27 oktober: Ongemakkelijk?

Welk woord schiet je te binnen bij het woord ‘stilte’?
Bij mij was dat heel lang ‘ongemakkelijk’.
‘En dan valt er zo’n ongemakkelijke stilte….’; ik hoef het vast niet uit te leggen.
Voorganger Bart Elbert leerde mij in de periode dat hij in Roden voorganger was dat stilte niet ongemakkelijk hoeft te zijn. Hij zei destijds al: “Stilte is de nieuwe luxe.”

Met die constatering begon dominee Sybrand van Dijk gistermorgen de zondagse viering van onze PKN-gemeente. In de vooraankondigingen hadden we al gelezen dat het een bijzondere dienst zou worden, want het was gisteren ‘de dag van de stilte’.
Voorop de orde van dienst stond het thema: ‘De stilte maakt ruimte’.
Eén van de mooiste onderdelen vond ik het voorlezen van het prentenboek ‘Het vosje en de stilte’. Voorgelezen worden uit een prentenboek: ik voel dan altijd even weer het kind in mijn blij worden worden.
Het ging over een klein vosje dat van zijn mamma niemand binnen mag laten, maar als de Stilte aanklopt is het vosje zo nieuwsgierig dat hij de onbekende gast toch binnenlaat. De Stilte laat aan het vosje zien hoe het is om stil te zijn en te luisteren naar je lichaam en je gedachtes. De Stilte werd op de illustraties prachtig in beeld gebracht. Je zag eigenlijk alleen maar een doorzichtig wezen, vorm gegeven door een witte lijn, maar je zag die Stilte de kamer vullen, aan tafel zitten en dansen. We leerden dat je ook kunt genieten van de stilte!

De viering was voorbereid met de vrijwilligers van het Stilte-uur in de Catharinakerk* en in de dienst was er vier keer een moment waarop een kaars werd aangestoken; daarna werden we in de gelegenheid gesteld om in stilte na te denken/tot onszelf te komen.
Gerard en ik hadden een enerverende, maar betekenisvolle week achter de rug. Als gevolg daarvan zat ons hoofd nog vol met onrust van alles wat er de laatste dagen gebeurde. In de stilte ben je alleen met je eigen gedachten, dan is er ruimte om stil te staan bij je eigen emoties en gevoelens.

Gistermorgen ontdekte ik het verschil tussen het ondergaan van stilte ten opzichte van het luisteren naar muziek, want wanneer waren mijn gedachten/emoties over het pensioen/verjaardag/feestge(d)ruis even weg? Tijdens het stilmakende pianospel van Erwin Wiersinga, die een indrukwekkend stuk van Ravel speelde. Tijdens de stilte was ik alleen met mijn gedachten, maar tijdens het luisteren naar de pianomuziek was de ruimte voor reflectie weg: ik genoot van de pianomuziek. Conclusie: stilte is vooral effectief als je het niet gelijk weer opvult met iets anders.
In onze tegenwoordige maatschappij moet je die stilte dus bewust zoeken en daarmee is het inderdaad een luxe product geworden.
In onze prestatiegerichte maatschappij wordt stilte vaak als ongemakkelijk of nutteloos gezien, maar in werkelijkheid is het een van de krachtigste manieren om tot rust te komen.
Ook voor dit inzicht ga ik naar de kerk.

*iedere vrijdag is de kerk open tussen 11.00 en 12.00 voor meditatie en/of gebed.