Gisteren vertelde ik over het boek dat ik las over de familie uit Rhenen en hun lotgevallen voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.
Daarin las ik over de evacuatie van het gezin aan het begin van de oorlog, omdat Rhenen midden in het oorlogsgebied lag en aan het eind van de oorlog, omdat de operatie Market Garden mislukte en Arnhem en omgeving onveilig was voor burgers.

Piet Terlouw, de schrijver van het boek, komt uit Rhenen.
Hij heeft de oorlog zelf meegemaakt en kennelijk ook de evacuaties, want één en ander wordt realistisch beschreven. Als je de oorlogsgeschiedenis van Rhenen opzoekt, kloppen zelfs de data. Je kunt je amper voorstellen wat er gebeurt: begin mei 1940 worden mensen in boten naar het westen gebracht en als ze na de capitulatie terugkomen is hun huis verwoest.

De evacuatie aan het begin van de oorlog werd  nog georganiseerd door de Nederlandse regering. Die kon niet goed worden uitgevoerd omdat Rotterdam toen werd gebombardeerd (daar zouden de evacuees naar toe), maar de bed0eling van de overheid was goed.
De Duitse overheid liet in 1944 de burgers aan hun lot over: ze moesten weg.
Ze moesten zelf maar zien waarheen: wegwezen.

In deze dagen herdenken we dat het 75 jaar geleden is dat we zijn bevrijd.
Als je de beelden ziet en de verhalen hoort uit 1945 dan rijzen de haren je ten berge.
Wij vinden dat we nu door het coronavirus in een crisissituatie zitten, maar het is niet te vergelijken met een oorlog.
Afgelopen week hoorde ik dat er een oudere, licht dementerende mevrouw was opgenomen in een kliniek omdat ze helemaal in de war was. Ze dacht dat het oorlog was. Ze had het zelf gezien in het journaal. Het bevrijdingsjournaal …….. tanks in de straten en honger in Nederland.

We kunnen 75 jaar bevrijding niet vieren zoals we het allemaal graag gewild hadden.
Dat is vooral spijtig voor de veteranen die nog in leven zijn: voor hen was het de laatste keer dat er publiekelijke aandacht voor hun daden zou zijn.
Verder kijken we door de coronabeperkingen heel anders aan tegen het begrip ‘vrijheid’.
Maar door het wegvallen van de bevrijdingsfestivals en de onvermijdelijke schreeuwinterviews met artiesten en publiek lijkt er  wel meer aandacht te zijn voor de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog.
Ook de indrukwekkende nationale dodenherdenking gisteravond liet zien dat je ook zonder duizenden mensen op de Dam toch met miljoenen Nederlanders tegelijk stil kunt zijn; daar droeg de indringende speech van koning Willem Alexander zeker aan bij en niet te vergeten de initiatieven om overal in het land ‘The Last Post’ live te spelen.

Laten we hopen dat in mei 2021 een aantal respectvolle herdenkingen wel door kan gaan; dan vieren we toch gewoon 76 jaar bevrijding?