een alternatief voor 'de waan van de dag'

Categorie: Streektaol

6 maart: Blinder!

Om de twee maanden krijg ik een mail van Abel.
Hij vraagt mij om een enquête in te vullen.
Dat doe ik graag, want het is een enquête over het Drents. Gisteren heb ik de twaalfde enquête ingevuld. Abel (Darwinkel ) en Jan (Germs) van “het Huus van de Taol” >>> verzamelen op deze manier enorm veel informatie over de huidige stand van zaken met betrekking tot het Drents zoals dat nu nog gesproken wordt.

Je zou zeggen: alleen interessant voor Drenten. Wat schetst mijn verbazing: ik kreeg een mail van de voorzitter van onze cantorij. Hij stuurde mij de mail van Abel door. “Is dit misschien iets voor jou?” De man spreekt zelf Nederlands met een Rotterdams accent, dus ik vroeg mij in arren moede af : hoe komt die mail bij hem terecht? Het antwoord kreeg ik gisteravond. Eén van zijn Drentse vrienden had de mail gekregen van de taolschulte van Borger/Oring en die vriend heeft aan zijn hele adressenbestand de mail van Abel doorgestuurd. Opdat maar zoveel mogelijk mensen de enquête zouden invullen.

Ik heb de boodschap begrepen. Als een westerling mij gaat wijzen op deze taalenquête dan ligt daar een opdracht voor mij: mijn lezers attenderen op deze enquête. Drenten onder mijn lezers: doe mij, Abel en Jan een lol en vul die enquête in. Hierbij de link >>> naar de vragenlijst.

Ik hoop dat Abel straks zijn mailbox opent en denkt: BLINDER! (Drents voor sodemieter) Wat veul!

Reageren

3 januari: Hier kom ik weg

Dizze keer een bijdrage in mien moedertaal: het Drents. Iederiene die ons een beetie kent wet dat wij goed Nederlands praot, maor under mekaar praot wij onze eigen streektaol. Dat is de taal die het dichtst bij oons hart lig. Toen mien va overleed hebt mien breur en ik tiedens de rouwdienst het verhaal van zien leven in het Drents veurlezen. Mien va schakelde namelijk onmiddellijk over op streektaol as e ok maor enigszins vermoedde dat zien gesprekspartner Grunneger, Twent, Drent of Achterhoeker was. ‘ Wij bint Nedersaksen under mekaar’ was een favoriete uutdrukking van hum.

Toen ik op de HAVO in Assen zat was het Drents opiens een ding. Op de legere schoele preuten wij as kiender allemaole Drents met mekaar, allent de mister preut Hollands.
Op de MAVO in Smilde kun ok iederiene zien eigen streektaol praoten (Fries, Maleis (Molukkers), Drents) zunder dat daor moeilijk over daon weur deur de leerkrachten. In Assen was dat aans. D’r was daor zölfs een leraar Nederlands die het bestun um in de pauze, toen wij zaten te klaoverjassen, tegen oons te zeggen: “Praat eens gewoon Nederlands man, altijd dat achterlijke plattelands!” Ik was tot op het bot beledigd. Ik schreef een vlammend betoog in de vorm van een opstel en kreeg een 9. “Maar ik ben het niet met je eens!” stun d’r under.

De Drent is van nature een ‘kat-uut -de-boom’-kieker. Eerst maor eem ofwachten of het wat is. En as de rest van Nederland vun dat Drenthe en drents wat minderwaardig was, dan gung een Drent daor vaak niet tegen in. ‘Misschien he’j wal een beetie geliek….’
Maor inmiddels weit d’r een aandere wiend. Daniel Lohues uut Erica begunde met Skik in het Drents te zingen en is uutgruid tot een nationaal bekende zanger. Hij leerde oons um trots te wezen op onze afkomst en op het Nedersaksisch. Hij schref prachtige teksten en maakt hiele mooie muziek. Wij gaot altied naor zien veurstellings en hebt dan een geweldige aomnd. Via dizze link kom ie op ‘Hier kom ik weg’ >>>, een lied dat de lading volledig dekt.
Die gruuntesoep met worst waor as hij over zingt kreegn wij vrogger ok bij oma. Met maggiplant. Wat Lohues bezingt en vertelt is veur oons allemoal hiel herkenbaar. Wij bint wies met hum!

Die leraar Nederlands kwam ik tot mien stomme verbaozing later tegen in een streektaoldienst in Rolde waor Gerard en ik zungen. Nao de dienst zöchten we mekaar op en bij een kop kovvie vertelde hij dat e d’r achter kommen was dat e zich vergist had. Voortschrijdend inzicht.
Waren wij ’t nao dartig jaor toch iens.

Reageren

25 december: Pieter

Op deze Eerste kerstdag deel ik op mijn weblog een kerstverhaal dat ik heb geschreven voor een schrijfwedstrijd van stichting “Drentse Taol”. Helaas won ik niets met die wedstrijd. In het jaar na de wedstrijd werd ik gebeld door een meneer van “Drentse Taol.” Ze wilden een winterboek uitgeven en vroegen of ik toestemming gaf om mijn verhaal te plaatsen.
Het boek is in 2011 uitgekomen. Het verhaal gebruikte ik altijd als wij ergens zongen met kerst. Het is namelijk echt gebeurd, maar niet in de setting waarin ik het heb geschreven. Het was altijd ‘mijn verhaal’, maar na publicatie is het van iedereen. Laatst op de cantorij vertelde een sopraan dat ze het verhaal die morgen had gehoord bij de laatste les van het gymnastiekclubje.
En een mevrouw uit mijn vroegere woonplaats vertelde dat ze het verhaal al heel vaak had voorgelezen en dat het altijd een groot succes was.
Voor wie denkt “dat is Drents, dat kan ik niet lezen”: probeer het eens. Drents is een erg toegankelijke taal, het valt echt reuze mee.
Maar als het moet worden voorgelezen moet je wel een echte Drent hebben; ik hou me aanbevolen.

Karstgedachte

In een klein dörpie in Drenthe was het bijna karst.
De heufdmister van de plaotselijke Legere Schoele haar bedacht dat de kiender van groep acht dit jaor het kerstspel op 1e Kerstdag wal können verzörgen.
Al weken van te veuren was de hiele klasse d’r slim drok met.
Eerst natuurlijk al met de rolverdieling: alle wichter wollen Maria wezen alle jongens Jozef. Over Maria was iederiene het al gauw iens: dat mus Fatima worden, een mooi Oosters uutziend wichie met grote bruune kiekers en lang donker haor.

Pieter wol graag Jozef worden. Maor dat was een beetien lastig bij Pieter, want hij kun niet zo goed leren. Hij was wat ‘achterlijk’ zoas de luu dat vroeger zeeden. En de hiele lappen tekst die Jozef mus zeggen, nee, dat was veur Pieter niet weglegd. Maor mister kun het ok niet over zien hart verkriegen um hum ‘ezel’ te loaten speulen, dat was toch ok al wat……
Nao hiel wat gewik en geweeg waren ze d’r uut: Jeroen weur Jozef, twee wichter en ien jong weuren de wiezen, d’r was een groep herders en een groep engelen (dat waren netuurlijk de kiender die goed zingen kunnen…) en Pieter weur de herbergier.
Hij huufde maor ien zin te onthollen: “Nee, d’r is gien plek in dizze harbarg, wij zit vol!” Mister dacht dat Pieter dat nog wal zul redden. En dat was ok zo. En wies dat e was met zien rol! Hij was de herbergier!

In de weken daorna was de klas bijna elke dag wel even an’t rippeteren met het kerstspel. De kiender mussen thuus de rol uut de kop leren, de vassies weurden instudeerd en de zak met olle kleren kwam op de kop om te kieken of d’r nog herder-kleren waren. Pieter was een prachtige herbergier. Hij kreeg een kussen under zien jasse en een oale musse van zien opa op. En iedere keer bij ’t rippeteren was ‘t weer spannend of Pieter zien zin d’r beetie goed uutkreeg. Maor ja man, het gung iedere keer goed! Soms wat hakkelig, soms mus mister hum een beetie helpen, maor het kwam d’r altied uut:”Nee, d’r is gien plek in dizze harbarg, wij zit vol!”
En hoe dichter het bij de 1e karstdag kwam, hoe drokker de kiender in de klas weuren. En Pieter weur aal zenuwachtiger….

En toen was het eindelijk karstfeest. De karke zat ofgeladen vol en groep acht was hielemaol klaor veur het kerstspel.
Maria en Jozef gungen met de ezel op pad, in de coulissen stunnen de herders en de engelen al te wachten en op het podium, achter de deur van de herberg in Bethlehem, stun Pieter. Hij had het haost niet meer van de spanning. Mister stun in de coulissen, klaor um Pieter de tekst in ’t oor te flustern as hij het van de zenuwen niet meer wus.
Jozef en Maria kwamen bij de harbarg en klopten an de deure. Pieter deu de deure lös en luusterde naor het verhaal van Jozef.
Jeroen en Fatima speulden heur rol vol overgave. Hartverscheurend vertelde Jeroen over de barre tocht vanuut Nazareth en over die arme Maria die ’t zo zwaor haar…..Fatima knipperde nog ies mit heur broene ogen en Pieter vergat ter plekke dat het maor een toneelstuk was. Hij kun de ellende van Jozef en Maria niet anzien, deu de deure wat wieder lös en zee: “Nou, kom’t d’r dan toch maor eem in……”

Ie begriept met mekaar wal dat de dominee op dat karstfeest niet lang huufde te preken. De karstgedachte was wal duudelijk.

Ada Waninge-Vrieswijk
Roden

Reageren

Pagina 16 van 16

Mogelijk gemaakt door WordPress & Thema door Anders Norén