De waarde van de dag

Op verzoek van neef Cor gingen we in juli van dit jaar naar Burg Bentheim.
Daarna brachten we een bezoek aan Oldenzaal voor een stukje familiegeschiedenis “want daar hebben opa en oma gewoond toch?”
Cor hoopte dat ik meer kon vertellen over de stad waar mijn vader en moeder hun puberteit doorbrachten, trouwden en hun eerste kind kregen. Dat was ook zo, alleen kon ik niet vertellen over hoe het is om in Oldenzaal te wonen, want ik ben er weliswaar geboren, maar was 2 toen mijn ouders verhuisden naar Hoogersmilde.

We gingen eerst op zoek naar mijn geboortehuis.
Burgemeester Wallerstraat 49 in Oldenzaal was het adres.
We vonden de straat en stapten uit: even van dichtbij bekijken.
Aan weerskanten van de straat stonden flatjes van drie hoog.
We liepen naar nr. 49 en ik zag de twee ramen en de portiek van het huis waar mijn ouders gingen wonen in 1960.
Toen waren die appartementjes nagelnieuw!
Mijn moeder vertelde er altijd met trots over: ze had allemaal nieuwe meubels en hadden hun huisje supermodern ingericht.

Er stapte een bouwvakker uit een busje en ik vroeg hem naar het huis op 49; vertelde dat ik daar was geboren in 1960.
“O, je kunt wel naar binnen, hoor, bel maar aan, zijn erg aardige mensen..!”
Maar dat ging ik natuurlijk niet doen: ik heb geen actieve herinnering aan het wonen in dat huis.
Ik vroeg de meneer naar ‘de Geldermanstaete’ die we even daarvoor hadden gezien: “Is dat het gebouw van de textielfabriek Gelderman?”
Het bleek het oude hoofdkantoor te zijn; de fabriek lag aan de andere kant van het spoor en ook dat gebouw heeft na renovatie een nieuwe bestemming gekregen: hierbij een link naar de website Gelderman Fabriek Oldenzaal.
“Die Gelderman heeft deze flatjes toen gebouwd voor werknemers” wist de bouwvakker ons te vertellen.
In gedachten zag ik mijn moeder met de kinderwagen met mij er in door deze straat lopen en mijn vader met zijn broodtrommel onder de arm van de fabriek thuiskomen.

“En waar woonden jouw opa en oma dan?” vroeg Cor.
Dat adres had ik van tante Trijn gekregen: Poortstraat 29. Dat gingen we ook opzoeken.
Van de buurt waar mijn grootouders toen woonden is niets meer over van hoe het er op de foto’s uit die tijd uitzag.
Ik maakte een foto van nr. 29, maar dat was een nieuw huis.
We liepen nog even naar de Plechelmus basiliek en trakteerden onszelf op een terrasje in de binnenstad.
Op de plek waar zoveel voetstappen van mijn familie liggen, maar waar ik zelf niets meer van weet.
Maar alleen al door daar even te zijn, de verhalen te vertellen en de herinneringen op te halen hebben we onze familiegeschiedenis even weer benoemd en nieuwe herinneringen gemaakt.

Vorige blogs over mijn belevenissen in Oldenzaal:

Geboorteplaats : een blog op mijn 59e verjaardag over Oldenzaal en één van de fijnste herinneringen aan mijn ouders

Sienus Grobben: over een bezoek aan Oldenzaal met tante Trijn, de Plechelmus en de kampioen-gehaktballenvreter.

Boeskool & tranen: over geboren zijn in de stad Oldenzaal, een blog uit 2022

Tiedens het zomerreces stuurde Willem mij nog een gastblog, maor ok dat was in die streektaol, dus dat he’k eem een poossie laoten liggen.
Willem is Drent-in-Gelderland en vaste lezer van dit blog.

Op 5 augustus bedacht ik mij da’k op de dag of 60 jaor leden under de wapens gung.
Een deftige umschrieving van de opkomstplicht wel wij toen nog kenden. Onwillekeurig komt der dan wat herinnerings an die tied umhoog. Ik was van de lichting 64-4. Elke twee maond weur der een stellegie frisse rekruten oproepen um het laand te dienen.

Ondanks da’k ’t grootste diel van mien diensttied as kok deurbracht heb waoraj weinig te maken hebt met militaire riegels en mores, he’k toch een aordige liest van “licht arrest” achter mien naam staon.

Het begunde al in mien recrutentied. Nog gien twee week under de wapens ha’k de eerste straf te pakken; 3 dagen licht arrest. De reden? ‘k Har mien schoenen niet op de juuste menier vortzet. Nou kun mij die straf niks schelen, want wij gungen een dag later veur een week de heide op um te kamperen, al nuumden ze dat bivak. ’t Weur mij wat minder met dat bivak, toen ‘t kampheufd mien gewèer boven in een boom har hangen in de tied da’k de tent an ’t anhemmeln was. Daor teunde ik weinig ontzag veur; veur mien gevuul was ’t gien biezundere prestatie um met een gewèer boven in een boom te klömmen en ik haalde ‘t dan ok zunder ienig bliek van ontzag zo wèer tot de boom oet. Dat bevöl de man niet en ik kreeg een preek da’k mien gewèer altied bij mij hebben mus want ‘as de vijand komp moej je verdedigen kunnen’.  Op mien antwoord dat ik mij ok dan niet verdedigen kun umda’k zölfs nog gien lösse flodders har kree’k ter plekke een week verlenging van mien lichte arrest, want wij waren “onder oorlogsomstandigheden”. Op dat moment he’k definitief besleuten da’k niet hen de kaderschoel wol en dat mien pappe hartstikke ongeliek har met zien verhalen kameraodschap en hoe mooi en veural hoe nuttig ’t allemaol was in dienst.

Met dat besluut kwam even een probleem um de hoek zetten. Ik har toen nog roem 17 maond te gaon en die mussen ie toch wal even op zo’n menier deurbrengen daj niet de hiele dag anleupen tegen de ‘krijgstuchtelijke grèenzen’. De oetkomst van mien dèenkwark was da’k besleut um kok te worden. Ie waren dan verzekerd van wark, want eten wilt ze elke dag allemaol en aj dat goed deden haj weinig umkieken naor de rest van de troep.

Het kostte mij nog aordig wat proten an ’t èende van de twee maond basisopleiding met de selectie-officier um op de militaire kokschoel te kommen, want “jouw bouwkundige vooropleiding is niet echt de ideale basis voor een koksopleiding” . Hoe a’k de man overtuugd heb dat e daor gien geliek in har wi’k niet zo precies meer, maor ik weur oeteindelijk wal plaotst op de kokschoel in Leiden.

De kokschoel is een heufdstuk apart as ’t um straf giet. Het duurde maor twee maond, maor in die twee maond he’k maor tweemaol met weekèendeverlof kunt. De aandere kèern haarn ze wal wat vunden da’k binnen blieven mus; ’t haor te lang, te laat binnen, rookt in de kamer, het bedde niet goed opmaakt, en gao zo nog maor even deur.  Al haj de overtreding op maandagmörgen drekt nao ’t wakker worden maakt, op dunderdagmörgen kwamen ie daorveur “op rapport CC”. Ie kregen dan steevast “drie dagen licht arrest”. As de overtreding arg zwaor was in zien ogen dan weur het 5 dagen, maor de consequentie was altied daj ’t ankommende weekeinde wèer niet hen hoes kunden. Ik geef toe dat Leiden as stad daor niks an doen kun, maor toen’k  zo’n 35 jaor nao mien ofzwaaien een inspectieklus kreeg in Leiden mus ik wal even slikken.  Zo diep zat bij mij de ofkèer van Leiden.

Deel 2 van Willems verhaal verschijnt a.s. dinsdag 10 september.

Afgelopen dinsdag schreef ik al een blog over ons bezoek aan Burg Bentheim, vandaag deel 2 van dat verhaal dat ik toen beloofde.

In één van de zalen werden we toegesproken door de huidige erfprins van Bentheim; niet in het echt natuurlijk, maar op een video.
Hij heette ons herzlich wilkommen, vertelde wat over de geschiedenis en bijzonderheden van het kasteel en sloot zijn verhaal af met een beschrijving van het spook dat het kasteel af en toe bezoekt: de Witte Juffer van Bentheim.
Het schijnt een jonge gravin van het geslacht Bentheim te zijn, die geheel in het wit, met een kap over haar hoofd en rammelend met een sleutelbos soms ’s nachts door het kasteel dwaalt.
Je moet haar niet tegenkomen, want dan wordt je zelf ook helemaal wit en ben je ten dode opgeschreven.
Zegt men.
Het hele verhaal lezen?
Hierbij een link naar een artikel over de witte juffer op de website van Burg Bentheim.

We konden ook even kijken in de trouwzaal! Daar mag je anders niet in, maar wij vielen met onze neus in de boter: buiten was er een bruidspaar aan het foto’s maken en binnen werd alles in gereedheid gebracht voor het huwelijk. Wij waren er nét vooraan en glipten gauw de trouwzaal binnen, waar we te woord werden gestaan door een vriendelijke heer, die het prima vond dat we even stiekem binnen keken.
Hij vertelde trots dat bruidsparen van heinde en verre komen om in het oude kasteel te trouwen.
Links een afbeelding van de bruid en haar entourage: kijk nou wat een mooi gebouw!

Een bezoek aan de burcht is beslist de moeite waard en het ligt echt niet zo ver weg: als je bij Oldenzaal de grens oversteekt ben je er al bijna!
Die grens staken wij die middag ook over, maar dan de andere kant op: Cor wilde immers graag naast Bentheim ook nog een bezoek brengen aan Oldenzaal voor een stukje familiegeschiedenis.
Daarover meer in een volgend blog.

Tijdens onze Happen&Trappen-fietstocht in mei fietsten we door het dorpje Anloo.
Dat ken ik nog van de préhistorische wandeling die we daar maakten in 2020 en natuurlijk van de Etstoeldag, waarop ieder jaar een  waargebeurde, Middeleeuwse rechtszitting wordt nagespeeld door toneelspelers van amateur-verenigingen uit Anloo en omstreken; dit jaar was dat op 17 augustus.
Hierbij een link naar een pagina met alle informatie over die bijzondere dag waarop je 400 jaar teruggaat in de tijd.

Op die donderdagmiddag in mei was het heel rustig in Anloo.
Toen we het dorp in kwamen hoorden we de klokken van de kerk luiden.
“O, dat zijn vast de klokken van oude Magnus-kerk” zei ik tegen Gerard en we gingen op het geluid af.
Want: oude kerk, die wilde ik natuurlijk even bekijken.
Toen we onze fietsen tegen een boom aanzetten, kwamen er twee meisjes naar buiten, die de deur op slot gingen doen.
Ik gooide al mijn charmes in de strijd: “O, mogen wij misschien nog even naar binnen?”
Nee.
“Wij mogen niemand binnen laten mevrouw…”
Ze hadden kennelijk strenge instructies gekregen; ze vonden het zelf ook vervelend, dus we drongen niet aan. Er was niet heel veel informatie te vinden bij het gebouw, maar gelukkig heb ik thuis een boek dat ik bij ons afscheid kreeg van duo-baan-collega Jacquelien, waar alle middeleeuwse Groningse en Drentse kerken in staan.

We maakten een paar foto’s en fietsten het dorpje weer uit.
Eenmaal weer in Roden zocht ik de kerk op in het bovengenoemde boek.
Het is één van de oudste kerken van Drenthe. Het schip is omstreeks 1100 van tufsteen gebouwd , de toren van baksteen komt uit het midden van de 12e eeuw en het koor is aan het begin van de 14e eeuw ook van baksteen gebouwd.
We moeten er nog wel eens heen, want binnenin is iets bijzonders: op de muren zijn 13e-eeuwse fresco’s met voorstellingen uit het leven van Maria: de aankondiging van aartsengel Gabriël, de geboorte van Jezus en de vlucht naar Egypte.
Verder is er ook nog een vergeten grafkelder die sinds 2016 weer is geopend voor publiek.
RTV Drenthe maakte daar destijds een documentaire over: klik hier om die video te bekijken.

Meer weten over dit Drentse dorp op de Hondsrug? Hierbij link naar de website Anloo.

Met neef Cor togen we dus na de hunebedden in Valthe naar Burg Bentheim.
Als je het plaatsje Bad Bentheim binnen komt rijden zie je het oude kasteel al van verre liggen; het is gebouwd op een rots die hoog boven het landschap uitsteekt: een strategische plek, want van daaruit heb je zicht op de hele omgeving rondom.
We kochten een kaartje en begonnen aan de rondgang met een bezoek aan de Catharinenkirche: de slotkapel.
Daar stonden we oog in oog met de Herrgott von Bentheim: dat is een crucifix uit de elfde eeuw. Het is één de vroegste Christusbeelden in Midden-Europa, het stamt uit de 11e eeuw. Het werd in 1828 gevonden op een akker in de buurt. Vermoed wordt dat het eeuwenlang diende als een wegkruis en aan het begin van de reformatie werd omgegooid, om daarna langzaam onder het zand te verdwijnen.
Meer weten? Hierbij een link naar een artikel over het beeld op de website van Burg Bentheim.

We vervolgden onze route, beklommen de toren en wandelden over de dikke kasteelmuren (5 meter breed(!))  van de ene naar de andere kant. Ondertussen zagen we diepe kerkers, solide torens en indrukwekkende kanonnen. Mét inscriptie.
De burcht is ontzettend oud; hij wordt voor het eerst genoemd in 1050.
We liepen op zandstenen trappen die al eeuwenlang worden belopen, je zag duidelijk de uitgesleten plekken op de treden waar de meeste voeten langsgingen.

Een gedeelte van het kasteel is ingericht als bezoekerscentrum; toen wij er waren was er een tentoonstelling over alchemie.
Verder is in het midden van de burcht zien hoe men vroeger leefde: een grote hal voor ontvangsten, een ingerichte eetzaal, een studeerkamer en boven een luxe slaapkamer en een aantal ruimtes met vitrines met bezienswaardigheden. Zo zagen wij harnassen, een foeilelijke helm met een adelaar er op  en een toren met verschillende gevangenis-cellen waarin vroeger mensen gemarteld werden om bekentenissen af te dwingen.  Er hing een grote poster met “Das Rechtswesen im Mittelalter” erop met afbeeldingen van wat die arme mensen vroeger zo al werd aangedaan.  De verklarende tekst bij één van de plaatjes ‘Peinliche Befragung eines Verhafteten’ zegt genoeg.
Brrrrr. Niet teveel bij nadenken; we zijn er maar niet te lang bij blijven staan.

Er was heel veel te zien en te beleven in het slot, dat past allemaal niet op één blog, wordt één dezer dagen vervolgd. Dan lees over de geestverschijning de Witte Juffer die af en toe door het kasteel dwaalt, niet te verwarren met het bruidje (in het wit) dat we tegenkwamen in één van de gangen.

In dit digitale tijdschrift ligt de nadruk op het positieve in mijn leven: ik bekijk de dingen graag van de zonnige kant, zodat het lijkt alsof mijn leven een aaneenschakeling is van leuke dingen.
Het zal je niet verbazen dat dat niet zo is: ook ik moet door vervelende periodes, heb vaak genoeg klussen die ik uitstel omdat ik er geen zin in heb en ook ik word ’s morgens wel eens wakker met het idee: was deze dag maar voorbij. Heel af en toe sta ik mijzelf toe om een blog te schrijven over dingen waar ik me aan stoor en wat mijn ergernis opwekt. In de geschiedenis van deze website heb ik dat  drie keer gedaan: in december 2015, in februari 2018 en in oktober 2021.

Een overzicht van stomme dingen in 2024:

• Dat je bij bijna iedere website die je opent een scherm krijgt over cookies. Die ik niet wil, dus overal schuif ik al die schuifjes op ‘Weigeren’.
  Bij sommige site is het dan zo, dat je de website dan niet kun openen.
  Nou.
  Dan niet!
• Dat in de zomervakantie zoveel collega’s met vakantie zijn dat je alleen op kantoor zit, je het soms even ‘niet of kun sloeken’ en dat dan mantelzorgers van cliënten boos op je worden: “De hele wereld is maar op vakantie, maar wij moeten NU geholpen worden!”
• Dat het liedje van Shakakahn ‘I’m every woman’ regelmatig voorbijkomt op Radio 5. Op het laatst staat ze zo hysterisch te schreeuwen dat ik het niet meer kan aanhoren en in arren moede de radio uit zet.
• Dat je kunt uitslapen, dat je ’s avonds bij het slapen gaan roept: “Hè lekker, morgen geen wekker!” en dat er de volgende morgen om 06.30 uur tóch een wekker af gaat omdat iemand vergeten is die uit te schakelen.
• dat de lasagnesaus van Honig bij de Jumbo niet te krijgen was. Lege schappen bij de naam Honig. Dit stond er bij: “Jumbo maakt zich hard voor lage prijzen, zodat je niet meer betaalt dan nodig is. Hierdoor is dit product momenteel niet verkrijgbaar. We zijn met de leverancier in gesprek.”
  HA!
  ‘zodat wij onze marges iets kunnen oprekken’ zou er eigenlijk moeten staan.
• Slakken die de boerenkoolplanten opvreten. En de sla en de andijvie, zodat we de hele zomer geen andijvie en sla uit eigen tuin hebben gegeten.
• Dat het roggebrood dat wij altijd eten sinds coronatijd er lang niet altijd is in de winkel. Leveringsproblemen. En dat we alle andere soorten roggebrood al hebben geprobeerd en dat die allemaal niet kunnen tippen aan de voor ons énige échte.
• Dat mobiele telefoons zelfs tijdens een gezamenlijke maaltijd met vrienden, familie, kinderen of collega’s op tafel ligt, zodat midden in een gesprek de aandacht zomaar naar het apparaat gaat.
  “Waar hadden we het ook maar weer over?”
• Dat de plastic doppen tegenwoordig aan de pakken vastzitten.
  Dat hoef ik vast niet uit te leggen.

Benieuwd naar wat ik in de voorgaande blogs met deze titel stom vond?
Hierbij drie links:

december 2015 – Stom! 1

februari 2018 – Stom! 2

oktober 2021 – Stom! 3

Donderdagmorgen kwam ik gemeentelid Stieneke tegen in de supermarkt.
Zij zei: “Ik zag jullie gisteren fietsen bij het Leekstermeer. En weet je wat ons opviel? Gerard had een helm op en jij niet!”
Tja.
Die helm had hij net een dag.
Oh nee, twee dagen.
Om alvast even uit te proberen.
Want ook wij moeten er aan geloven: de fietshelm.
Donderdagmiddag heb ik er ook één gekocht.

Dát gingen wij toch nooit doen!
Tenminste, dat zeiden we een aantal jaren geleden toen de fietshelm nog voor breekbare oudjes en wielrenners was.
Niet voor ons.
Wij fietsen immers al ons hele leven.
Wij kijken altijd goed uit en zijn voorzichtig.
Wij fietsen niet zo hard.

Maar inmiddels hebben wij allebei een e-bike en fietsen we toch zo’n 22 à 23 kilometer per uur.
En we horen de verhalen.
Hidde die altijd al een helm op had, even zonder helm het dorp in ging en met een hersenschudding in het ziekenhuis belandde.
Vriend van een collega die werd aangereden door een onnozelaar op zo’n fatbike die deed alsof hij alleen op de wereld was.
Vrienden die ‘dát ook nooooit gingen doen’, maar inmiddels gehelmd op de fiets zitten.
“Zullen wij dan ook maar..?” Om het nou gelijk de waarde van de dag te noemen gaat misschien wat ver, maar het is goed om het even te noemen.
Ook wij.
Voortschrijdend inzicht.

Ik bleek precies dezelfde helm als Gerard te hebben; niet zo handig.
Die van mij is nu te herkennen aan een ‘A’ aan de zijkanten. Door die stomme helm moet ik nu trouwens ook steeds aan Bert Visscher denken.
En aan bloemschikken.
Dames en heren, het belangrijkste bij bloemschikken is natuurlijk DE HELM!
Hierbij een link naar een fragment van een minuut of 6 uit zijn show ‘Fijne nuances’.
In ons gezin een quote die nog regelmatig voorbijkomt.
Net als de constatering dat het bloemschikken soms niet goed uit komt.
‘Schikt het? Nee!’

Vrijdagavond ging ik even fietsen.
Halverwege dacht ik: “Helm vergeten!”
Het zit nog niet in het systeem….