De waarde van de dag

Het is zaterdag 18 november: de dag na ‘de week van de winterschilder’.
Gerard zou eigenlijk naar Westerbork om te klussen, maar er is in Roden zoveel werk (kapstokken terughangen, stopcontacten weer afdekken, klinken aan de deuren) dat hij besluit om dit weekend maar niet naar Casa Grada te gaan.
Samen zetten we de schouders er onder en na een dag hard werken dweil ik rond vijven de hele benedenverdieping: klaor!
We hadden bedacht dat we niet gingen koken: we trakteerden onszelf op een Chinese maaltijd.
Deze keer haalden wij niet iets op, maar gingen eten in het restaurant.

Een afhaalmaaltijd halen wij altijd bij Chinees Indisch Restaurant ‘Good Fortune’ in Roden.
Daar krijg je een stempelkaart en bij iedere € 7.50 die je betaalt bij het afhalen krijg je een stempel; als de kaart vol is heb je voor één persoon een gratis lopend buffet verdiend: mooi moment om die kaart in te leveren.
Rond een uur of zes wandelden wij naar het centrum: er was een tafeltje voor ons gereserveerd.
Niet dat dat nodig was; het is daar eigenlijk nooit heel druk.
Toen wij in 1989 in Roden kwamen wonen zag het interieur van het restaurant er net zo uit als nu; eigenlijk voldoet het niet meer aan de eisen van deze tijd.
Maar eigenlijk kan ons dat niet zo heel veel schelen.
Wij genoten gisteravond met z’n tweeën van een heerlijk etentje met bami/nasi, koe loe yuk, babi pangang, saté, loempiaatjes, krokant buikspek en foe jong hai. Met vooraf een kom Chinese tomatensoep en een Dame Blanche als nagerecht. Voor Gerard dan; ik sluit altijd af met koffie.

Geen sushi en geen pokébowl, maar gewoon: lekker.
Mijn waarde van de dag.

De betekenis van het woord ‘ontreddering’ is algehele verwarring. Daar moest ik aan denken toen ik de dankdienst van Berthy  Bouwman  terugkeek. Zij overleed afgelopen zondag plotseling op 74 jarige leeftijd. Complicerende factor: haar man Peter lijdt aan darmkanker en is ernstig ziek.

Twee keer in mijn leven ben ik van nabij geconfronteerd met een onverwacht overlijden: toen ik 9 was overleed mijn oma (62) en toen ik 47 was stierf mijn vader (75). De ontreddering die ons daarbij overviel staat mij na al die jaren nog helder voor de geest en dat was ook wat ik zag bij de nabestaanden van Berthy. Haar zonen, haar kleinkinderen en haar zus kwamen aan het woord en het ongeloof over haar overlijden was tastbaar. “Dat we nou nooit meer… ”
Algehele verwarring.
We kunnen toch niet zonder haar.

Peter en Berthy maken deel uit van onze PKN-gemeente; ik kende Berthy niet goed,  want we zaten niet in elkaars clubjes (cantorij, vrouwenvereniging), maar ik sprak haar wel eens tijdens de koffie na een viering.  Uit de plechtigheid kwam het beeld naar voren van een ‘La mama’ voor haar gezin; een vrouw die er altijd was, een vanzelfsprekende aanwezigheid, een stabiele factor die zorgde voor structuur aan de hand van de uit de jaren 50 en 60 stammende drie R’s: rust, reinheid en regelmaat.

Drie emotionele zonen, die alle drie hun eigen verhaal over hun moeder vertelden.
Die vonden dat iedereen moest weten hoe bijzonder hun moeder was en wat zij voor ieder van hen afzonderlijk betekend had.
Voor op de orde van dienst stond een tekening van een paar schoenen. Berthy had zeker creatieve gaven, maar die had ze pas op latere leeftijd ontdekt. Dat ze kon tekenen en schilderen ontdekte ze na een workshop, waarna ze met een klein clubje verder ging om zich te bekwamen in de technieken.  Ze had haar zus de tekening die ze had gemaakt van haar schoenen twee weken geleden laten zien. Ze was zelf tevreden over het resultaat. ‘Niks meer aan doen ‘ had ze erover gezegd.
Voor haar zus was het ontroerend om juist die tekening op de orde van dienst weer terug te zien.

Het voorbereiden van een rouwdienst geeft in een periode van ontreddering een houvast.
De grote lijnen liggen vast, de invulling doe je met de naaste familie.
In dit afscheid herkende ik de troost die zo’n kerkdienst geeft; je vindt handvatten om het immense verdriet te hanteren en te kanaliseren.
Het is een gezamenlijk begin van de rouwverwerking.
Liefde houdt niet op waar leven eindigt; Berthy zal nog heel lang ‘La mama’ voor haar gezin blijven.

Het moest eigenlijk al lang weer eens gebeuren: de hele benedenverdieping deuren en kozijnen schilderen en muren sauzen.
Vroeger deden we dit soort klussen zelf, dat wil zeggen: mijn ouders kwamen, mijn vader pakte deur voor deur aan, ze aten gezellig mee en genoten ondertussen van ons gezinsleven en de drie opgroeiende kleindochters.
Toen mijn vader in 2008 overleed hadden wij zelf nog nooit één stukje behang geplakt.
We erfden zijn zelfgemaakte en zelfingerichte behangkoffer en Gerard heeft boven alle kamers al van een nieuw behangetje voorzien.

Maar de hele benedenverdieping: ”dat ga ik allemaal niet zelf doen” zei Gerard daarover, dus we belden een schilder.
Begin 2020 was dat. De schilder was DRUK dus we moesten even wachten, vervolgens kwamen er twee coronajaren. De plannen werden op een laag pitje gezet. Toen we in 2022 weer met een schilder belden was het DRUK DRUK en dat bleef zo, dus de afgelopen zomer belden we een andere schilder. Ook die was DRUK DRUK DRUK, maar we mochten rekenen op voorjaar 2024.

Maandagmiddag 13 november: telefoon van de schilder.
“Het is al weken regenachtig weer en we kunnen niet buiten werken.
Kunnen we morgen beginnen met jullie binnenklus?”
Mijn eerste reactie: “”Nee, natuurlijk niet! We hebben helemaal niks voorbereid, alles moet immers van de wand.”
Onder ‘alles’ hoort een servieskast, een boekenkast, een computerkast, vensterbanken, meubilair en duizend-en-één losse dingen die ‘even ergens anders moeten staan’.
Maar Gerard bewaarde (zoals bijna altijd) de rust en overlegde dat het wel kon.
“Ik maak in de hal even wat ruimte, dan kan hij alvast beginnen.”
Dinsdag was ik vrij en kon ik ook dingen aan de kant zetten/wegzetten.

Wat een zooi heb je dan.
En wat staat er eigenlijk veel in zo’n kast!
Dinsdagavond had ik meer dan 20.000 stappen op mijn Fitbit staan.
Schilder Appie kwam dinsdagmorgen met zijn verfblikken, sausemmers, afplakbiesband, afdekmateriaal en zijn Makita*.
En waar wij zelf zes weken over zouden doen (het moet immers tussendoor) heeft hij het in vier dagen klaar.
Nu ik dit zit te typen is het vrijdagmiddag en Appie legt de laatste hand.
Ik straks ook.
Aan een borrelplank om de klus te evalueren en als dank aan Appie voor de goede zorgen.
Het is mooi geworden; een deel van de muren is nu groen!

* een bouwradio. Kennelijk zit er op zulke radio’s maar één soort muziek…..

14 jaar zat ik op Franse les.
Op deze website schreef ik daarover ettelijke blogs; we leerden met elkaar Frans maar we leerden elkaar ook goed kennen en hebben het samen erg leuk gehad.
Ik schrijf gehad, want ‘les leçons Français’ zijn gestopt.

In 2019 koos ik toch voor de cantorij op dinsdagavond, waardoor ik de Franse lessen niet meer kon volgen.
Na corona viel door ziekte en epidemie-gedoe de groep uiteindelijk toch uit elkaar, met als triest dieptepunt het overlijden van Mattie (zie Oiseau de paradis) in juni van dit jaar.
“Zullen we een keer afspreken?” Die vraag kwam in oktober op de groepsapp voorbij.
Goed idee. We prikten een datum en spraken af dat we gingen eten bij de Peizer Hopbel.
Gisteravond om 18.10 uur stond ’taxi Pierre’ voor de deur: Piet haalde mij van huis op.
Twintig minuten later zaten we met z’n achten in een kring met een glas voor onze neus en brachten we een toast uit op onze hereniging.

Het gesprek kwam eerst op Mattie.
Dat het zo’n bijzondere man was.
Over de emotionele begrafenis en de mooie toespraak van Ruud, boezemvriend van Mattie en medeleerling op de Franse les.
Over hoe het nu gaat met zijn weduwe en hoe ontzettend de man wordt gemist.
We haalden herinneringen op aan hem, aan z’n anarchistische trekjes, zijn gesjouw met heiligenbeelden en natuurlijk zijn Amsterdamse humor . Toen klonken we nogmaals onze glazen tegen elkaar: “Op Mattie.”

Als voorgerecht kregen we verse broodjes met lekkere smeersels en crostini met vlees, vis en vega en al snel kregen we toen ook het hoofdgerecht dat we besteld hadden: stoofpotjes met zuurkool, zalm, ribroast en een Marokkaanse vegaschotel.
In een kring zitten, lekker eten en herinneringen delen aan wat we aan onze jarenlange Franse lessen hebben gehad tijdens onze vakanties.
Verhalen over kinderen die een tweetalige opvoeding krijgen en nu Nederlands en Frans spreken omdat papa uit Nederland komt en mama uit het Frans sprekende deel van Zwitserland. Wij weten nog dat die papa op les tijdens het ‘petite histoire’ vertelde dat hij zijn vriendin ten huwelijk had gevraagd.
Over een zoektocht in een Franse winkel naar een medicijn tegen aambeien dat in eerste instantie een pak maandverband opleverde…. “Nou, kwam wel in de buurt!” merkte iemand op.
En over hoe onverantwoord laat het werd op een Sinterklaasavond met kleine cadeautjes en Franse gedichtjes.
Om een idee te krijgen hoe het er aan toe ging op zo’n avond is het misschien leuk om nog eens het blog ‘Elfjes & pakjes’ uit 2015 te lezen: hierbij een link.

Dik drie uur zaten we samen aan tafel en we hebben genoten: heerlijk was het. Het eten én la réunion.
De Franse les is gestopt.
‘Ca va pas changer le monde ……et la vie continu.’
We houden contact met elkaar en we koesteren de goede herinneringen.

Sinds de wintertijd is ingegaan maken we weer elke dag een wandeling; dat doen we al voor het derde jaar met ondersteuning en support van de Ommetje-app van de Hersenstichting.
Meer weten? In februari 2021 schreef ik daarover een blog: hierbij een link  naar dat verhaal onder de titel: ‘Waarom moet dat van Erik?’

Begin november schreef ik al ‘We moeten nog een nieuwe groep aanmaken”, maar dat had nogal wat voeten in de aarde.
Schoonzus Hennie wilde meedoen en nicht Lianne en verder reageerde er niemand van de groepen die ik had aangeschreven.
De dochters hebben kennelijk moeite met het competitieve element van de ommetjes-app, want zij wilden niet meedoen met de nieuw aangemaakte groep Deurloop’m 2023/2024, maar ze wilden wel graag in de Whatsappgroep Deurloop’m blijven meepraten.
“Want dat is wel gezellig” was de bijgeleverde tekst. Ik dacht er achteraan ‘en dan mis ik ook niks’, maar dat zei ik natuurlijk niet.

Inmiddels zijn we veertien dagen op weg.
Er lopen officieel maar vier mensen mee, maar in de groepsapp (een mengeling van gezin, familie en vriendin Gineke)  merk je daar niks van.
Zodra iemand een ommetje loopt worden en foto’s en opmerkingen gedeeld.
Maar dat niet alleen, er komen ook veel randverschijnselen voorbij.
Een filmpje van Hennie van een wandeling met de hond met daarbij een Drentse uitleg over de route.
Gezeur over het weer.
Een foto van iemand in de regen waar onder staat ‘Stommetje’.
Een afbeelding van een doos met lekkers die onderweg is gekocht bij de bakker, waardoor je zeker weet dat de calorieën die je er overdag af hebt gewandeld er ’s avonds weer aan gegeten worden.
Wat iemand staat te koken, inclusief foto’s van de maaltijd en het recept.
Uitleg van het begrip ‘H&M-ommetje’: een wandeling tegen heug en meug.
Gineke meldt dat ze niet gaat wandelen, want in haar bewoordingen is het ‘noodweer’.
Onderschriften als ‘bewijs’, ‘moet nog even zin vinden’, maar ook ‘kind moet blaadjes verzamelen voor een schoolopdracht.’
Gebemoei, zoals: ‘Je loopt toch niet met een koptelefoon op in de natuur…!’ maar ook delen van informatie over muziek en leuke podcasts.
Gisteren kwam Frea zelfs met een limerick:

Er was eens een stel dat ging lopen
in de velden en lekker in ’t open.
Helaas was het pad
door de regen zeiknat
en nu zijn hun sokken verzopen. 

Ik noem dit gedicht over ons ommetje: ‘Neem dan een zaklamp mee, trut’. 

Het gaat allemaal nergens over, maar het helpt.
Vanavond na een drukke dag op kantoor een half uur een H&M-ommetje gelopen in de (mot)regen: daar knapte mijn duffe hoofd van op.
Iedere dag een wandeling is gewoon goed voor je en het is heerlijk om het daar in de groepsapp over te hebben.
Even weg van de schermen, longen vol frisse lucht en het lichaam in beweging.
Met het geteut in de groeps-app stimuleren we elkaar en ondertussen kom je ook nog van alles te weten.
Dat hadden de dochters op voorhand goed gezien!

We hebben ‘Casa Grada’ nu dik twee jaar in ons bezit.
Het kost wat, maar het levert ook wat op; zoveel dat we nu kunnen investeren in een grondige opknapbeurt.
De douche boven (met een hoge instap en een gladde douchebak) krijgt een nieuwe douchevloer + glazen wand, de gordijnen boven worden vervangen (we hebben al nieuwe uitgezocht), er komen twee nieuwe bedden en de vloerbedekking wordt er uitgehaald: daarvoor in de plaats komt PVC met ‘parketlook’.
Verder hebben we nieuwe badkamerkastjes gekocht.
De gordijnen en vloeren laten we doen in het voorjaar van 2024, de rest doen we zelf.
Lees: doet Gerard zelf.

Drie weken achterelkaar hebben we het vakantiehuis voor onszelf geblokt, zodat we in delen de nieuwigheden kunnen aanbrengen; afgelopen weekend stond de eerste klus op het programma, namelijk de oude, betegelde hoge instap en oude douchebak verwijderen, nieuwe vloer er in.
Toen het oude spul verwijderd was moest er ruimte worden gemaakt in het beton daaronder, zodat het afvoerbakje van de nieuwe vloer daarin zou kunnen vallen. En toen……raakte Gerard bij het wegkappen van het oude cement de waterleiding.
Ik was beneden bezig toen hij schreeuwde dat ik in de meterkast de kraan uit moest zetten.
Zenuwachtig en paniekerig stond ik te hippen voor de meterkast. Ik zag geen kraan! “Waar dan!” riep ik naar boven.
Het draaide er op uit dat ik naar boven moest om als een moderne Hansje Brinker*  mijn handen op het gat te drukken waaruit het water naar boven spoot en Gerard naar beneden rende om de kraan uit te zetten. De ‘kraan’ bleek een handle te zijn die je naar links moest draaien.

Chips man!
Wat nu? Geen water!
We kunnen nog geen koffie zetten.

Het werk van Jouke!

Gerard ging eerst wat rondbellen, maar het was allemaal niet erg hoopvol wat hij hoorde.
We bedachten dat we dan misschien toch eerst maar weer naar Roden zouden gedaan, maar Gerard vond nog één mogelijkheid.
“Ik ga zwager Harrie* * ook nog even bellen” zei hij toen.
Harrie kende ‘een mannetje’ met een klussenbedrijf. “Moet je Jouke even bellen” was zijn advies.
Het is niet te geloven, maar anderhalf uur later stond Joukes Klussenbus op het Timmerholt en weer een uur later kon de handle in de meterkast weer naar rechts.
Zondag einde middag kwamen we weer thuis in Roden: nieuwe douchevloer zat er in!
Wat moet een mens zonder ‘mannetjes’…..

* bij de afbeelding: Boek Hans Brinker van Martijn de Rooij en Nicolaas Trottier.

* * gepensioneerd bouwvakker met een mega-netwerk in de bouw.

Rastoke

Middelste dochter Harriët studeerde af in 2013; toen we vroegen waar zij met ons naar toe wilde voor haar afstudeervakantie wist ze het meteen: Kroatië.
Daar was ze met een band geweest om wat optredens te verzorgen en het was prachtig geweest daar.
Wat ze zich vooral herinnerde was de ongerepte natuur met rivieren en meren die diep blauw waren.

Voor het verblijf daar hadden we een deel van een huisje gehuurd van de familie Puscaric in Slunj.
Daar was een terras-achtig balkon bij, waar we ’s morgens in de zon zaten te ontbijten.
We zaten vlak bij het toeristische plaatsje Rastoke; hier komen twee rivieren samen, de Korana en de Slunjcica.
Het dorpje ligt gedeeltelijk in het water tussen de rivieren, watervallen, watermolens en kleine stroomversnellinkjes.
Rastoke is al meer dan 300 jaar oud en is helemaal aangepast aan het wonen zo vlak bij het snelstromende water.
Het was sprookjesachtig mooi.
We waren daar eind april en het weer viel mee voor de tijd van het jaar.

De tweede dag bezochten we Nationaal park Plitvicemeren.
De Koronarivier stroomt al duizenden jaren door dat gebied en in de loop van de eeuwen zijn er dammen van travertijn (een soort kalksteen)  ontstaan. Deze dammen hebben meren, grotten en watervallen gevormd. Het park bestaat uit 16 meren met daartussen 90 watervallen: het is de belangrijkste toeristische trekpleister van Kroatie.
Met bussen en boten word je naar de afzonderlijke delen van het park vervoerd en tussendoor loop je op houten vlonders en bospaden van meer naar meer.
Het is daar mooier dan in de folders: feeëriek en overweldigend tegelijk.

We gingen ook een dag apart op pad: Gerard ging met Harriët naar Karlovac.
Wat hen opviel dat er nog zoveel oorlogsschade was van de oorlog met Servië: kapotgeschoten huizen en gebouwen.
Ook onderweg zagen we regelmatig verpauperde, leegstaande panden waar de bewoners uit verjaagd of vertrokken waren: het zag er soms spookachtig uit.

Ondertussen ging ik uitzoeken wat voor kasteelruïne er op een uitstekende rots  stond boven één van de rivieren: het bleken de restanten te zijn van de Frankopanburcht uit 1323.
Toen ik daar aankwam ontdekte ik dat men bezig was met onderzoekswerkzaamheden: er was iemand bezig met het uitzoeken van potscherven en archeologische resten.
Het was jammer dat ik niet met die mensen daar kon praten: ze konden geen Duits, Engels of Frans.
Hoeveel er kan veranderen in tien jaar ontdekte ik op deze website: een stap terug naar zijn oude glorie.
Ook heb ik nog even een kijkje genomen bij het ‘museum’ van Rastoke, maar dat mocht de naam museum eigenlijk niet dragen: het was een schuur waar oude gereedschappen en karren in bewaard werden.

We zijn ook nog een dag naar de kust gereden: de havenplaats Senj.
Het was alsof we in een heel andere wereld terechtkwamen!
We picknickten op een bankje aan de Adriatische zee en vonden iets zuidelijker zelfs een strandje voor onszelf met kristalhelder water.

Vijf dagen is natuurlijk veel te kort om een land goed te leren kennen; we hebben er hooguit even van geproefd.
Het smaakte naar meer!

Ook iets lezen over de afstudeervakanties van onze andere dochters?
Granada met Frea in 2011
Gotland met Carlijn in 2021

Vrijdagmiddag .
FysiYoLates-les bij Trijntje.
We zijn met een een klein groepje en beginnen met wat eenvoudige rek- en strekoefeningen.
Er ligt al wel een gekleurde stok klaar naast ons matje, dus daar gaan we vast iets mee doen.
Was ook zo.
Boven je hoofd; naar links buigen en naar rechts buigen.
Met je linkerhand naar je rechterenkel terwijl je die stok boven je hoofd in je handen houdt.
Voor sommigen van ons duurt het even voordat zo’n oefening ‘binnenkomt’.
Huh? Linkerhand en rechtenkel? En die stok dan.
Probeer het maar eens te visualiseren.
Trijntje blijft opdrachten geven, ook als we al in de raarste houdingen staan.
“Nu met je linkerhand langs je rechterbeen naar boven schuiven, zodat je linkerarm je rechterarm naar boven duwt.”
Als je wat ze zegt letterlijk uitvoert lukt het vaak ook wel; niet te lang over na denken, gewoon doen.

Toen gingen we ons concentreren op de oog-hand coördinatie.
Stok rechtop op je handpalm laten balanceren.
Op een tafeltennisbatje.
Op je wijsvinger.
Hoe belangrijk je ogen zijn bij dit kunstje bleek toen we onze ogen dicht moesten doen.
Je kijkt namelijk bij deze oefening met je ogen naar het puntje van de stok. Zodra je hersenen geen seintje meer krijgen van je ogen kan je hand alleen die stok niet in de lucht houden.
Toen moesten we over de stok, die we ter hoogte van onze knieën in de handen hadden, heenstappen.
Als Trijntje dat doet lijkt het een fluitje van een cent, maar voor de meesten van ons was het best lastig.
Maar oefening baart kunst: na een tijdje lukte dat (met een beetje smokkelen af en toe) al aardig.

Deze keer waren we in de weer met stokken, maar geen les is hetzelfde, dus we leren elke week wel weer iets nieuws.
Het mooie is dat we allemaal wel een specifieke oefening hebben die we niet kunnen.
De een heeft moeite met oefeningen waarbij het op de rug aan komt, een ander kampt met schouderproblemen en sommigen (zoals ik) hebben last bij het buigen van de knieën.
Niemand kan alles, behalve Trijntje. Maar die heeft er dan ook voor geleerd.

In de kleedkamer giebelden we nog even na over waar we nu weer mee zaten te hannesen.
“Het begint bij mij al dat ik moet nadenken over links en rechts” zei iemand “maar het helpt me enorm dat ik niet de enige ben die niet alles kan!”
Zo ist.
Wat we allemaal perfect kunnen is de laatste oefening: liggen op het matje, ademhaling onder controle, muziekje op……ontspannen.
Na gedane arbeid is het goed rusten.