Categorie: Kerk & gemeente Pagina 3 van 51

Vandaag is het zondag Trinitatis.
Het feest van de Drieëenheid: de vader, de zoon en de Heilige geest.
Dominee Sybrand van Dijk noemde het vanmorgen een mysterie.
Hij had ons in de voorbeschouwing van de dienst op de website al aangekondigd dat het anders dan anders zou gaan vanmorgen
‘Een iets andere vorm, vandaag. Drie kleine schetsjes in plaats van één preek. Drie keer zo veel voor een en dezelfde prijs.’

Na de schriftlezingen verdween de voorganger uit het zicht van de gemeente en hij verscheen weer naast het orgel.
Hij sprak de gemeente toe als God en vertelde dat God geen man en geen vrouw was. God is liefde.

We zongen een couplet van lied 792 en daarna stond de voorganger weer achter de microfoon in het liturgisch centrum en nu vertolkte hij Jezus, die lichaam wilde worden van alle woorden die geschreven. Hij wilde die woorden waarmaken.
Hij vertelt over zijn eerste optreden in de synagoge in Kapernaüm. Dat hij tot de overtuiging kwam dat woorden alleen niet genoeg zijn en dat je iets moet doen.
“Dus ik stapte naar buiten en gelijk kwam de eerste zieke al naar mij toe. Toen ik hem zegende kwam ook al gelijk een tweede, en een derde en een vierde en ze riepen allemaal “Jezus, red mij, hoor mij doe voor mij en het werden er steeds meer.
En hoe meer ik deed, hoe meer ik zag, hoe meer er te doen was!
Ik kijk met de ogen van de woorden van God.”

In mijn hoofd zag ik op dat moment een fragment uit de musical ‘Jesus Christ Superstar’.
We zien Jezus omringd door mensen door Jeruzalem lopen. Eerst wordt hij door de journalistiek ondervraagd over wat hij nou eigenlijk aan het doen is en daarna zien we hem in blinde woede alle tafels in de tempel omgooien.
Daarna loopt hij de bergen in waar de leprozen en gehandicapten naar hem toekomen.
” See my eyes, I can hardly see, see me stand, I can hardly walk……”
Hierbij een link naar dat fragment op You Tube.
Na al die jaren maakt het nog steeds een verpletterende indruk.
‘There is to many of you! There is too little of me!”

Na weer een couplet van bovengenoemd lied zagen we de predikant helemaal niet meer.
Hij was verstopt achter de preekstoel en we hoorden alleen zijn stem: hij sprak als de geest.
Hij vertelde: “Jullie mensen hebben zoveel talenten: muziek, organiseren, luisteren, spreken. Zoveel talenten waarin iets oplicht van God en van Jezus. Dat is wat ik doe: een stukje van God in jou blazen. De wereld heeft behoefte aan mensen die weten wat liefde is en die haar in zich willen laten wonen en die haar willen laten delen.”
Toen verscheen op de preekstoel een opgeblazen rode ballon die werd losgelaten over de hoofden van de gemeenteleden.

Na de viering zei mijn buurvrouw: “Ik had eigenlijk willen applaudisseren na de preek!”
Vond ik eigenlijk ook.
Bij deze.

Met één blog over de viering van 1e Pinksterdag doe ik die kerkdienst te kort, want de viering was veel meer dan één lied dat na jaren in het goede tempo wordt gezongen.
Gerard en ik moesten er vroeg voor opstaan in Westerbork, maar het was ruimschoots de moeite waard.
De feestelijke sfeer, de heliumballonnen die vrolijk halverwege de kerkzaal hingen, de kleur rood die overheerste als je de kerk in keek omdat veel mensen iets roods had aangetrokken en de mooie liederen die we zongen waarbij wij als cantorij de toon aangaven: om een goed beeld te krijgen van de viering op 1e Pinksterdag zou je hem eigenlijk terug moeten terugkijken (net als Janny, zie haar reactie in de rechterkantlijn). Dat kan via Kerkomroep of You Tube.

Na een week die bol stond van de plannen die de nieuwe regering over het land uitstortte haalde ik ik troost uit een opmerking van voorganger Sybrand van Dijk.
Nadat Wilders had geconstateerd dat de zon weer ging schijnen in Nederland had iemand daarover gezegd: ‘Het land is nu weer van ons’.
De dominee citeerde een ingezonden brief van een paar dagen daarna. Iemand had geschreven: ‘Wat een vloek. Want van God is de aarde en al die haar bewonen. Dit land is van niemand en van ons allemaal.’

Verder wil ik vandaag aandacht vragen voor een onderdeel in onze viering dat wordt verzorgd door de werkgroep Liturgische schikking.
Iedere week zorgen zij voor een bloemstuk, dat onder de preekstoel staat en dat ons met bloemen iets vertelt over het thema van de dienst van die morgen.
Na de preek zette Sybrand het bloemstuk in het zonnetje en hij legde uit wat de symbolische betekenis was:

Er was voortgeborduurd op de bloemenschikkingen in de 40-dagentijd en Pasen; toen hadden we een aardbol van bruine schors.
Week na week werd die bol steeds groener omdat Christus liefde gezaaid heeft en daarmee de wereld veranderd heeft.
Op Pinksteren, 50 dagen later staat de aardbol helemaal in bloei!
De kleur waar de bol op staat is rood, de feestkleur van Pinksteren.
Rondom de bol zijn 3 lagen te onderscheiden:
1. De onderste laag van fluitenkruid geeft de verbinding met hemelvaart. Jezus gaat naar de hemel; een wolk van niet weten.
2. De grassen-laag verwijst naar de wind van de Geest die over de wereld waait.
3. De veel verschillende (gekleurde )bloemen wijzen naar de vele gaven van de Geest en alle verschillende mensen op deze aarde die aangeraakt worden door de geest.
Of je nou een boterbloem bent of een roos, ook voor jou is een plekje op deze aarde.

Wat een mooi beeld! Al die verschillende bloemen en kleuren die samen één geheel vormen.
Dat hopen wij als PKN-gemeente ook uit te dragen: zoveel gemeenteleden, zoveel verschillen, maar toch één geheel!

In de viering van gistermorgen in de Catharinakerk begon voorganger Sybrand van Dijk met de constatering: “Vrijheid is één van de grootste gaven die een mens kan krijgen”.
De hele kerkdienst stond in het teken van bevrijdingsdag; zijn overdenking begon de dominee met het benoemen van de betekenis van het woord vrijheid in onze huidige maatschappij en de daarbij horende sentimenten die ook een rol spelen bij de coalitiebesprekingen.
“Ik wil kunnen doen wat ik wil. Dat is vrijheid. Ik wil geen last hebben van andere mensen die niet bij ons horen, die niet uit ons land komen. Ik wil autonoom zijn, alles zelf bepalen en niet door regels begrensd worden.”

Wat we gistermorgen over dit onderwerp hoorden is niet in een blog te vangen.
Sybrand weet het altijd treffend en soms zelfs poëtisch te zeggen, maar het is soms lastig samen te vatten.
Een paar dingen die ik er uit haalde:
– ‘Jouw vrijheid heeft altijd te maken met de vrijheid van ‘de ander’. Ware vrijheid is de innerlijke ruimte hebben om je voor een ander in te zetten.’
– Bij ‘ik wil kunnen doen wat ik wil’ is een ander al gauw een obstakel. Ga aan de kant want ik moet er langs. Maar voor de ander ben jij dan ook een obstakel.
– Bij het chanoeka-feest in de Joodse traditie wordt de aanwezigheid van God zichtbaar gemaakt door het aansteken van een kaars. Die kaars wordt vervolgens voor het raam gezet, want het licht dat in onze levens brandt is ook voor buiten bedoeld.
– Wat Gerard en ik allebei uit de overdenking haalden was de opmerking: “Je bent iemand door de ander. Je wordt iemand door hoe de ander jou ziet. Zoals het bij jou thuis ging, zo ging het nu eenmaal. Maar je begreep pas hóe het echt ging, toen je bij iemand anders thuis kwam en zag dat de dingen daar ánders gingen. Daarmee komt je eigen leven in een perspectief te staan.”

Sybrand maakte zijn preek niet af, want er werd een mevrouw niet goed in de kerk.
Ze werd door een ambulance opgehaald; daarna maakten we de dienst toch af met een gebed en een lied.

Na de overdenking werd er aandacht gevraagd voor mensen die waren overleden; één van hen was Wim Croeze.
Betrokken gemeentelid en jarenlang enthousiast bas van de Catharina Cantorij.
Op zijn rouwkaart die zaterdag in onze brievenbus viel stond dezelfde tekst als die vanmorgen centraal stond: ‘Dit is mijn gebod, dat we elkaar liefhebben zoals ik jullie heb liefgehad’.
Voor liefhebben heb je ‘de ander’ nodig.

Gistermorgen werd er een kindje gedoopt in de Catharinakerk.
Dat zijn altijd mooie diensten: trotse ouders, ontroerde grootouders, kerk vol familie en een schattige baby.
De doopouders hadden de liederen voor deze viering zelf uitgezocht en hadden van te voren aangegeven prijs te stellen op een eenvoudige, conventionele viering; toeters en bellen leiden alleen maar af van waar het om gaat in de kerk.

Aan het begin van de viering ging het over de doopjurk ‘die we aan het begin van ons leven bijna allemaal hebben gedragen’.
Die witte jurk staat, net als de bruidsjurk en het doodshemd, voor een nieuw begin.
Dominee Sybrand van Dijk had zijn eigen doopjurk meegenomen. Hij vertelde liefdevol over zijn moeder, die die jurk destijds zelf gemaakt had. “Kijk: hier paste ik toen nog in!”

In zijn overdenking benoemde de voorganger iets wat ik nog nooit zo geformuleerd in een doopdienst had gehoord, maar precies verwoordde wat ik beleefde na de geboorte van onze oudste dochter Frea.
‘Vreugde, verwondering en verantwoordelijkheid’.
Onbeschrijfelijk blij omdat al het spannende rondom de bevalling goed is gegaan, verwondering om een nieuw leven, een kind van ons samen maar ook: verantwoordelijkheid. We gingen met z’n tweeën naar het ziekenhuis en kwamen met z’n drieën terug.
‘Dit kindje blijft bij ons en daar moeten wij nu voor zorgen’ was een besef dat naast vreugde en verwondering in ons leven kwam.
Kan ik dat wel? Hoe weet ik wat ik moet doen? Doe ik het wel goed?
Het zette me zo aan het denken over die tijd, dat ik daarna een deel van de preek niet meekreeg.
Kan gebeuren.
Wat ik wel weer meekreeg is dat je als ouders het opvoeden van je kind perfect wilt doen, maar dat niemand dat lukt.
Het leven is nooit perfect. “Dit is het, dit ligt binnen mijn bereik en hier moet je het mee doen.”

Wat nam ik verder nog mee uit deze viering?
De oprechtheid van de jonge ouders die stralend met hun kleintje bij het doopvont stonden en het toevertrouwden aan God.
En ook: dat een viering heel goed zonder toeters en bellen kan.
We lazen over Jezus als de goede herder en we zongen daar een prachtig, oud lied bij met een tekst van Joost van den Vondel: ‘D’Almachtige is mijn Herder en Geleide.
Natuurlijk kwam bij dit thema ‘de Heer is mijn Herder’ ook voorbij, we zongen de Apostolische geloofsbelijdenis en het dankgebed werd afgesloten met het gezongen ‘het Onze Vader’ van Elly & Rikkert.
Even entre nous: Erwin Wiersinga kan fantastisch Bach spelen, maar Elly & Rikkert kostte vanmorgen wat moeite.
Het leven is nooit perfect.

Bij de afbeelding: op de avondmaalstafel ligt de papieren doopketting van onze gemeente. De naam van het laatste schakeltje is door de doopouders zelf op het kartonnen strookje gezet en aan de ketting geniet. Links de paaskaars, rechts de doopkaars die de ouders vanmorgen kregen uitgereikt.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Onze PKN-gemeente organiseert ieder jaar een ‘Preek van de leek’.
Niet bekend met dit fenomeen? Hierbij een link naar informatie over dit concept op de landelijke PKN-site.
Dit jaar verzorgde Rob Oudkerk deze viering: gistermorgen ging hij voor in de Catharinakerk in Roden.

Oudkerk is oud kamerlid, was wethouder voor de PvdA in de gemeente Amsterdam en voormalig huisarts.
De laatste tijd stond hij in de belangstelling door de tv-serie ‘De Joodse Raad.’
Die serie gaat over zijn grootvader David Cohen die voorzitter was van de Joodse Raad en zijn moeder Virrie Cohen die werkzaam was in de Joodse crèche en daar heel veel kinderen heeft kunnen redden van deportatie.
Als thema voor deze preek van de leek heeft Oudkerk ‘Vrijheid en Bevrijding’ gekozen. (Foto: Heleen Minderaa)

Wij waren niet in de gelegenheid om naar de kerk te gaan zondagmorgen, maar we hebben natuurlijk wel teruggekeken via Kerkomroep.
Aan het begin van de dienst benoemde Oudkerk de vele verschillende vormen van vrijheid en de mensen in de kerk werden in de gelegenheid gesteld om het met elkaar te hebben over de vraag: ‘Wat is vrijheid? Wat betekent vrijheid voor jou?’
Thuis aan de keukentafel dacht ik aan de Russen, die werden opgepakt omdat ze bloemen legden bij een monument bij de dood van Navalny.
En aan mijn moeders verhaal over haar 2e Wereldoorlog*
Onze generatie vindt vrijheid iets vanzelfsprekends, maar dat is het niet.

Het begrip ‘vrijheid en bevrijding’ werd gekoppeld aan ‘vergeving’.
Als je niet kunt vergeven, belemmert jou dat in het gevoel van bevrijding.
Verder trof me het beeld van het slachtofferschap.
“Niemand kan jou slachtoffer maken. Die keuze maak je zelf; welke rol speel je? De slachtoffer rol?
Daarbij gebruikte hij een prachtig voorbeeld: je kunt niet je hele leven in iemands schaduw blijven lopen en op het eind van je leven zeggen dat je geen zon hebt gezien.

Verder werd ik geraakt door wat hij zei over vrijheid van meningsuiting.
Zijn moeder was daar geen voorstander van; waarom moet je altijd maar roepen wat je vindt als je daarmee een ander krenkt?
Oudkerk was het daar vroeger niet mee eens, maar nu kijkt hij er toch anders naar.
Hij noemde ‘het onbelemmerd uiten van je mening’ een ziekte.
“Het mag schuren” wordt tegenwoordig vaak gezegd, maar moet dat ook?
Moet je hele bevolkingsgroepen wegzetten omdat jij iets vindt van hun huidskleur? Of hun religie?
Moet je mensen bewust kwetsen en beledigen omdat zij zich niet zo gedragen als jij?
Oudkerk vond dat het tijd was voor een ‘Staakt het schuren’.
Dat ben ik roerend met hem eens.

Ik was het niet met hem eens over de uitvoering van ‘Ne me quitte pas’.
Dan kies je toch niet voor Frank Lammers…..!
Deze viering terugkijken?
Dat kan op kerkomroep.

* Het verhaal van mijn moeder vind je in het blog ‘Hoe vrij ben je‘ uit 2022.

Benieuwd naar voorgaande ‘lekepreken’? Hierbij een overzicht met links naar blogs die ik daar destijds over schreef:
2021 Harm Dijkstra
2022 Anne Doornbos
2023 Daniël Rouwkema

Gistermorgen had de werkgroep Groene Kerk een ‘Plantjesruilmarkt’ georganiseerd.
Je kon plantjes/stekjes meenemen uit je eigen tuin en materiaal van anderen weer mee naar huis nemen; daarbij kreeg je voorlichting over ‘Groen tuinieren’.
Gerard was al op tijd in onze tuin aan het steken: hij nam wat kattenstaarten mee, twee polletjes bieslook, twee polletjes lavas en nog iets waarvan ik naam niet weet.
Alle bakjes, doosjes en potjes die waren meegenomen werden op lange tafels gezet, zodat er enigszins overzicht was.
Het was niet altijd duidelijk wat er werd aangeboden, maar leve het internet: menigeen had de app Picture This op zijn telefoon.
Dat is een applicatie om planten te identificeren door middel van foto’s; alle mensen met groene vingers hebben zo’n app op hun telefoon geïnstalleerd.
“Wat is dit groene pieletje dan voor plant?”

Alpendistel

We zagen een stronkje met wat groene blaadjes.
“Wacht, ik maak even een foto”.
Foto werd geupload in DE APP.
“Het is een alpendistel. Kijk, zo ziet ie der uit.”
“O mooi! Die wil ik ook wel, die doet het altijd zo mooi in bloemstukjes.”
Maar er was maar één zo’n stronkje…..

Van het ruilmateriaal van Gerard haalden de lavas en de bieslook de uitstaltafel niet eens: dat werd gelijk overgepakt in een papieren tasje.
Iemand had zelf laurierbladen gedroogd en in kleine potjes gedaan, daar nam ik er één van mee.
Gerard nam venka mee en een framboosstekje.
Je kon van alles meenemen: struikjes, bloemen, maar ook groente en kruiden.

En zoals bijna altijd bij bijeenkomsten van de kerk: het was al weer snel gezellig. De plantjesruilmarkt is natuurlijk ook gewoon een ontmoetingsplaats. Er werden tips en adviezen uitgewisseld en ervaringen gedeeld. Maar ook even wat mooie plaatjes van een kleinkind bewonderd. En er werd tussendoor informatie ingewonnen over de drukploeg “Wat kost dat dan?”
En hoe is het met……
Ik hoorde…..
Kerkenwerk is mensenwerk.
De werkgroep Groene Kerk zet zich in voor een een duurzame en rechtvaardige samenleving, waarbij het accent ligt op bewustwording.
Deze plantjesruilmarkt is een mooi initiatief dat navolging verdient!

Dinsdagavond zat ik voor het eerst sinds ruim twee maanden op de achterste rij bij de cantorij.
Die middag had ik de derde sessie bij Betty gehad.
Deze keer ging het over het loslaten/vrij laten klinken van de stem.
Als je op je borst klopt en tegelijk je stem laat klinken, dan komt er een wiebel in je stem. Op het moment dat die wiebel ontstaat laat je je stem even los.
Dat is ook gelijk één van de opdrachten die ik deze week van haar kreeg: probeer eens uit wat er met je stem gebeurt tijdens die borstklopperij.  Andere opdrachten: hoge tonen en glijtonen zingen met ademsteun en probeer vrijuit te zingen: ontspan je schouders, open je mond en gebruik je armen door ze te spreiden.
Betty had ook een opdracht voor de eerste keer cantorij: ga daar ontspannen staan en zing alleen voor jezelf.
Neem je plek in het koor in, maar werk niet te hard; het hangt niet van jou af.

Mijn koor-collega’s waren blij dat ik er weer was en ik natuurlijk ook.
“Hoe ging het?” werd er bij de koffie gevraagd.
“Beroerd.”
Buurvrouw Ilse verwoordde het als volgt: “Je zingt de helft van de helft mee en soms daar weer de helft van….”
Vermoeide keel, adem in de war (over ademen moet je niet zo hoeven nadenken), pijn bij de hoge noten, het ging niet goed.
Maar daar had Betty ook al voor gewaarschuwd: als het niet gaat, niet meezingen.
Is het te hoog als je eenstemmig zingt? Zing dan ontspannen met de mannen mee.
Wordt je keel/strottenhoofd moe? Doet het pijn? Niet meezingen.
Het gaat nu even om jou en je stem en niet om het koor.

Betty zal gelijk hebben, maar ik vond het moeilijk.
Vond ik het niks? Nee hoor, ik heb bij sommige stukken behoorlijk mee kunnen zingen en daar komt bij: ook al zing ik niet alles mee, ik kijk wel mee op de bladmuziek, dus ik leer de noten en ik maak ook aantekeningen van de opmerkingen van Karel.
De zaterdagse column van René Diekstra in het Dagblad van het Noorden heb ik met grote instemming gelezen.
De eerste zin was: ‘Koorzang is de meest magische drug.’
Als je op de afbeelding hiernaast klikt, komt hij groter in beeld, dan kun je de column lezen.

Je snapt het al: sinds dinsdagavond ben ik weer aan de drugs.

Waar ik zat kon ik de achterste rij niet eens zien.
De cantorij stond gisteravond in de Witte Donderdag-dienst in de Catharinakerk naast de preekstoel (waar we met het Carols-koor ook stonden). Voordeel: er is veel minder afstand met de gemeente; anders staan we namelijk altijd in het koor, veel verder weg. Nadeel: het koor is minder zichtbaar. Maar het gaat tenslotte bij de cantorij vooral om het hoorbaar zijn, dus wat mij betreft volgende keer weer.

Gistermiddag had ik in de mail al gezien dat er die avond een groot probleem was: cantor Karel was ziek!
Hij is niet alleen dirigent voor het koor, maar heeft ook een dragende rol in de liturgie, dus hij kon eigenlijk niet gemist worden.
Daar kwam bij dat voorganger Sybrand van Dijk ook nog niet helemaal fit was na een ziekte (beetje zweterig en wiebelig zoals hij zelf zei), dus de omstandigheden waren beslist niet optimaal. De koorleden die ik op hun weg naar de wc na het inzingen even vluchtig sprak waren er dan ook niet gerust op. Voor de dienst begon nam Sybrand het woord en stak de cantorijleden én zichzelf een hart onder de riem.
Hij memoreerde een optreden van de beroemde Maria Jaoa Pires die overgevlogen was om een zieke pianist te vervangen bij een pianoconcert van Mozart. Zij had zich voorbereid op het verkeerde stuk.* “Maar ze speelde het toch omdat ze het zó goed kende! Dat geldt ook voor ons vanavond: je hebt zo hard geoefend, de stukken zitten in je hoofd, maar vooral in je lijf. Het gaat lukken!”

Het ging goed.
Vast anders dan bij Karel, maar nu gaf tenor Jelle aan wanneer er gezongen moest worden en door wie.
Het eerste stuk was prachtig, met een zowaar een paar solo’s!

Witte donderdag.

Voorts ben ik van mening dat koorzang niet altijd perfect hoeft te zijn: de cantorij fungeert als ondersteuning bij de gemeentezang en dat was gisteravond beslist het geval, want de liederen en responsies waren veelal onbekend.
We vierden het Heilig Avondmaal. Dat vind ik in de Witte Donderdag-viering altijd indringender dan op een zondagmorgen.
Jammer dat het Ubi Caritas dat er bij gezongen werd veel te snel werd begeleid op de piano, zodat het meer op een meezing-schlager leek.
Daar had ik eigenlijk veel meer moeite mee dan met de af en toe onzekere cantorij.

Na afloop ontmoette ik een paar cantorijleden bij de kapstokken.
“Complimenten: goed gedaan ondanks het gemis van Karel.”
Het was heerlijk om elkaar even weer te zien.
Sinds half januari (toen ik ziek werd) heb ik al niet meer meegezongen en ik heb het koor en de repetities erg gemist.
Het heeft nu wel lang genoeg geduurd; aanstaande dinsdag sta ik weer op de achterste rij tussen Ilse en Klaas in.

* hierbij een link naar een YouTube-video van dat voor de pianiste verschrikkelijke moment en hoe ze het toch oppakt.