De waarde van de dag

Het stond al een tijdje vast: zaterdag 3 maart zag ik het clubje Mavo vriendinnen uit de jaren 1973-1977 weer.*
Deze keer waren we te gast  bij Annie, zij woont in Joure.  Het is verbazingwekkend hoe genoeglijk je uren bijpraat nadat je elkaar anderhalf jaar niet hebt gezien. Koffie, taartje,  lunch: het was maar zo 14.00 uur.

“Zullen we nog even een stuk wandelen?” stelde Annie voor.
Nou,  dat was beslist geen straf,  het was gisteren immers prachtig weer.  We liepen naar het centrum van Joure en bezochten eerst de katholieke kerk waar Annie pastor is en we namen een kijkje in haar werkkamer.
Daarna wandelden we door de Midstraat, de belangrijkste winkelstraat in Joure.
Joure is geen stad, maar wel te groot om een dorp te worden genoemd. Naar Oud-Friese traditie wordt zo’n plaats een flecke genoemd.
We liepen met z’n vijven in het voorjaarszonnetje te genieten van het mooie weer!
We wipten even naar binnen bij de Wereldwinkel én we bezochten ook de het kruidenierswinkeltje ‘de Witte Os’ van Douwe Egberts, wat nu een museumwinkel is geworden. (zie afbeelding hiernaast).  Daar kon je naast thee ook koffie en snuiftabak kopen. En ouderwetse snoepjes.
Ik vond een zakje ‘sneeuwcaramels’: witte, poederachterige bollen.
“Zouden die net zo smaken als die Jamaicaballen die we destijds kochten bij bakker Punter?”
Punter en zijn vrouw hadden een banketbakkerij naast de MAVO in de jaren ’70 en in hun winkeltje was het vooral altijd heel druk tijdens de schoolpauzes.
“Daar kom je maar op één manier achter” zei Gea kordaat en zij kocht zo’n zakje.
Even laten stonden we op de stoep van het winkeltje met elkaar de sneeuwcaramels te proeven.
“Lekker!”
“Ja!”
“Maar niet dezelfde als de Jamaicaballen van Punter” en we deelden onze smaak herinneringen: die waren groter, die binnenkant was hard en smaakte zoeter, die plakten zo vast aan je gebit……”
Toen kregen we het ook nog even over die heerlijke, zoete puddingbroodjes. En die warme broodjes met een pennywafel er tussen.
“Ik zou het denk ik nu niet eens meer zo lekker vinden” merkte iemand op.
Nee, die pennywafel misschien niet, maar zo’n puddingbroodje……..
50 jaar geleden al; je kunt het je amper voorstellen.

Halverwege de wandeling ging de jas open en de knoopte ik mijn sjaal los; het was gewoon te warm.
Er waren al wat terrasjes open, overal stonden krokussen te bloeien en mensen waren al bezig in hun tuin.
Voorjaar.
Na de thee spraken we af dat we elkaar de volgende keer bij mij ontmoeten. “In de zomer van 2025 stuur ik een groepsapp, dan plannen we een datum!”
IJs en weder (en corona) dienende.

*meer weten? Klik hier voor het verslag van oktober 2022, van daaruit kun je doorklikken naar voorgaande edities.

Vanmiddag was de afscheidsplechtigheid van Ger Vrieling, het PKN-gemeentelid dat ik regelmatig opzocht in de Hullen.
In 2010 werd hij getroffen door een herseninfarct; vanaf toen was hij aan de rolstoel gekluisterd.
Wat ik van hem heb geleerd is dat lichamelijk herstel één kant van het verhaal is, maar dat het mentale herstel een kant is die vele malen moeilijker is.
Het ontmoeten van andere mensen, mensen die hij vroeger had gekend, vond hij in het begin moeilijk.
Het oppakken van sociale dingen was lastig. Hij worstelde met zijn emoties en dat vond hij verschrikkelijk.
Hij zat met een gezonde geest in een gehandicapt lichaam en had moeite met de manier waarop hij door sommige mensen werd benaderd ‘alsof ik niet goed bij mijn hoofd ben’.
Maar hij zette door. Ging naar gespreksavonden, koffiebijeenkomsten, kon in het weekend naar huis, ging wekelijks zwemmen met z’n zoon, en ging zelfs af en toe naar het theater.

Als ik hem opzocht gingen we in het begin meestal even weg: eindje wandelen of fietsen en ergens een terrasje pakken
Verder deden we vaak een spelletje Triominos.
Toen hij nog zelfstandig kon staan gingen we af en toe samen op de duofiets een stuk fietsen.
“Wat wil je?” vroeg ik hem eens toen ik wilde weten welke kant we op zouden fietsen.
“Het liefst zou ik zelf het stuur in handen hebben” was het onverwachte antwoord.
Daar hadden we destijds een heel gesprek over.
Dat hij het stuur over zijn hele leven uit handen had moeten geven en hoe moeilijk dat was.

Na Gerda’s overlijden heb ik hem nog twee keer bezocht.
“Mijn hoofd zit nog zo vol verdriet…” zei hij en dat straalde hij ook uit.
We deden nog wel een spelletje, maar bij hem was de concentratie er niet meer.

Als iemand wordt opgenomen in een instelling, dan voelt dat als ‘worden opgesloten’.
Wat dan helpt is dat de samenleving waar iemand deel van uitmaakte die persoon blijft bezoeken.
Ophalen.
Meenemen.
Samen dingen doen.
Ger’s gezin, familie, vrienden, buren en ook gemeenteleden bleven hem trouw bezoeken.
Het doet er toe; daardoor blijft iemand onderdeel van de maatschappij en hoort hij/zij er bij.
Ger heeft laten zien dat het echt niet meevalt om als minder valide door het leven te gaan, maar dat het de moeite loont om te revalideren en te rehabiliteren. De omgeving is daarbij ontzettend belangrijk

Hoe belangrijk bleek vorige week woensdag, een paar dagen voor zijn overlijden, toen hij al twee dagen op bed lag: hij wilde eigenlijk nog wel graag naar het koffiedrinken van de kerk.

Vanmiddag stond ik bij zijn graf en heb ik afscheid genomen van Gerrit Albert Vrieling.
Met respect en bewondering zal ik blijven terugdenken aan mijn vriendschap met deze doorzetter die mij zo veel heeft geleerd over acceptatie, veerkracht, trouw en doorzettingsvermogen.

Als fervent blogger heb ik zelf ook een paar blogs die ik volg, o.a. ‘Dagelijkse (onzin)Dingen’ van Annemarie.
Ze is zelfs al een keer gastblogger geweest op deze website in de rubriek Lezer van de maand.
Lees hier nog eens haar ontroerende verhaal.

In maart 2022 is Annemarie’s man plotseling overleden.
Dit schreef ik er toen over:
– Op zaterdagmorgen na de wekelijkse Zumba  las ik het blog ‘Dagelijkse (onzin) Dingen‘. Een blog van een mevrouw net als ik; ze blogt niet dagelijks, maar wel gezellig, veel over handwerkdingen en af en toe over haar dagelijkse leven. Vrijdag had ze dit gedeeld met haar lezers: Vanmorgen vroeg is geheel onverwacht mijn allerliefste lief overleden. Krap 6 weken na zijn 60e verjaardag moeten we hem voor altijd missen.  Zoveel liefde en nu zoveel verdriet!
Ik schrok er gewoon van. Zo onverwacht. Onvoorstelbaar. Die ochtend schreef ik een reactie met een condoleance bericht en probeerde de draad van de dag weer op te pakken, maar ik kreeg het bericht niet uit mijn gedachten. En nee, ik ken haar niet persoonlijk en haar man ook niet, maar door haar blogs heb ik haar toch wat beter leren kennen.

Inmiddels zijn we bijna twee jaar verder.
Gisteren had ik een vrije dag en had ik tijd om even ‘de favorieten’ bij te lezen.
Wat ze schreef trof me.
Dat het 23 maanden en één dag geleden was dat haar man was overleden.
En dat iemand zei “Oh dus twee jaar al. Ja bijna twee jaar. Tja dan zal het toch een soort van makkelijker worden, denk ik, dan zal het verdriet toch………” en toen stopte de gesprekspartner.
Met de voor haar kenmerkende humor schreef Annemarie daarover: “Haar niet uitgesproken woorden lagen zomaar, pats, tussen ons in op de tafel. Die woorden lagen daar alsof we scrabble zaten te spelen en Wel, Over en Zijn nog in het spel moesten worden gelegd om het spel af te ronden. Klaar! Over! En door!

Dan zal het toch wel over zijn.

Het blog dat Annemarie schrijft is een blog dat iedereen zou moeten lezen.
Daarom hierbij een link naar naar verhaal ‘23+1‘
De afbeelding die bij haar blog staat zegt alles.
‘Mensen denken dat rouw minder wordt gedurende de tijd.
Wat echt gebeurt is dat we groeien om ons verdriet heen.’

Jeremia komt dezer dagen regelmatig voorbij.
We lezen uit het door hem geschreven bijbelboek aan de hand van het bijbels dagboekje na het eten en ook zondagmorgen ging de preek over hem.
Zijn naam heeft geen positieve klank; van ‘Jeremia’ zijn de woorden jeremiëren en jeremiade afgeleid.
Jammeren, klagen, dat is waarom hij bekend staat. Hij was een profeet van God kort voordat Jeruzalem viel in 586 voor Christus. De profeet krijgt van God de opdracht om het volk op te roepen om zich te bekeren.

We lazen het bekende stukje over de pottenbakker die een mislukte pot in elkaar drukt en van de klei een nieuwe pot gaat maken.
Elly & Rikkert Zuiderveld zongen er in 1981 er al over, hierbij een link naar het liedje ‘Zoals klei in de hand van pottenbakker‘
Wat ik uit de preek zal onthouden is het beeld van die mislukte pot, waarvan door de pottenbakker een nieuwe pot wordt gemaakt.
Het is in ons leven de bedoeling om recht te doen en trouw te betrachten.
Zorg voor wat kwetsbaar is en voor wat aan jou is toevertrouwd.
We doen allemaal ons best, maar onze goede bedoelingen mislukken wel eens.
De dominee zei daarover: “Laat je niet verwarren als het een keer mislukt; door wat uit je handen is geglipt, door boosheid of door je domme fouten. Je kunt opnieuw beginnen.”
Dus: accepteer dat het niet goed is gegaan, frommel die klei in elkaar en maak een nieuwe pot.

In de kerkdienst werd het overlijden afgekondigd van Ger Vrieling.
Van zijn dochter had ik al gehoord dat het niet goed ging, zondagmorgen vroeg is hij overleden.
Na het plotselinge overlijden van zijn vrouw Gerda eind november (daarover schreef ik vorig jaar het blog ‘Opeens is alles anders‘)
was hij een gebroken man. Hij zat al twaalf jaar halfzijdig verlamd in een rolstoel in de Hullen en al die tijd had hij geprobeerd om nog iets van zijn leven te maken. Na het overlijden van Gerda gaf hij de moed op.
Nog twee keer heb ik hem opgezocht en ik zag hoe hij achteruit ging.

Ger zag God als pottenbakker.
Toen Gerda overleed zei hij: “De mens wikt, God beschikt.”
Dat zei hij ook al toen ik hem voor eerst na de hersenbloeding opzocht.
Hij aanvaardde zijn lot.
Zijn overlijden is in zekere zin een opluchting; nu hoeft hij niet meer te vechten.

“Natuurlijk ga ik mee naar tante Trijn, zij is toch een beetje onze derde oma!” zei één van onze dochters een aantal jaren geleden.
Uit die opmerking ontstond na het het overlijden van mijn moeder een nieuwe traditie: de laatste zaterdag van februari is het ‘Derde-oma-dag’ en ga ik met onze dochters een dagje naar Klazienaveen.

Met twee dochters sprak ik af op de carpoolplaats bij Zuidlaren.
Daar was het een drukte van belang, want de F-jes van FC Zuidlaren speelden gisteren ‘uit’ en de autoverdeling van de stuiterende minivoetballertjes vond plaats terwijl ik even stond te wachten op mijn dames.
Op dat soort momenten ben ik blij dat ik geen moeder van jonge kinderen meer ben.
Derde dochter kwam vanuit Almelo naar Zuid-Oost Drenthe en zo zaten we gistermorgen met drie generaties aan aan de koffie.
Met z’n drieën vulden de dochters de bank en al beppend en kleppend vlogen de uren voorbij

Die generaties deelden elkaars werelden: de kleinkinderen en de katten, de hulp in de huishouding en de gebeurtenissen op het werk en  natuurlijk het breien/haken/borduren: “Wat ben je aan het maken?”
Neven Paul en Adriaan staken nog even ‘de kop um de deure’ en kwam met stoere verhalen over bier tappen tijdens de carnaval en een uur later kwam nog een vriend van de familie langs die jarig was en tante Trijn had gemist tijdens de koffievisite. Een gevalletje van ‘als Mohamed niet bij de berg komt….’

In tegenstelling tot voorgaande jaren gingen we niet lunchen in het dorp; deze keer liet tante Trijn een lichte maaltijd bij haar thuis bezorgen.
Lekkere broodjes met roomkaas, broodjes gezond, kip-saté, het was allemaal heerlijk.
Daarna wilden de dames nog even Klazienaveen in, tante Trijn en ik bleven thuis.
Hadden we even tijd om wat foto’s bekijken én het nog even te hebben over ons onderwerp: royalty.
“Kijk, ik heb de nieuwe Vorsten….”
“En dat er zóveel mensen waren op dat plein in Denemarken toen Frederik koning werd!”

Zo’n dag voelt als een mini-familiedag.
Elkaar weer even vasthouden en in de ogen kijken en genieten van elkaars gezelschap.
In de familieverhoudingen is tante Trijn de oud-tante van onze dochters; ze is immers een zus van mijn vader.
Maar dat klinkt wel héél ver weg.
Wij houden het op ‘derde oma’; op het kaartje dat bij de grote bos tulpen zat die we voor haar meenamen stond: van je bonus-(klein)dochters.

Klik hier voor het blog ‘Haar grote broer’ over deze dag in 2023. Onderaan dat blog kun je doorlinken naar voorgaande edities.