het leven krijg je alleen maar meer als je ze weggeeft: vertrouwen, vriendschap en vrede’.
De boodschap die Bregman wil overbrengen is: ‘Doe het goede en ga ook uit van het goede bij je medemensen.’
Doe’s lief dus.
Is dat ook niet wat wij elke zondag in de kerk horen?
Willem
Het is zeker dertig jaar geleden dat ik een boekje kocht van Bert Klei, met de titel “De meeste mensen zijn aardig”. Zou Rutger Bregman zich hierdoor hebben laten inspireren?
Het boekje van Bert Klei was een keuze uit de columns die hij enige keren per week schreef in dagblad Trouw. Ik vond ze erg lezenswaardig en heel vaak ook (onderkoeld) humoristisch. Nooit beledigend, wat tegenwoordig vaak de ‘norm’ lijkt te zijn, maar wel altijd ’to the point’.
En ook altijd geschreven met een enorme liefde voor onze landstaal. Hij kon zich behoorlijk opwinden over de ‘moderne taalfratsen’ die ook op de redactie van zijn krant terrein begonnen te winnen. Waarom een ‘set up’ in plaats van een opzetje, en dergelijke.
Een jaar of 15 geleden heeft Bert Klei dit ondermaanse verlaten, maar lees zo nu en dan nog met genoegen een van zijn boekjes en kom er dan ook achter dat niet alleen de tijden veranderd zijn, maar de klokken ook en zeer zeker ook de problemen waar de mensheid mee kan worstelen.