“Hoeveel weegt een ziel?”
Dat was een vraag op het kalenderblaadje van zaterdag 23 september.
Niks natuurlijk, was mijn eerste gedachte.
Hoe definieer je eigenlijk een ziel?
De ziel van een wezen is zijn niet-materiële, spirituele component van het leven.
Op het afgescheurde blaadje stond dat de Amerikaanse arts MacDougall in 1907 een medisch experiment uitvoerde, door een aantal patiënten van hem, die leden aan tuberculose, te wegen op hun sterfbed. Hij plaatste de bedden op een industriële weegschaal. Op die manier kon hij het gewicht van de stervende voor, tijdens en na de dood meten. Alle patiënten wogen na hun overlijden 21 gram minder. “Dus” concludeerde MacDougall “de ziel van de mens, die bij het sterven het lichaam verlaat, weegt 21 gram.”
Moderne onderzoekers zijn van mening dat dit onderzoek geen enkele wetenschappelijke waarde heeft. Het eventuele gewichtsverlies dat kan optreden bij het overlijden van een mens is waarschijnlijk het gevolg van lucht, die uit de longen ontsnapt of verlies van vocht door transpiratie.
Dat weet je dan maar mooi weer als je terugloopt van het toilet naar de huiskamer.
Daar kauw ik dan nog even op door.
De mens is altijd al geïntrigeerd geweest door de ziel; het woord komt best vaak voor in ons taalgebruik, denk maar eens aan zielsverwanten, zielig, zielsgelukkig en zielsveel van iemand houden en aan de vraag “Wat bezielt je?”
En kijk eens naar alle spreekwoorden en uitdrukkingen die we in het Nederlands hebben met woord ziel er in. 
Wat zie je precies in die ogen bij het spreekwoord: de ogen zijn de spiegel van de ziel?
Wat doen die twee zielen als ze één gedachte vertegenwoordigen?
En wat heb je onder je arm als je er met je ziel onder loopt?
Wat verkoop je als je naast je zaligheid ook je ziel verkoopt?
En wat heb je als je je ziel in lijdzaamheid bezit?
Waar gaat iets heen als het ter ziele gaat?
Waar gaat het mes doorheen als iets je door de ziel snijdt?
En wat heeft de ziel van je moeder er eigenlijk mee te maken als jij moederziel alleen bent?
Het begon met één vraag op een kalenderblaadje; in mijn hoofd kwamen er alleen maar vragen bij….
Tijdens mijn zoektocht naar de ziel voor dit blog kwam ik een mooi spreekwoord tegen dat ik nog niet kende:
‘Met een goed geloof en een kurken ziel drijft men de zee over’.
Het betekent: met vertrouwen en optimisme kan men alles aan.
Bij een ziel van kurk kan ik me die 21 gram dan ook nog wel weer voorstellen.
Willem
Ja, hoeveel weegt een ziel? Een vraag die je nooit betrouwbaar kunt beantwoorden.
Toen ik begon te werken was er een collega die lid was van Youth for Christ en daar behoorlijk fanatiek in was, maar was gelukkig op zijn tijd ook in voor een geintje. Zo poneerde hij de stelling dat er een oneindig aantal engelen op de punt van een naald konden zitten en verdedigde ooit eens met verve de stelling dat er in de hemel ook toiletten waren. Dit allemaal tot lichte ergernis van een uitermate serieuze RK-collega, die vond dat je over dergelijke zaken geen grapjes maakte. Maar ja, die collega vond ook dat Fons Jansen met zijn (kerkelijk) cabaret vele stappen te ver ging en wat hem betrof, voor lange tijd in het vagevuur moest verblijven. En ik had me juist, samen met mijn toenmalige vriendin, enorm vermaakt tijdens een voorstelling van hem.
Maar om terug te komen over het gewicht van een ziel; in klas 6 van de lagere school is dat onderwerp ooit eens ter sprake gekomen en de onderwijzer haalde een onderzoek aan dat verdacht veel leek op wat jij ook beschrijft. Getallen herinner ik me niet meer, maar het verschil tussen levend en dood gewicht was ook gemeten. Ik weet nog dat iemand vroeg wat voor bascule ervoor gebruikt was. Het leek ons, vrijwel allemaal boerenkinderen, een zaak van zeer ondergeschikt belang, want een klein aardappeltje (35/45) was al zwaarder en zoals er in het veen niet op een turfje gekeken werd, keken wij niet op een aardappeltje meer of minder.
Willem
Hoe iets een eigen leven kan gaan leiden bleek mij weer eens. Echtgenote Helena attendeerde me erop dat zij het verhaal van de hemelse toiletten al kende voor ik bij haar in beeld kwam. We kennen elkaar sinds september 1967. In haar herinnering is het afkomstig uit de ‘Wachttoren’ ( het blaadje dat Jehova’s getuigen je in handen drukten), van ergens begin jaren ’60 en ik hoorde de stellingen van mijn YfC-collega, Japie, ergens eind jaren ’60. Ik heb dus een zeer ruime 50 jaar in de veronderstelling geleefd dat Japie het allemaal zelf bedacht had.
Blijkt hij ordinair plagiaat gepleegd te hebben, maar ik verwacht niet het voor hem nu nog gevolgen zal hebben.