Categorie: Kerk & gemeente Pagina 1 van 53

“Je herkent dit beeld vast wel: een leerling heeft iets fout gedaan in de klas. De meester wenkt hem naar voren, laat het kind de hand uitsteken en vervolgens krijgt het kind een pets met een lineaal op die hand. Dit beeld geeft de machtsverhoudingen goed weer. Stel je nou voor dat het kind na die tik op de ene hand ook de andere hand zou uitsteken?”
Deze woorden werden gistermorgen door dominee Walter Meijles uitgesproken in de ochtendviering.
Daarin stond een gedeelte uit de bergrede centraal, waarin Jezus zegt “Als iemand je op je linkerwang slaat, draai hem dan ook je rechterwang toe”.
Wat hij daarover zei had ik al eerder gehoord in een overdenking van Theo van Beijeren in 2019.
Wie schrijft die blijft; daarover schreef ik destijds een blog*, dus ik kan het hier citeren:
“Jezus zegt: ‘Als iemand je op de wang slaat, bied hem dan ook de andere wang aan.’
We hoorden dat deze uitspraak niet bedoeld is als ‘Laat maar over je heen lopen’, maar meer als een manier van in het leven staan.
Als iemand je met kwade opzet onheus bejegent, reageer dan niet op dezelfde manier, maar reageer met liefde.
Vaak rekent de andere partij daar niet op, die verwacht op zijn actie een re-actie; heel vaak haal je, door niet gelijk boos te reageren, de angel uit de situatie.
Voor ruzie zijn immers altijd twee partijen nodig.

Als je hebt over ‘wat kan je nou met een kerkdienst in het dagelijks leven’ dan is dit zo’n verhaal dat me bij zal blijven, omdat het me helpt om mijn houding te bepalen tegenover de grove manier waarop de rijken (Trump, Poetin, Musk) op dit moment te keer gaan en hun wil opleggen aan de wereld.
Dan kun je je afvragen: “Wat kan ik daar nou aan doen? Het gebeurt!”
Dat vraag ik me ook herhaaldelijk af.
Wat dit verhaal me leert is dat je moet vasthouden aan de boodschap van liefde die we vanmorgen weer hoorden.
We moeten moedig zijn en niet meegaan me de meute ‘omdat we nu eenmaal geen keuze hebben’.
Niet meelachen om grapjes over transgenders.
Moslims niet wegzetten als aanhangers van een achterlijke godsdienst.
De ‘oog-om-oog-tand-om-tand’-gedachte afzweren en wraakgevoelens onderdrukken.
En reken maar dat dát moeilijk is en dat dat ook niet altijd lukt.
Best ingewikkeld allemaal.

Het mooiste lied van vanmorgen (naast het mooie, niet helemaal uitgespeelde stuk dat Erwin speelde tijdens de collecte) vond ik lied 845 met als subtitel ‘Tijd van leven’.
Hierbij de tekst van couplet 3:

Wie aan dit bestaan verloren
nieuw begin heeft afgezworen
wie het houdt bij wat hij heeft
sterven zal hij, ongeleefd.
Tijd van leven om met velen
brood en ademtocht te delen
wie niet geeft om zelfbehoud
leven vindt hij honderdvoud.

Zoals  Rutger Bregman ook zegt in ‘De meeste mensen deugen’: ‘Van de mooiste dingen in het leven krijg je alleen maar meer als je ze weggeeft: vertrouwen, vriendschap en vrede’.

* Hele blog lezen? Hierbij een link naar ‘Mét orgel zingen’  uit 2019.
Wil je weten waarom er een afbeelding van Mahatma Gandhi bij dit blog staat?
Je kunt deze viering terugluisteren via Kerkomroep en via het You Tube-kanaal van onze kerk.

Onze PKN-gemeente organiseert ieder jaar een ‘Preek van de leek’.
Niet bekend met dit fenomeen? Hierbij een link naar informatie over dit concept op de landelijke PKN-site.
Op de afbeelding hiernaast zie je de advertentie die deze week in ‘De Krant’ stond: de man die je op de foto ziet is Diederik Greive; hij is hoofdofficier van Justitie Noord Nederland.
Hij sprak gistermorgen over wat ‘altijd opnieuw beginnen’ voor hem betekent.

Wat je zeker weet als je naar zo’n bijzondere viering gaat: het wordt anders dan anders.
Ook voor Diederik Greive was dat zo; hij is wel gewend om voor groepen mensen te spreken (vaak in de rechtszaal natuurlijk maar ook als spreker) maar in een volle kerk in zo’n imposant oud gebouw was ook voor hem wennen.
‘Altijd opnieuw kunnen beginnen’ is in zijn werk als officier van justitie een belangrijk onderwerp.
Je legt iemand straf op voor iets wat hij heeft misdaan en na het uitzitten van de straf mag iemand opnieuw beginnen.  “En als dat de eerste keer mislukt, moet iemand een tweede kans krijgen. En soms een derde. Je moet altijd opnieuw kunnen beginnen.”
Maar het ging gistermorgen niet over delinquenten en hun leven na de straf: het ging over onszelf.
Hoe kun je zelf opnieuw beginnen?

De preek werd opgebouwd aan de hand van schilderijen die steeds een ander aspect van een nieuw begin lieten zien.
Een beeld van Johannes de Doper in een hagepreek-achtige setting: laat je dopen en maak een nieuw begin.
We zagen Job op het dieptepunt van zijn leven, die daarna nog aan een nieuw rijk en gezegend leven begon.
Een schilderij van Paulus, wiens leven opnieuw begon na een ontmoeting met Jezus in een bliksemschicht.
Van Lot, die met zijn gezin vertrok uit Sodom en Gomorra.
Zijn vrouw was afgebeeld als zoutpilaar omdat ze achterom had gekeken, waarbij Greive opmerkte dat ‘rücksichtlos’ opnieuw beginnen zonder achterom te kijken eigenlijk niet kan; je moet je verleden blijvend onder ogen zien.
We zagen een schilderij van Vincent van Gogh, waarop iemand een hulpbehoevende op een ezel tilt.
De woorden ‘barmhartige Samaritaan’ werden niet genoemd, maar er werd wel gerefereerd aan de gelijkenis: laat je iets liggen, ga je er aan voorbij, of pak je het op?

Wat leerden we?
Opnieuw beginnen hoeft niet groots en meeslepend, het kan op heel veel verschillende manieren, met grote, maar ook met kleine dingen.
Het deed me denken aan mijn schoonmoeder.
Die kon bij een stampvol aanrecht met afwas van een maaltijd met 23 personen nuchter zeggen: ‘Wij moet gewoon argens begunnen; dan komp der vanzölf ruumte.’
Een mooie beeldspraak in het licht van deze kerkdienst.
Aan het werk dus.

Je kunt deze viering terugluisteren via Kerkomroep en via het You Tube-kanaal van onze kerk.
Doen;  het is beslist de moeite waard!

benieuwd naar voorgaande ‘lekepreken’? Hierbij een overzicht met links naar blogs die ik daar destijds over schreef:
2021 Harm Dijkstra
2022 Anne Doornbos
2023 Daniël Rouwkema
2024 Rob Oudkerk

De PKN-viering was vanmorgen een ‘Ik-zie-jou’-bijeenkomst: een laagdrempelige viering speciaal voor het jongere segment van onze gemeente.
We hoorden het overbekende verhaal van David en Goliath, waarin de ogenschijnlijk onoverwinnelijke reus het af moet leggen tegen de kleine en onbetekenende David.
Toen de dienst begon keken we al naar een klein toneelstukje waarin dat gegeven ook centraal stond: twee brallende en opscheppende automobilisten deden wie het snelste was en moesten vervolgens met al hun branie stilstaan voor een rood stoplicht en wachten op een fietser die hen vrolijk bellend toezwaaide: “Daaaaag lawaaipapegaaien en druktemakers! Ik ga voor….”
De schreeuwende grootmacht tegen de kleine underdog.

In het spiegelverhaal dat Tineke Braspenning vertelde hoorden we over een draak waar iedereen bang voor was en die verslagen werd door slimme gesprekjes en onverwachte wendingen.
Je zou denken dat de draak in dit verhaal het griezelige aspect was, maar ik vond het gegeven dat de vrouw van de hoofdrolspeler ineens 100 kinderen had een horror-scenario.
Maar ze leefden gelukkig nog lang, zoals dat gaat in sprookjes.
Spelende vrouw, wat heb je nu geleerd?
Iedereen heeft last van draken in zijn leven; dingen waar je erg tegen opziet, die moeilijk zijn.
Heb vertrouwen en ga het gevecht met de draak aan op je eigen manier: benut je sterke kanten en ga niet zomaar de kant.

De draak die vanmorgen in de kerk aanwezig was heette ‘het afscheid van Tineke Braspenning als opbouwwerker’.
In januari 2023 was deze opbouwwerker bevestigd in haar ambt; misschien leuk om nog even het blog te lezen dat ik daar destijds overschreef onder de titel ‘Ooggetuigen‘.
Tineke is getrouwd met Walter Meijles, één van onze predikanten en zij verrasten de gemeente vorige week met de mededeling dat zij vertrekken naar Arnhem; zij hebben daar beiden ander werk gevonden.
Hoe ze gemist zullen worden bleek vanmorgen tijdens de viering.
Er was een leuk overzichtsfilmpje met foto’s van activiteiten waar Tineke haar stempel op heeft gedrukt, er waren (soms emotionele) toespraken en de drie overgebleven pastores zongen een gevoelig ‘uitzwaailied’ dat we als gemeente uit volle borst meezongen.

Het zingen was vanmorgen een genot voor wie niet zo van psalmen met 12 coupletten houdt: we zongen een aantal laagdrempelige kinderliedjes.
Je kon zien dat de aanwezige kinderen die liedjes goed kenden en hun enthousiasme was aanstekelijk.
Fotograaf Han Post heeft vanmorgen foto’s gemaakt; het zou mij niet verbazen als daar een paar exemplaren bij zijn van een vrolijk zingend kind.
Tip: houd onze PKN-website in de gaten, binnenkort verschijnen daar de foto’s op die vanmorgen gemaakt zijn.

Gisteravond stuurde ik een berichtje naar alle cantorijleden: “Mijn stem is nog niet goed genoeg; ik zing niet mee.”
Wat flut vind ik dat dan.
Zingen in de cantorij is één van de dingen die ik het liefst doe en zingen in Roderwolde is altijd bijzonder.
Eén keer per jaar zingen we daar: ben ik er niet bij op de achterste rij.
Maar ik was er tóch bij; weliswaar niet in het koor, maar samen met Gerard zat ik om 09.30 uur wel in de historische banken van de Jacobskerk.

In Roderwolde gaat het altijd anders dan anders.
Geen beamer, dus een klein liturgieboekje met de orde van dienst.
Geen collecte met een QR-code, maar ‘hengelzakken’ waarmee de diaken langs de rijen hengelt.
Klokgelui tijdens het Onze Vader, altijd weer een kippenvelmomentje.
Het kleinschalige van Roderwolde geeft me altijd het gevoel van ‘back to basic’.

Wat een fijne dienst en wat feestelijk dat onze cantorij daar dan zo enthousiast staat te zingen!
Als gemeente zingen we natuurlijk ook een aantal coupletten en ik heb ondanks mijn brakke stem meegezongen.
Voorganger Sybrand van Dijk had het in zijn overdenking over de taal van de macht.
De taal die we de afgelopen week veelvuldig hebben gehoord vanuit de VS. De taal die hele groepen mensen wegzet.
Daarnaast hoorden we wat Paulus zegt over de gemeente: we vormen samen één lichaam en ieder deel heeft zijn eigen taak.
De hand kan niet zeggen tegen de voet: ik heb jou niet nodig en dat kan het oog ook niet tegen het oor zeggen.
Ieder deel van het lichaam is belangrijk.
Elly & Rikkert zongen daar in de jaren ’70 een prachtig liedje over: “Hand, voet, knie, oog, oor, neus, haar, alles is nodig voor elkaar.
En wat voor de gemeente geldt, geldt ook voor onze maatschappij.

Aan het eind van zijn preek vertelde de dominee over die dappere Amerikaanse bisschop Mariann Budde die voorging in de misviering in de Washington National Cathedral.
Trump zat daar op de eerste rij en hij moest luisteren naar haar preek waarin zij nadrukkelijk oproept ’tot genade voor mensen die nu bang zijn.’
Ze sprak over LHBTQIA+-mensen die vandaag schrik hebben, over vluchtelingen die illegaal in de VS verblijven, maar wel in grote getalen jobs doen die de Amerikanen niet meer willen invullen en ze drukte de president meermaals met de neus op de feiten. Trump hield zijn gezicht in de plooi, maar zich lichaamstaal liet verstaan dat hij not amused was. Op zijn eigen platform Truth Social noemde hij de bisschop zelfs dom, ongepast en slecht in haar job. Deze informatie heb ik uit een artikel op de website van Knack, een Nederlandstalig Belgisch weekblad met als voornaamste focus politiek nieuws uit binnen- en buitenland. Wil je het hele artikel lezen? Hierbij een link.

De laatste regel van bovengenoemd liedje van Elly & Rikkert is:
Niemand is minder, niemand is meer,
ieder is nodig bij de Heer.
Liedje even luisteren?
Klik dan hier. 

Cor Keers.
Iemand uit onze PKN-gemeente die ik wat beter leerde kennen toen ik zijn boek ‘Geloven van wieg tot graf’ had gelezen.
Na het lezen ging ik een ochtend bij hem en Elly op de koffie in gesprek over het boek en ik bezocht twee avonden die in onze gemeente werden georganiseerd met onderwerpen uit dat boek als gespreksstof.
Vlak voor mijn ‘op-mezelf-vakantie’ begon hoorde ik dat hij is overleden, gisteren, donderdag 9 januari, was de begrafenis.
Daar zou ik anders vanzelfsprekend naar toe zijn gegaan, maar dat deed ik nu niet; ik bleef in Westerbork en volgde de viering digitaal, dat kan tegenwoordig gelukkig ook.

Cor was een belezen en erudiet man. In zijn boek vertelde hij openhartig over zijn leven: zijn succesvolle studietijd, zijn carrière als sociaal psycholoog, maar ook over zijn gang door de psychiatrie als patiënt, worstelend met psychosen.
Een scherpzinnige geest, maar een onhandig lichaam.
Naar aanleiding van één van die avonden beschreef ik in mijn blog daarover wat ik had geleerd:
– Kijk niet alleen naar de buitenkant van iemands leven; het is niet altijd wat het lijkt.
– En: durf je kwetsbaar op te stellen; dan straal je misschien wel meer kracht uit dan iemand die ‘het allemaal zelf wel redt’.
Dat was wat ook in de dankdienst voor zijn leven naar voren kwam: doordat Cor zich niet schaamde voor zijn kwetsbaarheid en daar openhartig over vertelde ontstond er bij anderen vaak ruimte om dat ook te doen. Daarmee creëerde hij een sfeer van vertrouwen en verbinding.
Voorganger Sybrand van Dijk noemde hem aan het begin van de rouwdienst een ijkpunt in de kringen waarin hij zich bewoog.

Zijn zoons en zijn kleinzoon namen alledrie het woord en vertelden ons over hun bijzondere vader/opa en wat hij voor hen had betekend.
Daarbij schetste één van hen het beeld van het schilderij dat Rembrandt heeft gemaakt van de gelijkenis van de verloren zoon: zo’n vader was jij voor mij. Ook werd in die toespraken de PKN-gemeente bedankt voor het feit dat we zo om Cor en Elly heen staan en dat hij zo veel met ons heeft kunnen delen. Bijzonder om te horen: Cor was destijds weer bij de kerk gegaan, niet zozeer vanwege zijn geloof, maar vanwege het sociale aspect van een kerkelijke gemeente.

Eén van de vragen die werd besproken op zo’n bovengenoemde avond met Cor was: welke persoon vervult voor jou een voorbeeldfunctie?
Daar had ik wel een paar namen bij.
Je kent ze zelf vast ook wel: mensen die niet opgeven.
Die ondanks hun ziekte en/of verliezen die ze hebben geleden toch blijven deelnemen aan de maatschappij en niet in de slachtofferrol blijven hangen.
Die positiviteit uitstralen en die ondanks ‘rampen en slagen’ toch iets van hun leven proberen te maken.
Cor was voor mij ook zo’n persoon; ondanks zijn kwetsbaarheid een krachtige man.

Hierbij een link naar de blogs die ik destijds schreef over ‘het boek en zijn avonden…’:

Geloven van wieg tot graf februari 2021

Geloven van wieg tot graf (2) oktober 2021

Kwetsbaar. Maar ook krachtig? januari 2023

Vandaag is het Drie Koningen*: de laatste dag van de kerstperiode. Daarom stond de kerstboom nog  in de kerk gistermorgen.
Voorganger Sybrand van Dijk begon zijn overdenking met een beschrijving van hoe wij mensen geworteld zijn in onze omgeving.
De mensen die we kennen, de kringen waar we bij horen, kortom: ons netwerk.
En hoe moeilijk het soms is om de kringen en het netwerk los te laten door bijvoorbeeld te verhuizen.
Nou.
Vertel mij wat.
Onze verhuizing in 1989 van Hoogersmilde naar Roden vond ik lastig en dat is een understatement.
We hoorden gistermorgen dat in een mensenleven niets hetzelfde blijft, dat je je aanpast aan de omstandigheden en dat het juist de bedoeling is dat je af en toe je bakens verzet op je levensreis.

Na de viering kwam Hoogersmilde nog even weer in beeld: we namen als PKN-gemeente afscheid van Henk de Vink.
Hij was hoofd van de lagere school waar Gerard en ik opzaten**; ik kreeg handwerkles van zijn vrouw Diny.
In 1972, vlak voordat wij bij meester De Vink in de  zesde klas zouden komen gingen ze verhuizen naar Roden; daar werd hij hoofd van basisschool ‘De Woldzoom’.
Wij ontmoetten elkaar weer begin jaren ’90 in een kerkdienst.
Diny overleed in 2023 en Henk heeft in overleg met de kinderen besloten om te gaan verhuizen naar Woerden waar zoon Harry woont: hij heeft daar een appartement gekocht.
Een moedig besluit, maar het ging beslist niet zonder slag of stoot. We hoorden dat met name het afscheid van de kerk hem moeite kostte.
De hele familie was gistermorgen in de kerk; het was mooi hoe het verhaal van de reis van de Wijzen uit het Oosten werd vervlochten met de stap die Henk op zijn levensreis gaat nemen.
Na de viering werd er aandacht besteed aan het afscheid. De familie had iets lekkers gebakken voor bij de koffie en Harry deed namens zijn vader een afscheidswoord.

Na de koffie maakte ik nog even een foto van het grote, gouden pak zat dat gedurende de dienst op de avondmaalstafel lag.
Er zat achteraf geen wierook, mirre en goud in…… het was het cadeau van onze gemeente voor Henk: de paaskaars van het jaar 2023.
Sybrand van Dijk zei daarover: “Dit licht willen we je graag meegeven omdat je een enorme stap gaat zetten. Dit licht reist met je mee: Ga met God en Hij zal met je zijn.”
De dominee had daar nog een klein cadeautje bij gedaan: een doos lucifers “want soms moet je het licht zelf even aansteken om het weer te kunnen zien.”

Wat een mooi beeld.
En wat waardevol om als kerkgemeenschap een gemeentelid zo hartverwarmend uit te zwaaien.
Gelukkig blijft Henks emailadres hetzelfde…. wiekiepintuts!

* Meer weten over Drie Koningen? Hierbij een link naar een artikel op de website Historia
** Nog even terug in de tijd? Hierbij een link naar het blog ‘Klas van de week’ over onze tijd op de CNS in Hoogersmilde.