9 januari: Liefde zonder woorden.

Gistermiddag bezocht ik de afscheidsdienst van Berend Postmus; daar ging ik als PKN-gemeentelid naar toe omdat ik zijn dochters Dea en Sijcolien en hun gezinnen goed ken en omdat zijn vrouw Janny deel uit maakt van Holy Stitch: Berend was een bekende van het kerkelijk erf  zogezegd.

Tijdens zo’n plechtigheid leer je de overledene vaak nog wat beter kennen door wat er verteld wordt over zijn leven.
Dea vertelde zijn levensverhaal namens de kinderen en kleinkinderen en ik vond het moedig en opmerkelijk dat ook de moeilijke passages uit zijn leven niet onbesproken bleven.
Zijn afscheidsdienst mocht geen lofzang worden, dat had hij er van tevoren over gezegd. Daarmee bedoelde hij dat op zijn begrafenis niet de loftrompet over hem gestoken moest worden. Hij was een man van ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’, niet te veel opvallen en van het zinnetje: “Ik wil me niet voor je schamen” dat de kinderen nog al eens hoorden.
Hij kon geen woorden geven aan wat er zich in zijn gemoed afspeelde; dat had hij in zijn jeugd niet geleerd en dat bleef zijn hele leven zo.
Veertig jaar geleden werd hij op zijn 48e afgekeurd voor zijn werk en dat was voor hem verschrikkelijk; net in die periode zat hun zoon in de puberteit en dat was één van de moeilijkste periodes in zijn leven.

Er was nog een spreker gistermiddag en dat was de broer van Janny: hij sprak namens de familie Van der Scheer.
Hij riep het beeld op van een zwager (die 11 jaar ouder was dan hij) die er in zijn beleving altijd al was geweest en die liefdevol in het grote gezin waar Janny toe behoorde werd opgenomen. Hij bedankte Berend en Janny voor het feit dat zij altijd klaar stonden voor hun ouders  “Jullie waren ware ambassadeurs voor onze familie.” Ieder gezinslid had van Berend een mooi, houten dienblad gekregen dat hij met liefde en geduld had gemaakt: houtsnijkunst was een hobby die hij graag uitoefende. Op de afbeelding hiernaast zie je een kunstwerk dat Berend heeft gemaakt. Het lag op zijn kist en stond afgebeeld op de orde van dienst.

Dat dienblad werd in de overdenking van dominee Sybrand van Dijk nog even aangehaald.
“Dat dienblad was een teken van zijn liefde. Net als die krentenbollen mét Duo Penotti én bruine suiker die de kleinkinderen van opa kregen. Een uiting van zijn liefde zonder woorden”.

Tijdens de koffie sprak ik nog even met de Wim en Sietse, allebei bassen, die naast bariton Berend stonden op het mannenkoor Roden dat we in de fotoserie over Berends leven nog voorbij zagen komen.
“Ik zie wat we hadden en wat hebben we het goed gehad” zei één van hen. “Maar bij dit soort gelegenheden zie ik ook dat het allemaal voorbij is…”
Daar past de slotzin van de zwager dan weer goed bij: ‘Achter de tranen van verdriet schuilt de glimlach van de herinnering’.