Gistermorgen kwam collega Carolien op het secretariaat om te vragen of er nog een kamer voor haar was om te werken.
“Hiernaast is vrij.” wist ik uit het hoofd.
“Nee, daar zit iemand Fries te praten.”
Ik zocht een andere ruimte voor haar; later moest ik even ‘hiernaast’ zijn om een map uit de kast te pakken.
Daar zat Adri. Zo Gronings als de Martinitoren.
“Zat jij hier nou net Fries met iemand te praten?”
“Nee man. Grunnings.”
Toen ik Carolien even later vertelde dat ze geen Fries maar Gronings had gehoord was de reactie: “O? Voor mij klinkt het allemaal buitenlands, ik hoor echt het verschil niet.”
Vandaag een verhaal over het verschil tussen Drents, Gronings en wat daar tussenin zit.
In ‘De Krant’ van vandaag verscheen een column van mijn hand in de rubriek ‘Moi Noordenveld’ onder de titel ‘Wat een oetgezuik!”
Dat ging over het eclatante succes van de spaaractie voor het Historisch Stickeralbum van de Jumbo en de randverschijnselen.
Even een klein stukje uit het verhaal*:
Het was aal een hiele administratie om alles uut zuuken en op volgorde te leggen.
Op de cantorij, het koor waor as ik bij zing, vreug d’r al ies een sopraan wie nog dubbelen over haar en veur ik het wus zat ik verstrikt in een limtige ruilhandel.
“Kom maor eem kovviedrinken met joen dubbelen, dan kiek ik ok geliek even veur de buurman en een vriendin”.
“Wat ’n oetgezuik, die plaotjes-administraotie” verzuchtte een bas-zanger van de cantorij.
Als ik het heb over uitzoeken, dan schrijf ik in mijn Drents ‘uutzuuken’.
De bas van onze cantorij komt uit Nieuw Roden; hij noemt het oetzuiken, wat resulteert het woord ‘oetgezuik’.
De gemeente Noordenveld ligt in de kop van Drenthe en grenst aan de provincies Groningen en Friesland.
Van oudsher wordt daar het ‘Westerkwartiers’ gesproken, een prachtige mengelmoes van Gronings, Fries en Drents.
Het verschil tussen het Drents en Gronings is al best groot, het verschil tussen het Fries en de Nedersaksische taalvarianten is nog groter.
In onze regio komen die drie talen samen; ik mag er graag naar luisteren.
Hier in Roden zijn niet zoveel mensen meer met wie ik nog in de streektaal spreek.
En vaak zijn het dan mensen met roots in Twente, Groningen of andere delen van Drenthe; Roden heeft vanaf de zestiger jaren een onstuimige groei doorgemaakt, waardoor er heel veel import-Rodenaren zijn.
Het Westerkwartiers hoor ik niet zo vaak, maar als ik goed oplet in de Jumbo komt het nog wel eens voorbij.
Mooi, al die verschillende vormen van het Nedersaksisch.
Spreek je ook een variant van die oude taal? Blijf dat vooral doen!
En leg jongeren zoals Carolien keer op keer uit: Gronings is geen Fries. En Drents ook niet. Het Westerkwartiers hooguit een beetje……
Wil het hele verhaal lezen?
Hierbij een link naar een PDF met de tekst: 2022.05.02 Wat n oetgezuik
Willem
Ik kom van aord oet Midden-Drenthe en ben dus opgruid met een aandere streektaolvariant as het Noordenvelds. Net as ie zal ik ok zuuken zeggen, maor ik zal niet wat uutzuuken, maor oetzuuken. Nou heb ik van kind of an al een beetie dubbele verholding met de dubbele u-klank en de oe-klank. Dat komp deur mien mamme. Zij is geboren en opgruid in Örvel, krapan 5 km noordelijk van Börk, en mien pappe in Brunting, zo’n 5 km zudelijk van Börk, en in Örvel gebruukt ze eerder de dubbele u-klank waoras ze in Brunting een oe-klank veur gebroekt. Mien mamme corrigeerde oes daorin altied, wat as gevolg har daw, aw binnen waren, wij hen buten gungen en aj daor ienmaol waren, waren ie ‘veur boeten’of ‘op boeten’.
Nou valt achterof wal meer dingen op; in Brunting gebroekten wij ok de lange a-klank en ao-klank vaak deurmekaar. Taol of taal, wij gebroekten het allebei, proten en praoten, net zo, maor waoter weur niet zegd, dat bleef ‘gewoon’ water. en de welhaak weur echt gien welhaok. Dat gung ok op veur ’t vishaakie. Ja, taol is een prachtig ding en ’t Drèents lig mij nao an ’t hart. As ’t an mij lig dan wordt het gebroekt/gebruukt zolang as Drenthe bewoond wordt.