Het zat er al een tijdje aan te komen: mijn moeder heeft meer zorg nodig dan Icare haar kan bieden. Op mijn werk heb ik recht op zorgverlof en daar maak ik met ingang van vrijdag gebruik van. Op deze manier willen we mijn moeder de gelegenheid geven om thuis te sterven.
Intensief, emotioneel en energievretend.
Maar ook waardevol.
Ook met betrekking tot deze website neem ik even zorgverlof; ik ben een tijdje off-line.
Woensdag namen we onze Canadese gasten mee naar de stad Groningen; zus Hennie ging ook gezellig mee. We begonnen met een bezoek aan IKEA. Niet dat ze die in Canada niet hebben; maar je kunt er even heerlijk ronddobberen en iedereen vindt er wel iets van zijn gading. En natuurlijk kun je daar lekker lunchen.
Daarna gingen we naar de binnenstad. We bezochten het hofje bij de Pepergasthuis-kerk en bewonderden allerlei oude gebouwen in de stad. De Canadezen keken zich de ogen uit. Zoveel oude gebouwen. En zoveel fietsers! We hadden ze van te voren gewaarschuwd: “Beware of the bicycles!” Ze komen van links, van rechts, voor, achter en zelfs als je op een zebrapad loopt: ze stoppen niet.
Toen we bij de universiteit kwamen kon je er bijna niet voorlangs lopen wegens de grote aantallen fietsen. Er werden foto’s gemaakt. “Unbelievable!”
We maakten een rondvaart door de grachten van Groningen en kregen in drie talen uitleg over de geschiedenis van Groningen. Vroeger, toen het een grote Hanzestad was, was er een open verbinding met de zee, toen was er in de stad nog sprake van eb en vloed.
Dat vind ik dan ‘unbelievable’…..
In de boot werden we gewezen op verschillende standbeelden, o.a. het peerd van ome Loeks.
‘I want a selfie with that one!” riep Judy, dus na de rondvaart zochten we ome Loeks op. We zongen zelfs het bijbehorende lied voor onze gasten.”What is the story of ome Loeks?” vroegen ze.
Wisten wij veel? Wij zijn Drenten……
Judy kreeg haar selfie en we maakten een paar groepsfoto’s. Ome Loeks werd even stevig vastgehouden!
We keken nog even binnen in de 19e eeuwse stationshal en liepen langs de enorme fietsenstalling. “I’ve never seen so many bikes in my life before.”
We sloten ons dagje uit af met een glaasje wijn en een pizza in Roden. Ome Loeks was al weer vergeten. Judy was in het restaurant helemaal ‘in love’ met een klein jongetje van 10 maanden.
‘Look at that smile. He’s adorable…..!
Maandagmorgen zat ik achter m’n toetsenbord het blog van maandag te schrijven.
Radio 5 aan, kopje koffie er bij, ‘me-time’.
Tijdens de arbeidsvitaminen was er een gesprekje met Ilona Hofstra, een coryfee uit vroeger tijden. Het gesprekje ging over programma’s die ze had gemaakt.
Ze liet zich heel kritisch uit over het nieuws zoals dat tegenwoordig tot ons komt.
“Luister nou eens kritisch naar het nieuwsbulletin dat we net hebben gehoord. Het gaat alleen maar over geweld en criminaliteit. Politie in Brabant is bezig met het opsporen van drugs. Dat is toch geen nieuws? Dat doet de politie overal in Nederland. Spijkers in de maiskolven van een boer ergens in Nederland. Ieder uur nieuws over de zoektocht naar het vermiste meisje, nu al een week lang. Al die aandacht voor het negatieve, waarom?
Waarom niet ook aandacht voor positieve dingen? Initiatieven voor meer duurzaamheid bijvoorbeeld, groepen mensen die hun buurt leefbaarder maken, ideeën over hoe je dat kunt doen. Hou eens op met al die aandacht voor wat fout gaat.”
Ze mocht een plaatje uitkiezen voor de Arbeidsvitaminen.
Ze koos “Als ik de baas zou zijn van het Journaal” >>> van Kinderen voor Kinderen.
Nu ik het na jaren weer hoorde viel me op hoe leuk de tekst eigenlijk is.
“Dat moet op mijn website” dacht ik. “Meer aandacht voor het positieve!”
Mijn moeder was een kei in het huishouden.
Was.
In de week dat ze kwam te vallen (eind augustus) vroeg ze of ik koffie wilde zetten.
Werkelijk waar: ik moest zoeken waar het spul stond.
Dat deed ik gewoon nooit bij mijn moeder; ze had altijd alles piekfijn voor elkaar.
Toen ze terugkwam uit de Boshof wilde ze eigenlijk nog wel van alles zelf doen, maar dat bleek al gauw wishfull thinking.
Ze wou het wel, in gedachten kon ze het ook wel, maar het lukte niet meer.
Op een zondagmorgen trof ik haar huilend bij het aanrecht: ze wist niet meer hoe ze koffie moest zetten.
Fysiek en mentaal moest ze inleveren, eigenlijk elke dag een beetje.
De was bleef liggen.
Die nam ik mee; braaf stond ik van alles te strijken.
De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik zelf amper meer doe, wat bloesjes en katoenen broeken, voor de rest vind ik het allemaal niet nodig.
De afwas bleef staan.
De eerste keer dat ik haar appartement binnenkwam en het aanrecht vol vieze bordjes en kopjes stond…… zo triest vond ik dat.
Niet dat dat bij mij nooit gebeurt, regelmatig zelfs, maar bij ma was het aanrecht altijd leeg. Spic en span.
Op donderdagmorgen komt de huishoudelijke hulp. Drie en een half uur.
Bedden worden verschoond en als een witte tornado gaat Mirella de hele boel bijlangs.
Met onze hand- en spandiensten voor wat betreft de was, afwas, boodschappen etc. is het goed te doen.
Waar het huishouden voor mijn moeder altijd het belangrijkst was, kan het haar nu allemaal niks meer schelen.
Daaraan kan ik zien hoe ziek ze is.
Gisteren, na het weggooien van het afwaswater, ontdekte ik na het wegtrekken van het schuim dat het afvoertje vol bruine aanslag zat.
Niet erg, als het maar functioneert.
Maar ik heb het toch even schoongeschuurd.
Hoeft natuurlijk niet.
Maar het is wel mijn moeders keuken.
Gisteren vertelde ik dat onze Canadese gasten naar andere familie gingen op zondagmorgen. Naar Lianne en Han om precies te zijn; Lianne is de dochter van Jan en Lammie en woont in Roden.
Na de kerk gingen wij daar ook heen.
Het was lekker weer en een klein groepje ging naar buiten. Han introduceerde iets nieuws, een stoer spel voor mannen. Het heet ‘spiekerhouw’n’. Benodigdheden: een dikke, afgezaagde eikenstam van een meter hoog en een doorsnee van ongeveer 40 cm, voor iedere man ( 5 in dit geval) een dikke spijker van 16 centimeter en één hamer. De spijkers worden in het hout geslagen, zodat ze allemaal even hoog staan. vervolgens slaat iedere deelnemer om de beurt een keer met de hamer op zijn spijker. De winnaar is degene wiens spijker het eerst in het hout verdwenen is. De winnaar betaalt de spijkers, de verliezer betaalt de drankjes. Ik hoef vast niet uit te leggen dat je beter de winnaar kunt zijn…
Je mag niet ‘richten’, je moet de klap vanuit de losse pols geven. Moeilijk! De mannen
Come on girls, we’re gonna join them!
stortten zich op het spel.
Spanning en sensatie. Met veel ‘oeh’ en ‘aargh’ en ‘shit man’, zoals dat gaat bij mannen onder elkaar.
Gerard, voormalig bouwvakker, was de winnaar.
Fred, de enige Canadees van de spiekerhouwers, bakte er niks van. Het kon hem geen bal schelen, het plezier spatte er van af. De vrouwen stonden binnen het gedoe vanaf een afstandje te bekijken en commentaar te geven. Judy stond te wippen op haar voeten. “Come on girls, we’re gonna join them!”
Han haalde nieuwe spijkers en zette er tien klaar in de boomstam. Feest was het. Toegegeven: mannen kunnen dit beter. Behalve Fred. Hij was de beste van the girls.
Close is only good…..
Na weer een misser gebruikte hij een mooi toepasselijk Canadees spreekwoord: close is only good in horseshoe and handgrenades.
De betekenis van dit spreekwoord heeft wat uitleg nodig: bij het Canadese spel horse-shoe moet je hoefijzers om een pin gooien, maar als je hoefijzer binnen 1 cm van de pin ligt krijg je toch een punt. En bij het gooien van een handgranaat is het ook niet erg als je een beetje naast het doel zit, je richt eromheen toch wel genoeg schade aan.
Fred miste best vaak de spijker, net als alle meisjes. Close. Maar dat schoot niet op. Close is only good…..
Maar dat had absoluut geen invloed op de lol die we hadden. De foto’s zeggen genoeg.
Zondagmorgen. Gerard moest al op tijd weg om de activiteiten markt van de ZWO voor te bereiden. De Canadese gasten gingen koffiedrinken bij een ander familielid en om 9.45 u wandelde ik naar Op de Helte voor het bijwonen van de wekelijkse viering van onze PKN-gemeente. Toen ik naast Gerard zat zei hij dat hij een schilderij wilde kopen; in de hal waren de kunstwerken te bewonderen die zijn gemaakt voor de ZWO-kalender van 2018.
O?
Zonder overleg?!?
Toen ik na de viering ging kijken welke hij bedoelde snapte ik het meteen; inmiddels heb ik al met de kunstenares afgesproken dat wij hem na de tentoonstelling van haar kopen.
We zeggen nog even niet welk kunstwerk het is.
De viering stond in het teken van de gelijkenis die Jezus vertelt over iemand die een wijngaard aanlegt. Hij stelt pachters aan die de wijngaard voor hem beheren. Als hij vervolgens knechten stuurt om de oogst op te halen worden die knechten mishandeld en vermoord. Als hij tenslotte zijn zoon stuurt wordt die ook vermoord.
Recht en onrecht.
Rechtsbetrachting of rechtsverkrachting.
De preek kwam akelig dichtbij onze huidige maatschappij. De predikant fileerde de uitspraken waarmee wij dagelijks door politici, bankiers en ondernemers om de oren worden geslagen.
En dat schuurde.
Dat voelde erg ongemakkelijk.
Want welke rol spelen wij in onze maatschappij?
“Het gaat toch goed? ”
Waarom is de voedselbank dan nog nodig?
De voorganger vertelde over het stemmetje van zijn geweten. Over je eigen rol.
“Eigenlijk zou ik….maar het geeft zo’n gedoe….”
De dominee was heel eerlijk.
“Ik smoor het stemmetje. Het is te moeilijk. Wat moet ik nou met een verhaal over honing die bol staat van insecticiden.”
Benieuwd naar het hele verhaal van Meijles? Luister dan hier Kerkomroep >>> naar een weergave van viering. De preek begint bij 39.00 minuten. (Op de Helte, zondag 8 oktober, klik op luisteren, dan met het ’tijdbolletje’ schuiven naar 39.00).
De organist speelde na de uitleg een bewerking van het lied “Wat zijn de goede vruchten. die groeien aan de geest?’
Dat lied had eigenlijk na de preek gezongen moeten worden. Want wat zijn de goede vruchten? Op internet vond ik een mooie afbeelding met een opsomming.
Tijdens de koffie sprak ik met Netty over deze preek. Ze zei:
“Wat moet je met alle onrecht in de wereld. Wat kun je er als individu aan doen? Ik probeer maar op mijn eigen vierkante meter het goede te doen. Daar heb ik m’n handen al vol aan. Mijn moeder zei altijd: Breng maar eens een pannetje soep naar je zieke buurvrouw. ”
Spijker op z’n kop.
De spijkers kwamen deze zondag nog eens voorbij, daarover meer in het blog van morgen.
PS. Na de koffie sprak ik Jaap. Hobby-imker. Hij was verdrietig omdat de honing en de bijen zo negatief in het nieuws waren gekomen.
“Bijengif in de honing!” schamperde hij. “Bijengif krijg je in je lichaam als de bij je prikt en zit beslist niet in de honing.”
Zo ist.
Allemaal naar Jaap voor honing.
In juni brachten wij een bezoek aan familie in Canada. Daarover schreef ik destijds een aantal blogs. We nodigden de familie daar uit om ook eens een tegenbezoek te brengen aan Nederland; we hadden een neven-en-nichten-Waninge reünie in de agenda’s staan op 14 oktober en zeiden gekscherend: daar horen jullie ook bij!
In augustus kregen we al een apje van Judy: “I’m coming!” Een aantal weken later appte ze weer: “I’m bringing my brother Fred with me, do you have room enough for the two of us?”
Halverwege september kwam er een mail van Margareth. Of ze ook welkom was. Tuurlijk! Wij hebben drie dochters in huis geherbergd, dus wij hebben drie slaapkamers……
Gisteren haalden Gerard, Hennie en Jan ze op van Schiphol. De Canadezen lieten van tevoren al weten: “O, we are so exited!” Nou, anders wij wel. Ik maakte een grote pan nasi goreng met kipsate; rond 17.00 uur was het spul in Roden. Wat heerlijk om elkaar weer te ontmoeten en elkaars verhalen te horen. Het fotoboek dat ik gemaakt had van onze Canada – reis werd bewonderd en we hieven het glas op de aangehaalde familiebanden.
Gisteravond zaten we in een kring om onze salontafel. Half in het Engels, half in het Nederlands kletsten we elkaar de oren van het hoofd. Toen ze gisteravond rond 22.30 uur gingen slapen (met een behoorlijk jet-lag) bedankten ze ons voor de gastvrijheid. “You’re welcome!” zeg ik dan maar. Dat waren we bij hen immers ook!
We 
wezen ze voor de volgende morgen alvast waar ze de ontbijtspullen konden vinden. Judy ontdekte drie soorten hagelslag : vlokken, chocoladehagel en vruchtenhagel. Ze zette de pakken naast elkaar en maakte een foto voor haar man en dochter. “I ‘m in Holland!’
Vandaag ga ik pannenkoeken voor ze bakken.
Met stroop.
Veurige weke schreef ik over Erik Scherder en zien boek ‘Singing in the brain’.
In dat blog schreef ik dat Daniël Lohues zun mooi stukkie haar schreven in die zaoterdagkraante. Hierbij een link Magisch naor een PDF met zien column. O, wat vin ik dat een herkenbaar verhaol.
Lohues hef daor ok een mooi lied over schreven.
De eerste zin van dat lied is:
‘Soms brengt een klank, een smaak, een kleur, joe trug naor wat ooit is gebeurd”.
Het overkomt mij veul bij meziek, maar ok bij geuren.
– Roek ik ’toffee-piep-tabak” dan heb ik dominee Hooijer (jaoren ’70 in Hoogersmilde) op mien netvlies.
– In een sportruumte waor van die ongebluste kalk stiet um je handen stroever te maken an de rekstok krieg ik spontaan het zweet in de handen en visioenen van klimrekken waor as ik (met mien hoogtevrees) niet overhen durfde te klimmen.
Over gimmestiek gespreuken: gistermorgen heurde ik in de auto de mars “Koning Voetbal”. De haoren gungen mij recht overende staon. Daor begunde op zaoterdagmörgen de gimmestiek altied met. Op die meziek mussen wij rondties hardlopen in de zaal. Die gimmestiek, (S.V. Hoogersmilde) daor mus ik op advies van schoelarts hen en wat haar ik daor ik hekel an. As ik laoter gao dementeren dan giet het daor over.
– De geur van opgedreugde boetseerklei brengt mij weer trugge op de zolder van de legere schoele waor wij handenarbeid en handwerken hadden.
Bij herkenbare geuren giet het dan om sentimenten die weer boven komt, bij meziek bint het bij mij vaak emoties die opkomt.
Luuster hier >>> naor het prachtige lied van Lohues. Het stiet op het album ‘Hout moet’ en de titel is ‘Herinnerings’.
Al een paar maanden zijn mijn broer, schoonzus, Gerard en ik mantelzorger voor mijn moeder. Heel langzaam ging haar gezondheid achteruit, tot ze eind augustus wat ongelukkig kwam te vallen, toen ging het ineens heel hard. Een week sukkelen in huis, twee weken opgenomen in De Boshof (zie 19 september >>>) en nu is ze al weer twee weken thuis. Met alle georganiseerde hulp om haar heen is het te doen, we begeleiden haar met elkaar tijdens het laatste stukje van haar leven.
In het boekje “Samen-ver-binden” met daarin alle activiteiten van onze Protestantse Gemeente in het seizoen 2017/2018 werd op 2 oktober een avond aangeboden met als titel “Een warme jas”. Het is de titel van een boek voor mantelzorgers, geschreven door Ineke Ludikhuize (zie >>>>).
Schrijfster Ineke kwam die avond naar Roden voor lezing over dit onderwerp. Toen het boekje in de brievenbus viel had ik niet bedacht dat ik naar deze avond toe zou gaan.
Toen kookte mijn moeder namelijk nog zelf en deed ze haar eigen huishouden.
Sint Martinus van Tours
De hal van Op de Helte was goed gevuld met mantelzorgers en geïnteresseerden.
‘Mantelzorg’ is een term die is afgeleid van het verhaal van Sint Maarten, die de helft van zijn jas aan een bedelaar gaf. “Let wel” zei Ineke “de helft hè? De andere helft hield ie voor zichzelf!” En dat was gelijk het eerste goede advies dat we van haar kregen: Blijf vooral ook goed voor jezelf zorgen.
In de lezing vertelde Ineke ons van alles over haar eigen ervaringen, ze gaf tips, waarschuwde voor valkuilen en gaf een paar waardevolle adviezen.
– Bewaak je eigen grenzen, eet en drink gezond en beweeg voldoende.
– Zeg ook maar eens ‘Nee, dat wordt me te gek.’ Je kunt niet alle zorg op je nemen, er wordt dan vaak wel een andere oplossing gevonden.
– Maak goede afspraken met je werkgever.
– Kun je niet zelf mee naar een afspraak in het ziekenhuis? Laat het gesprek dan opnemen met een I-phone of I-pad.
– Neem niet alles uit handen van andere zorgverleners (arts, apotheek, Icare). Je kunt ze met je geregel en gebemoei ook voor de voeten lopen. (Dit was voor mij wel een eye-opener…..).
Wat een goede avond. Er werd veel gedeeld en we hoorden schrijnende verhalen. Wat ik heb geleerd is dat mantelzorgen voor een ouder al moeilijk is, maar mantelzorger voor je partner is vele malen zwaarder. Hoe zwaar wordt je relatie dan op de proef gesteld.
Ineke had natuurlijk ook geen pasklare oplossingen. Wat in ieder geval helpt is hulp vragen, hulp accepteren en er met anderen over praten.
En dat deden we.
Taakgroep Vorming & Toerusting: bedankt.
Mooie agenda’s van voorgaande jaren.
Vorige week nam ik mijn nieuwe agenda in gebruik.
Ik hoor je denken.
Nee, ik maak geen gebruik van de agenda op mijn telefoon en ook niet op mijn computer.
Ik zie al schermen genoeg.
Schriften, notitieboekjes: ik ben er dol op, dus ik koop heel ouderwets een papieren agenda; eentje die niet een jaar maar 16 maanden beslaat, een uitgave van Peter Pauper Press. Prachtige boekjes zijn het (zie foto van de agenda’s van voorgaande jaren.)
Dit jaar kocht ik er één met een oude wereldkaart erop. ‘Old world’ heet deze agenda.
2018
Voorin staat een tekst bij het thema:
“We must not allow the clock and the calender to blind us to the fact that each moment of life is a miracle and mystery.” H.G. Wells.
De agenda begint in de eerste week van september 2017 en loopt door tot de 1e week van januari 2019.
Vorige week heb ik het laatste gedeelte van de vorige agenda overgeschreven in de nieuwe.
Klein uurtje werk.
Het voordeel van deze 16 month – agenda is, dat je niet 3 maanden met twee agenda’s in je tas loopt.
Helemaal blij wordt ik van zo’n mooie nieuwe agenda; ik kan weer minstens een jaar vooruit!
Mogelijk gemaakt door WordPress & Thema door Anders Norén