Categorie: Streektaol Pagina 1 van 14

Vereerd vuul ik mij, want het verhaol dat ik schreef bij het thema ‘Stienen’ is selecteerd veur de Zinnig van juni.
Veurige weke veul het blad bij oons op de deurmatte.

Stienen.
Waor denk ie dan an?
In mien heufd combineerde mien brein de grote stienen van hunebedden met de grafstien van mien va en moe, de stienfebriek Roelfsema waor mien va altied warkt hef en de fossiele stienen die ik van hum kreeg.
Ik schreef het verhaol ‘Olle stienen’ en a’j een vaste lezer bint  van mien blog dan komp het je vast bekend veur, want het giet over mien liefde veur geschiedenis en de rol die mien va daorin speuld hef.

Toen ik bericht kreeg dat het publiceerd zol worden in de Zinnig kreeg ik de vraog of ik aandere titel kön verzinnen.
Bij het thema waren meer gedichten en proza instuurd met een titel waor het woord ‘Stienen’ in zat en dat wollen ze liever niet bij de redactie.
Daorum stiet het verhaol nou under de titel ‘Heilige Stätten’ in het Drentse tiedschrift.
Een persoonlijk verhaol; hierbij een link naor een PDF Heilige Statten

Opschrieven is wat aans as veurlezen.
Toen ik eind mei tiedens ‘het Uurtie Drents’ dit verhaol veur het eerst veurlas overveul mij an ’t einde de emotie.
2008 liekt al hiel lange leden en het verlies van mien olders heb ik al lang verwarkt.
De gevulige snaor zit em in de heimwee.
Kun ik nog maor ien keer……….

Bij de ‘Activiteitenmarkt’ van oonze PKN-gemiente zaten wij in Den Bosch met de Bossche bollen van Jan de Groot en de mega-borrelplank.
Maor wij waren der toch een beetie bij, want ik beud twee activiteiten an waor as meinsen zöch veur können inschrieven.
Ién daorvan was ‘Een uurtie Drents’; zu’n markt vin ik een mooie gelegenheid um het Drents  positief under de aandacht te brengen.
Gustermidddag zaten de deelnemers bij mij um de taovel in oonze woonkeuken; veurnamelijk Roners, maor ik haar waorömpel ok een gast uut Hieken! Ze haaren allemaol € 5,-  betaold veur het goeie doel, namelijk het wark van Father Petru in het dorp Ulmu in Moldavië.

Dat uurtie is zo invuld.
In de loop van de jaoren heb ik al mooi wat Drentse verhaolen verzaomeld en verder moet de anwezigen ok zölf an ’t wark.
Netuurlijk vertel ik op zu’n middag ok over ‘mien held’ Daniël Lohues en laot ik een liedtie van hum heuren: ‘Denk dat ik toch maor nie kom’.
Daor vertel ik dan bij wat ik daor ooit al ies over in dit blog schreef in 2016 over die pleister die der te langzoam of giet.
Ok vertelde ik het verhaal over oonze onvolprezen conciërge Schuttrups op de MAVO in Smilde en over Willem die in het Martiniziekenhuus tegenover mij lag. Ién van de gasten haar dat verhaol ooit uutknipt uut de Krant waor het toen in stun en kende het nog!

Veur het interactieve gedielte haar ik een vieftal Drentse spreekwoorden uutzöcht, bijveurbeeld het spreekwoord over de motte uut de titel van dit blog. Verder vreug ik of ze wel wussen wat een hakkenkruk was? En een kniepstuuver? En een koenavvel? *

We sleuten de middag of met het samen zingen van het neie Drentse volklied dat Anne Doornbos maakt hef.
Dat hef e schreven op de olde melodie, dus iederiene kön het zo metzingen.
Wo’j ’t ok eem zingen?
Hierbij een link naor het PDF met de tekst: 2024.05.30 Nei Drèents volkslied

En natuurlijk reup ik wat ik altied al zeg: het is slim belangriek dat wij het Nedersaksisch met mekaar te blieft praoten; Grunnigers, Twenten, Achterhoekers, het mak niet uut, ie kunt mekaar goed verstaon, het klinkt allent wat aans.
Beneid naor het veurige ‘Uurtie Drents’?
Hierbij een link naor het blog dat ik daor toen over schreef: Krooje? Spetterkeersie?

* Een motte is een vrouwelijk varken. A’j ’t zo drok hebt as een motte met ien bigge, dan doe’j allent maor drok en he’j in feite niks te doen.
Een hakkenkruk is een stuntelaar, een kniepstuuver is een gierigaard en een koenavvel is een stommerik, deur Gerard ook wel ‘dogge’ nuumd.

Denk ie nou bij dit verhaol: ik wol bij oons ok wal ies zu’n Uurtie Drents organiseren?
Dat kan! A’j niet  bij mien sociale contacten heurt, dan ku’j altied een reactie sturen via de knop ‘reageren’ under an elk blog.
Ie moet dan de getallen die daor staot in het vakkie daorunder typen. (dat is um te veurkommen dat ik spam krieg van robots….)
Veurbield: 2, vier een een 6 , dan moe’n typen 2 4 1 1 6.
In het vak daorunder schrief ie dan joen reactie en as ’t klaor is druk ie op ‘reactie plaatsen’
Joen reactie komp binnen via mien email. Die publiceer ik dan niet bij de reacties in de rechterkantlijn, maor dan neem ik via de mail contact met joe op.

“Mien moe, hè, dat was toch zu’n hemmel meinse!”
Dit is een tekst van Roel Reijntjes, ooit uutspreuken in een column op de radio.
Dat is Nedersaksisch veur: de moeder van Roel was barre schoon en netties.
Een opgeruumd huus en altied an ’t boenen en poetsen.

Mien moe was ok zu’n meinse.
Dat haar ze leerd van heur moe, vrouw Boelen.
In Emmerkepas, waor mien moe opgruide, stun mien oma bekend as ‘zo schoon as sukker’.
“Bij vrouw Boelen ku’j van de vloer eten” haar de bakker ooit ies zegt en daor was oma trots op.
De dochters (mien moe en heur vier zusters) deuden heur uuterste best um de goede naam van oma op het gebied van het huusholden hoog te holden. A’j ‘een Boelentje‘ bint dan he’j de boel der altied nuver  bijliggen en dan vin ie der ok wat van as een aander dat niet hef.

Ik ben niet zu’n meinse.
Waarschijnlijk heb ik de mieste genen van de kaante van mien va. Oma Vrieswijk deu heur huusholden netuurlijk wel, maor zat ok graag te handwarken. Was ze an ’t stofzoegen en kwam der vollek, dan was ze bliede dat ze het ding an de kaante kun zetten: “Gezellig ja! Kom der in. Ik zet thee.”
Mien moe hef het mij wel leerd, heur.
As klein wichie mus ik al de plinten ofstoffen en theedoeken strieken.
Maor oma Vrieswijk leerde mij haoken, borduren en breien en dat vun ik veul aangenamer as huusholdelijke klussen.
“Het zit der gewoon niet in.”
Dat zee mien moe over mij. Ik was gien Boelentje en ze haar geliek.

Toen Gerard en ik trouwden zag ze het dan ok somber in.
Maor het kwam netuurlijk wel goed; dat ik niet van het huusholden hol, wil niet zeggen da ‘k het niet doe.
Allent niet zo vake as mien moe.
Niet alle weken de ramen wassen.
Niet alle dagen stoffen, zoegen en vegen.
En nee, bij mij moe’j niet van de vloer eten, maor ik doe de dinge die neudig bint met regelmaot en verder bin ik mening da’j in een huus best mucht zien dat der leefd wordt.

Veurige weke deuden Gerard en ik de ramen rondom het huus.
Gerard begunt dan, giet met de waterslange rond en nemp ok geliek ‘boven’ eem met en ik gao der achteran met een emmer, een spons en een trekkertie. Wij können wel zien waor we bleven waren. Ik zee tegen Gerard: “Mien moe zul zeggen: “De jirre leup der of!”

Mien moe is der al lange niet meer, in 2017 kwam ze uut de tied.
Ze komp niet meer met heur Boelentjes-ogen bij oons in huus.
Ogen die speurend deur mien kaomer gaot en een spinnekop ziet.
Die in mien keukenkassies kiekt en rommel ontdekt.
Die ziet dat de raomen neudig wast moet worden.
Het gef ok een soort rust; an die Boelentjes-standaard kön ik nooit voldoen.
Nou is het gevuul van ‘op het gebied van huusholden tekörtschieten’ ok weg.

Dizze weke stun mien streektaolverhaol ‘Hoe vrij bi’j’  in ‘de Krant’.
Niet in de rubriek ‘Moi Noordenveld’, maor een verhaol in het kader van herinnerings an de Tweede Wereldoorlog.
En waor ik aans graag gebruuk maak van een beetie humor in mien stukkies, is dit een serieus verhaol en het lig mij nao an het hart.
In 2020 wun ik met dit verhaol de tweede pries in een schriefwedstried van de Zinnig; het thema was ‘Vrijheid’.
Toen het publiceerd weur stun het commentaar van de jury der bij:

In Hoe vrij bi’j vertelt een moeder an de dochter hoe zij de oorlog beleefd hef. Feitelijk gebeurt der niks, moar de lezer kreg tegeliek met de dochter een beeld van het alledaagse leven in de oorlog. De mensenkennis en wiesheid van de moeder is prachtig beschreven in dit kleine verhaol. Een tiedsdocument.

Het is een zeer persoonlijk verhaol over mien moe, die mij wat vertelde over heur ervaorings in de Tweede Wereldoorlog.
Mien moe, waor ik het minder goed met kun vinnen as met mien va.
Mien moe, die niet zo vertellerig was as mien va en die gien ingewikkelde discussies voerde.
Die gien vrömde talen beheerste en die veural hiel goed was in het zörgen veur heur gezin en heur huusholding.
Toen mien va in 2008 overleed miste ik mien rots in de branding verschrikkelijk, maor umdat hij wegveul kwam d’r meer ruumte veur mien moe. Ik bracht meer tied met heur allent deur, ik maakte een levensboek veur heur en leerde aandere kaanten van heur kennen. Gung heur ok beter begriepen. De leste 9 joar van heur leem weur ze zunder mien va van Fré Vrieswijk weer meer Fré Boelen.
Dit verhaol in de Zinnig over dat moment in de auto is mij  zo dierbaar, umdat het mij nog weer wat  dichter bij heur bracht en het achterof de leste keer was dat ik met heur naor tante Trijn gung.

Verrast was ik deur het oordiel van de jury, die de wiesheid van mien moe benuumt.
Daor heb ik lang over naodacht.
Wiesheid is wat aans as intelligentie.
Hierbij een link naor een PDF met het verhaol.
2019.10.31 Hoe vrij bi ‘j
Een postuum monument veur mien moe.

Ie kunt het ok beluusteren; op verzuuk van Media Totaal heb ik dit verhaol inspreuken as podcast.
Hierbij een link naor de website van ‘de Krant’, daor ku’j mij het verhaol zölf heuren veurlezen.

Het eerste blog van dit jaor gung over het sjoelen wat wij op ollejaorsdag weer daon hadden met oons gezin.
Bij dat verhaol stun een foto van Jon die de sjoeler anwees waor het vakkie van de drie zat.
Toen ik in meert het verzuuk kreeg um weer een stukkie in te leveren veur de rubriek ”Moi Noordenveld’ in ‘de Krant’ ‘ vun ik dat wel een mooi underwarp.
Zu’n blog möt dan altied nog wel een beetie anpast worden, een kop en een steert der an, zodat het ok veur lezers die mien blog niet kent te volgen is.

Ofgelopen dinsdag weur het publiceerd.
Het is altied fijn um te horen dat meinsen het stukkie waardeerd hebt.
Van Jannie kreeg ik dizze app: Wat een prachtig sjoelverhaal. Ook bij ons was het sjoelen: met de kinderen toen ze nog klein waren en ook nu is het steeds weer sjoelen met kinderen en kleinkinderen.  1e Paasdagavond met de kleinzonen erbij: geweldig! En natuurlijk een echte HOMAS sjoelbak! Het is gewoon ons verhaal in de krant.
O ja, en ook bij ons won papa altijd…..

En dat heurde ik dus vaker.
“Ik las joen stukkie. Herkenbaor heur!”
“Zo giet het bij oons ok!”
“Die psychologische oorlogsvoering komt mij bekend veur….”

He’j het blog van neijaorsdag mist en valt ‘de Krant’ niet bij joe op de deurmatte?
Hierbij een link naor een PDF met de column: 2024.02.29 Spellegies

In oonze agenda’s stun op de leste zaoterdag van febrewaori: Spellegiesaomnd met de vrienden.
Wij zollen nou eindelijk ies Monopoly versie Assen gaon speulen.
Dunderdag stuurde ik al een appie in de groepsapp: zal ik appeltaorte of kwarktaorte metnemen?
Ja lekker!
Maor dan wee’j nog niet wat ze ’t lekkerst vind.
Ik zette een poll op in de groep met drie meugelijkheden: appeltaorte, kwarktaorte of gien voorkeur.
Toen was ik der al snel achter: ’t weur appeltaorte. Met slagroom.

Toen wij binnenkwamen zaten de anwezigen al um de grote taofel, want dat is neudig a’j een spellegie gaot doen.
Maor eerst mussen wij netuurlijk bijproaten.
Man, wat is ’t ja nat overal.
Ien stel had water under de vloere.

afbeelding: www.kippiepan.nl

En bij een aander paar was der een sinkhole ontstaon achterthuus: tegels en zaand waren deur de overvloedige regenval zomaor wegspuuld!
Wie zol DE MOL wezen?
He’j die TikTok-filmpies wel zien van die jongen die op RTV Drenthe was? Die was ok bij Radio 1! Die van die piratenmuziek!
Bij zukke gesprekken heb ik altied het idee dat ik under een stien leef: niks van metkregen.

Toen de koppies en gebaksbordties van taovel gungen, weur der een glassie inschunken en kwam der een grote panne op taovel te staon: een Kippie-pan.
Ok nog nooit van heurd!
Nou ja, heurd wel maor pruuft niet.
Nao het verorberen van een paar happies kwam al gauw de vraoge: “He’j ok een bakkie veur de botties?” De gastvrouw is het Drents niet machtig, maor ze redt zöch der prima met. Der kwam een bakkie veur de botties; twee zölfs.
Vervolgens verteul der iene verhaolen over auto’s die zomaor van de oprit of steulen weuden.
En da’j dus de autosleutels altied in een metalen bakkie in huus moet zetten, umdat ze aans met scanners het signaal van je autosleutels kunt opvangen. Wij gaot op zuuk naor een metalen bakkie.

Iene haar Jantinus en Roelie (uut Hoogersmilde netuurlijk) bij ’t ziekenhuus in Assen zien.
“Waorveur dan?”
“Ja. Dat he’k niet vraogd netuurlijk!”
O nee. Tuurlijk niet. Jammer ja.

Der kwam nog een lekker stukkie quiche veurbij en toen was het zomaor kwart over elf.
En stun het Monopolyspel Assen in de vensterbank nog in de deuze op oons te wachten.
Weer niet van kommen; eerlijk gezegd was der ok aal gien ruumte op de taovel….

Het deu mij denken an dizze vriendengroep tiedens oonze 40-jaorige jubileum-vekaansie in Marakech.
Toen zaten wij in zu’n all-inclusive-resort en kwamen ze oons ’s oamnds ophaolen veur het entertainment.
Wij gungen nooit met.
A’j met je olle vriendenclub um de taovel zit, he’j hielemaol gien entertainment neudig.
Beneid hoe dat toen gung in 2020?
Lees dan het blog dat ik daor destieds over schreef:  ‘Niet te animeren’

Gustermiddag kregen wij nog een appie.
“Hielemaol vergeten te zeggen: Marinus (ok uut Hoogersmilde)  hef ok in ’t ziekenhuus legen met een maagbloeding……”
Gieniene van oons woont meer in Hoogersmilde, maor het dörp blef een grote rol speulen in oonze gesprekken.

Het kwam al ies veurbij op dizze website, ik heb het veurlezen bij ‘Taol an tafel’ in Dwingel en dizze maond is het publiceerd in het Drentse tiedschrift ‘Zinnig’; mien verhaol over oonze illustere buurvrouw Trijn die naast ons woonde toen wij as jonggetrouwd stel neerstreken aan de Vaortweg in Smilde. 
De Zinnig stun dit keer in het tieken van ‘Naoberschap’, dus mien verhaol paste der goed bij. 

Oonze avonturen met Trijn speulden zöch of van 1985 tot 1989.
Ie kunt je het nou haost niet meer veurstellen, maor toen gung het gewoon zo. 
Het verhaol kreeg de titel ‘Bewegende geraniums’ met; a’j t leest, dan begriep ie waorum.

Hierbij een link naor een PDF met de tekst. Bewegende geraniums

As ik in gezelschap al ies wat vertel over oonze belevenissen met Trijn krieg ik meewaorige reacties.
“Da’j dat wollen….!”
“Wat ’n gebemui ja.”
Ja. 
Maor het was zu’n lief meinse; ze was allent een beetie neisgierig. 
Dat waren trouwens wel meer luu op de Smilde…..!