Categorie: Streektaol Pagina 14 van 16

19 juli: Stamppot mous!

Door Ada

Op 19 juli 2016

Vrijdagmiddag had ik een ‘date’ met een collega die al met pensioen is.
Het was mooi weer, dus we fietsten naar Zuidwolde voor een lekkere lunch bij Moeke Vaatstra.(zie 5 maart >>>)
We hebben buiten op het terras zitten genieten van een twaalf uurtje: soep, broodje kroket, broodje gebakken ei. Het was heerlijk om even bij te praten, er was al weer heel veel gebeurd sinds maart.
We bespraken onze gezamenlijke liefde voor Daniel Lohues, zijn optreden in de Stadsschouwburg en natuurlijk hadden we het ook over alle collega’s die zij nog kent. We vertelden elkaar over onze wederzijdse familieleden en over haar moeder en mijn schoonmoeder, die allebei zijn overleden. Over het lege gevoel dat ontstaat als je laatste ouder er niet meer is.
En dat er naast de moeilijkheden die horen bij de ouderdom van de ouders ook goede herinneringen zijn.

Mijn collega benoemde de lol die ze had als haar Groningse moeder Nederlands ging praten.
Haar moeder begon menig zin met “Ik ging heen en…”
Haar schoorsteenmantel noemde ze de ‘bozzum’ en ze vertelde aan gasten dat ze graag stamppot moes lustte.
We hadden grote pret. Gelukkig hadden de groepen om ons heen net zoveel lawaai.

Als streektaal spreker weet ik ook hoe lastig het is.
“Kunt u het wel even wachten?” heb ik ooit aan iemand gevraagd. De persoon in kwestie vroeg zich af waar hij op moest wachten…..

Collega en ik hadden een aangename middag. We fietsten samen terug naar Groningen en spraken af dat we elkaar in november weer zien.
Als we het kunnen wachten!

Reageren

23 juni: Filistijnen.

Door Ada

Op 23 juni 2016

In Streektaol

In de categorie streektaol vandaag een verhaol van een aandere schriever. Het verhaol komp van ‘de opa van Rick’, Freerk Wiechers uut Eemster (lig bij Dwingel).
Rick is de middelste zeun van Gerard’s breur Roelof en schoonzus Ali. Rick en Carlijn waren gezweuren kameraoden. Alle vekaansies gungen ze wel een week of wat bij mekaar logeren.

Rick en Carlijn samen op ’t peerd

Het was prachtig um die twee bij mekaar te zien. Carlijn keek zuch de ogen uut op de boerderij van ome Roelof en heul zuch wonderwel staonde in het jongensgezin van zwaoger en schoonzus. (drei zeuns). Daor was alles aans as thuus. D’r waren peerden, honden en katten. D’r was ruumte in overvloed en Carlijn geneut d’r van. Toen ze wat groter weuden gungen ze vissen en de sluuswachter helpen bij de Venesluus en streken zo nog wat kleingeld en snoepies op van het bootiesvolk.

As ze bij ons waren zat Rick met zien stiekeltieshaor s morgens te kieken naor hoe de

Rick en Carlijn veur de Mensinge

wichter steerties en vlechies in kregen. Nee, hij huufde gien elastiekie in zien haor. Hij deu dapper met as de wichter met heur Barbies speulden en zat samen met Carlijn in ien stoel naor een Disney film te kieken. Maor t was wel aans as thuus. Op een dag vreug e toen e bij oons achterthuus stun: “Ome Gerard, waarom is het hier eigenlijk zo klein?”
Tja. Veur Rodense begrippen hebt wij een grote tuun, maor a ‘j de ruumte gewend bint….
Rick en Carlijn hadden het samen altied beregezellig en ze wussen destieds ok zeker dat ze met mekaar gungen trouwen. Tien jaor hebt zij (en wij!) van heur beide geneuten.
Toen kwam de puberteit en gruiden ze wat uut mekaar. En een joar later kwam Wim, waor Carlijn nou al zeum jaor verkering met hef.

Maor het blieft mooie herinnerings. Freek Wiechers, de vader van mien schoonzus Ali, schreef een verhaal over zien drie kleinzeuns die bij hum komt en die ‘een nichie’ bij zich hebt. Dat nichie is Carlijn.
Eem veur de goede orde: de in het verhaol veurkommende hamster was een cavia en die hiette niet Saskia maor Frouwke.
Veul leesplezier, met dank an Freerk Wiechers veur zien toestemming um het verhaol te publiceren op mien website. Klik hier veur het verhaol uut 2000: Filistijnen.

Reageren

8 juni: Robuust en solide.

Door Ada

Op 8 juni 2016

In Streektaol

Toen wij oons huus in Roôn kochten in 1989 stun d’r een blok rijgieshuuzen naost en achter oons. In 2011 weuden die huuzen ofbreuken. Toen kregen wij een hiel groot grösveld naost oons huus. Inmiddels stiet d’r een rij prachtige neie huuzen en mussen wij oonze schutting wat omzetten in verband met de neie indeling achter oons huus. Gerard bedacht dat dat een mooie gelegenheid was um ‘het schuurtie’ te vervangen.

Dat schuurtie weur ophaald deur twee potige neven en Gerard gung an’t tekenen en berekenen. En holt bestellen.
Nou is Gerard vrogger begunt as bouwvakker. En ok al löp hij al lang niet meer met een spiekerbuulegie veur: hij kan ’t nog best.
As Gerard wat maakt dan is het altied ‘robuust maor zeer solide’.
Hij hef ooit ies een nei vogelhuussie maakt, maor dat is zo groot en zwaor, dat ik dat allennig niet kan verzetten.
Oonze wichter nuumt het ‘papa’s riante vogelvilla’, umdat het woord ‘huussie’ niet past bij de grootte van het gebouw. D’r kunt ok kreien en oksters in zeg maor.

Ok met het neie schuurtie gung e voortvarend te wark.
Het holt kwam en toen het mooi weer weur begunde hij met het uutzetten van de fundamenten. Inmiddels zut het d’r zo uut:

Ok nou past het woord ‘schuurtie’ niet echt goed meer bij wat d’r komt te staon.
Maor het wordt wel mooi!
Robuust en solide.
De neie buren hebt de gek d’r met.
“Waninge bouwt een ark!” heurde Gerard leatst iene zeggen.
Wij hebt al twee merels en twee mieren…….

Reageren

17 mei: Ie lacht je de buuze uut.

Door Ada

Op 17 mei 2016

In Lezen, Streektaol

Op 22 meert schreef ik dat ik met daon haar met een schriefwedstried van het Huus van de Taol. De opdracht was een veurleesverhaol veur volwassenen.
Inmiddels is de uutslag binnen en ik heur nie bij de prieswinnaars.
Dit stiet d’r over op de website van het Huus van de Taol >>>

Nou bin ik netuurlijk wel slim beneid naor de aandere verhalen. Ik kun niet hen de priesuutreiking, want die middag mus ik hen ’t ziekenhuus.
Ik weet niet of ze d’r nog wat van publiceert, ik wacht het wel eem of.
Het verhaol dat ik instuurd haar publiceer ik vandaag zölf: dat is het mooie a’j zölf een website hebt. Hierbij dus een link naor ’t Veurleesverhaol – Ie lacht je de buze uut.
A’j al een poossie met mij metleest op dit blog, dan komt sommige passage’s je vast wel bekend veur. Veul leesplezier!

Reageren

7 mei: Casper.

Door Ada

Op 7 mei 2016

In Streektaol

“Ik gao Casper zo eem een drei um de oren geven” zee ik gusteraomnd nao ’t eten. Gerard vindt dat nie gek. Casper is namelijk oonze theepot.
Daor zit een hiel verhaol an vaste.

Vrogger haar ik glazen theepotten met een theelochie d’r under. Vun ik gezellig. Maor glazen theepotten moe’j ofwassen en d’r sneuvelde nog al ies iene. Toen ik veur de zoveulste keer een theepot kapot tikte met de ofwaskwaste was Gerard d’r hielemaol klaor met.
“Ik zal wel ies een neie theepot ophalen!”
Hij kwam thuus met een thermos-theekan. “Huuft gien lochie meer under en tik ie maor zo nie kapot”.
Praktische instelling. Vrogger bouwvakker west.

Wij namen de pot in gebruuk en sinds die tied heurde ik hoge piep-geluudties. Het klunk as of ie een ballonne leeg laot lopen en de opening wat ofkniept. En dan hiel zachies.
“Waor komp dat gepiep toch vot. …” vreugen wij oons af.
Computer naokeken. Keukenkassies bij langs west.
“Wij zult toch gien spoken in huus hebben?” grapte ik tegen Gerard, maor under tussen vun ik ’t wel griezelig.
Nao een week of wat kwam ik d’r achter. Het was de neie theepot. As die nao het theedrinken blef staon, dan ontsnapt er hiel of en toe wat lucht en dat piept. A’j de pot dan eem lös doet ontsnapt de lucht in ien keer en is het gepiep over. Het spook was ontmaskerd. Daorum het oonze theepot nou Casper. Naor “Casper het vriendelijke spookje”, een tekenfilmfiguurtie van vrogger.
Casper möt dus of en toe een drei um de oren hebben.
Ien spook kunt wij hier an de Boskamp nog wel an.

Reageren

6 april: Achter oen ogen

Door Ada

Op 6 april 2016

In Streektaol

Gusteraomnd preut ik met ien van onze predikanten. Wij hadden een kört gesprek over een viering die binnenkört plaots vindt. Hij haar veur mij een klein boekie achteruut legd; of hij mij daor een plezier met kun doen?

Het was een gedichtenbundel van Marga Kool. “Achter oen ogen” hiet het. Het is uutgeven in 1982. Toen was ik 21 jaor. Ik praotte met iederiene um mij hen Drents, behalve met mien collega’s bij Justitie in Assen.
Streektaol was toen veur mij nog niet iets waor ik mij slim drok um maakte. Ze mussen mij niet verplichten um Nederlands te praoten as het niet neudig was, maor ik was ok niet een streektaol-purist.
Wij stunden een keer bij ’t Blauwe meer veur een ijsco-kraompie te teuten, toen iene naost mij ineens um keek en liek in mien gezicht reup: “Heee, dat benne Drente!”
Ja. Wij woont hier. Verder gien aandacht an besteedt.

Drents schrieven vun ik toen nog raar. Wij heurden af en toe Roel Reijntjes veurbij kommen op Radio Noord “Mien moe hè, dat was toch zu’n hemmel meinse….!”
Nou bint wij 34 jaor wieder. De foto van Marga Kool achter op het bundeltie liekt niet meer op hoe wij heur nou kent vanuut het Dagblad van het Noorden.
Under die foto stiet o.a. Ze ijvert sterk voor het verkrijgen van een gelijkwaardige positie voor de Nedersaksische streektaal.
Met mien ‘2016-ogen’ lees ik de gedichten en ik vin ze prachtig.
Het eerste gedicht hef dezelfde titel as het boek.
Wat een mooie, poëtische beschrieving van de Dreintse volksaard.

Achter oen ogen

Achter oen ogen
giet veule verbörgen
oen zörgen
geef ie niet pries

um aover oen liefde
mar niet te praoten
Dreints is een taal
van onbespreuken laoten
de dingen die van binnen raakt
een Dreintse tonge
wordt strenge bewaakt.

de zachte woorden
bewaar ie
veur het duuster
ogenblikkie
heimelijk gefluuster

wat het Dreints ok dan
nog niet aover zien lippen
kan kriegen
road ik dan mar
in oen haanden
oen zwiegen.

Reageren

22 meert: Eier varven.

Door Ada

Op 22 maart 2016

In Alledag, Streektaol

Veurige week heb ik een verhaol instuurd veur een schriefwedstried van het Huus van de taol >>>.
Dit stun d’r over op de website: Het Huus van de Taol daagt oe uut um een verhaal te schrieven dat veurelezen of verteld kan worden an een groep volwassenen. Het onderwarp mag wezen: Praoties / Praot ies maar ie magt het ok zelf weten.

Die uutdaging bin ik angaon. Wij hebt een grote familie, dus verhaolen zat. De titel van het verhaol is “Ie lacht je de buze uut”.
As uutgangspunt nam ik de tweeling van mien schoonzus en zwaoger. Die bint nou al halverwege de dartig, maor toen ze klein waren hebt de olders d’r hiel wat met beleefd.
Het mooiste verhaal vin ik nog altied dat ze op de kleuterschoele gungen eier varven.
Hierbij een klein stukkie uut mien verhaol:

Ze zaten nog maor een week in groep 1 toen het al bijna Paosen was. Juf had de toavel klaormaakt veur ’t paoseier varven.
D’r stun veur ieder kind een gekookt ei in een doppie, d’r lagen stiften en varfkwasten klaor en d’r stunn potties varf op de taovel. Barteld en Klaas gungen an toavel zitt’n, pakten het ei uut het doppie, tikten het tegen de taovel en begunnen het of te pellen.
“He’j ok zolt?’ vreug Klaas an de juf.
De jongens können maor niet begriepen dat die eier niet um op te eten waren.
Eier VARVEN? Dat kwam in heur woordenboek niet veur.

Ok het verhaal van ome Kees en de maiskolven (zie 16 november >>>) heb ik d’r in verwarkt. |
Ie kunt ok nog met an doen: 1 april is de sluutingsdaotum.

Reageren

29 februari: Kedoogie!!

Door Ada

Op 29 februari 2016

In Muziek, Streektaol

Zoaterdagmiddag kwam de postbode met drie enveloppen én een pakkie.
Een brief van de Rabobank, een brief van uutvaortverzekering en een brief van de gemiente. Iets met belasting. Knap ik nooit hiel arg van op.

Maor het pakkie maakte de dag, het weekend, haost de hiele weke hielemaol goed.
Dit zat d’r in:

de neie CD van Daniël Lohues ‘Aosem’. Mét een handtekening van de meester.
Kregen van mien boekenvriendin (zie 2 maart 2015 >>>).

Een hiele biezundere sensatie: vittien neie liedties, waorvan ik allent de eerste al ies heurd had. ’t Is weer prachtig. Ze staot alle vittien al op mien MP3-speuler.
Nao ’t eten gao ik ’s aomds vaak eem op de bank. De komende dagen doe ‘k dat met Daniël.
Dan zingt e in mien oren, met zien gitaar d’r bij. Of de piano.
Op facebook linkte Lohues zölf naor een interview met hum in de Volkskrant. “Het kerkorgel is de eerste liefde in mijn leven >>>”
Een biezundere man. Het laatste nummer op de CD het “Let maor niet op mij“.
Bin ik niet met hum iens.
Ik zol zeggen: “Let veural op Daniël Lohues. Ku’we nog een boel van leer’n.”

Jeannette: bedankt!

Reageren

22 februari: Ie kunt het heuren. Nou en.

Door Ada

Op 22 februari 2016

In Muziek, Streektaol

Zaoterdag stun d’r weer een column van Daniel Lohues in het Dagblad van het Noorden. Hij schreef over de tied dat hij nog in Bussum woonde en te maken kreeg met ‘accent-discriminatie’. Beneid naor zien verhaol? Klik hier >>>

Persoonlijk heb ik daor nooit last van had. Het was eigenlijk wel makkelijk dat ik plat kun praotn toen ik bij Justitie in Assen warkte begun jaren 80. D’r belde iens een oldere man uut Dwingel die muite haar met het hoog – Hollands.
De collega die hum an de lijn haar begreep d’r niks van.
“Volgens mij is dit geen Nederlands, ik kan er geen chocola van maken. Probeer jij het eens. Jij praat soms net zo Chinees als deze man”.

De Dwingelder en ik kwaam d’r prima uut. De man was opgelucht dat er ok ambtenaren bestunn’n die Drents preutn. “Och, wicht, wat wordt het daor ja een stuk makkelijker van…..” Maor ja, dat was in Assen en niet in Bussum.

Twee weken leden kreeg ik op een Ontwikkeldag van mien wark de vraog veurlegd “Wie is jouw held.”
Dat is Daniel Lohues natuurlijk. Want hij hef d’r veur zörgd dat wij Drenten trots bint worden op oonze roots/wortels. Dat wij hier wel eem in de eredivisie van Nederland woont en dat het hebben van een accent niet wat minderwaardigs is.
Ja, ie kunt heuren dat ik uut Drenthe kom. Vanmiddag luusterde ik naor Jan Rietman op Radio 5 en daor belde ene Gerrit Staal uut Beilen. Heb ik bij in de klasse zeetn op de HAVO. Ok bij hum ku’j goed heuren dat e uut Drenthe komp. Gerrit klunk mij weer zo vertrouwd in de oren!
Maor ie kunt ok heuren of iene uut Amsterdam of Maastricht komp.
Niks mis met.

Ofgelopen vrijdag was ik met Carlijn in het Fries museum in Leeuwarden. Daor was een item over de eerste bewoners van Friesland in de bronstied/iezertied. Dat waarn Drenten uut het gebied van Ruune die de overstap maakten naor de kwelders ten westen van Drenthe. Daor stun dit bordtie bij: echte Friezen zijn Drenten. Ik bedoel maor.

Vandaag link ik naor een nummer van Skik, met Daniël Lohues als leadzanger.
Daor mus ik an denken toen ik zaoterdag zien column las.
De heimwee sijpelt tussen de riegels deur.

D’r is van alles wa’k probeert heb,
maor ik vuul me hier niet thuus,
ik heb me daor nou wel bij neerlegd
maor ik wil wel graag naor huus….

Luuster maor ies >>> . Ik krieg d’r aal weer kippevel van.

Reageren

23 januari: Verbasterd Nederlands

Door Ada

Op 23 januari 2016

In Streektaol

Afgelopen week liet een meneer uit de Randstad mij een foto-grapje zien. Op de foto zagen we iemand die door het ijs was gezakt die uit het water werd getrokken door een ander persoon.
In tekstballonnetjes stond er boven:
“Bi’j deur ’t ies zakt?”
“Nee, ik was an ’t zwemm’n en toen begunde et te vriez’n!”

Grappig. De meneer in kwestie vertelde dat hij het grapje eerst niet zo goed had begrepen.
“Ik heb altijd zo’n moeite met dat verbasterde Nederlands.”
Nou ja zeg!
Zullen we de kerk even midden in het dorp laten?
In vriendelijke bewoordingen heb ik uitgelegd dat het Nederlands is afgeleid van het Nedersaksisch/Nederduits. Onze streektaal die nog gesproken wordt in Denemarken, Noord Duitsland, en de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland.
(zie kaartje hier links).
Nederlands is dus verbasterd Nedersaksisch.
Dat het maar even gezegd is.

Ik schreef al eens vaker een blog over mijn gevoeligheid op dit punt, zie 3 januari 2015 >>>

Reageren