Categorie: Streektaol Pagina 5 van 15

Wat is heimweesnei?
Heimwee sneeuw?
Ik wus het niet.
Het was het thema veur de Zinnig van december; het bleek niet een bestaond woord te wezen, maor een woord dat een gevuul mus weergeven.
Ien woord veur heimwee, winter, decembermaond en snei zeg maor.

Wat moe’j daorover schrieven?
Bij dit underwarp stuurde ik een verhaol in waarbij ik dicht bij mijzölf bleef: ik beschreef de karstdagen vrogger bij oons thuus en de ambivalente gevuulens van mien moe daorbij.
Ze vun ’t wel gezellig met die bome en die takkies en die keersies, maor het gaf altied zu’n troep.
En mien moe heul absoluut niet van troep.
Ze was altied wies met een bos bloemen, maor as ’t heur niet meer anstun deur verlept blad of uutvallende bloemen dan lagen ze al gauw under in de container.
En dan die zwarte anslag van al die keersen…. ze gruwde d’r van.
Maor ik hol van waxinelochies en keersen en ik wil het liefst een echte karstboom in huus, dus sinds wij trouwd bint hebt wij altied een echte boom en echte keerzen.

Maor soms zul ik nog zo graag ies ien van de karstdagen bij mien va en moe willen deurbrengen.
’s Mörgens hen de karke, daorna koffie met wat lekkers en later een glassie.
Samen met mie moe in de keuken staon, de afwas doen nao een gezellig kerstdiner.
’s Middags eem met mekaar de Bosweg rondlopen en  um vief uur een Irisch Coffee.
Een boom  klaoverjassen, of scrabbelen of puzzelen.
Het bint veural goeie herinnerings.
Het vieren van kerst hef ja niks te maken met bomen en keerzen, maor alles met het deurbrengen van tied met mekaar en genieten van mekaars gezelschap.
Gelukkig hebt wij dat altijd daon, nou hebt wij wat um op trugge te kieken nou ze d’r niet meer bint.

Het verhaal dat ik instuurde bij ‘Heimweesnei’  heb ik schreven in december 2017, het eerste jaor dat wij karstfeest vierden zunder mien moe, die in oktober van dat jaor overleden was.
Begun november kreeg ik bericht van het Huus van de Taol dat ze mien bijdrage op zullen nimmen in de Zinnig van december.
Haar ik de essentie van Heimweesnei toch goed begrepen.

Wo’j het hiele verhaol nog ies lezen?
Hierbij een link naor dat blog uut 2017: ‘Echte keerzen en een echte boom’
Daor stiet ok een foto bij van mien breurtie en mij under de karstboom in 1965.

Umdat der wel ies een tekst van mij publiceerd wordt in de Zinnig kreeg ik in de zommer een uutneudiging van ‘Het Huus van de Taol’ um met an te doen met ‘Taal an Taofel’ op zundag 17 oktober.
As lid van Huus van de Taol mus ik mij haost een beetie schamen, want ik wus niet wat dat was.
Het is een bijienkomst op  een zundag tussen 11..00 en 14.00 uur. Ie kunt dan luusteren naor schrievers en muzikanten in de streektaal.  In de pauze kriej een lekkere warme maaltied.

Gistermörgen in hotel Grand Café de Brink in Dwingel können ie  luustern naor Henny Bouwman (gedichten) en Okke Panneman (meziek).
Mien naam stun bij proza; een gewichtig woord veur mien stukkies in de streektaol, maor ik vuulde mij vereerd dat ik vraogd was.
Ie muchten je eigen boeken  en CD’s  metnemen um te verkopen.
Heb ik niet; hooguut een digitaal boek dat op mien webstee stiet (zie 1960-2020).

Het was fijn um allent maor Drents um je hen te heuren.
Wij preuten  niet allemaole  geliek , maor wij können mekaar goed verstaon.

Dichteres Henny Bouwman uut  Nörg begunde met poëzie. Ze las gedichten veur die ze zölf schreven haar;  ze ontroerde met mooie poëzie in heur eigen  prachtige Nörgs en schilderde op de achtergrond van heur gedichten met woorden heur kindertied en heur leven  in dit Noorddrentse dörp.
Daorna was ik an de beurt. Van te veuren haar ik mij het heufd breuken over wat ik dan veur zul lezen.
Wat wordt d’r verwacht? Serieus? Of een lach en en traon?
Under an dit blog kuj linken naor de blogs/verhalen die ik gustermörgen veurlezen heb.

Daor stun ik dan.
Al bijna dartig jaor bin ik wend an een microfoon veur de neuze, maor dan heb ik bijna altied mien gitaar um de nek; dan stiet mien naam niet bij proza maor bij meziek.
Twee keer een kwartier much ik an ’t woord.
Thuus haar ik oefend; daor kwam uut dat ik veural langzamer mus veurlezen.
Aj’ weet hoe snel en veul ik aans praot, dan weej ok hoeveul muite mij dat kost.
Schrieven en publiceren is hiel wat aans as praoten veur een zaal: ie kriegt direct reacties trugge en dat was letterlijk een lach en traon.

Okke Panneman zöng veur oons.
Dat deu e niet allent in de streektaol, maor ok in het Duuts,  Fraans, Engels en Nederlands. Maor Jannes, Ede Staal en Normaal kwamen ok nog veurbij.
Rond 12.00 uur  was der eem pauze en kregen wij lekkere stamppot boerenkool, in mien geval met een speklappe.
Daorna was der nog een ronde poezië, proza en meziek.

Taal an  taofel. Het is beslist hiel aans as een karkdienst op zundagmörgen, maor ok  hier hebt wij slim van geneuten.
Net as dat zingen met de gitaar hiel wat aans is as het veurlezen van Drentse verhaolen: allebei leuk um te doen.

Dit heb ik veurlezen:
– Op zaal met 3 mannen in ’t Martiniziekenhuus – Herkenbaar
– Verslag van de oogstdag in Dwingel in 1985  – Melk karnen
– Oonze illustere buurvrouw van de Vaortweg in Smilde – Trijn
– Zingen in het Beurtschip – Meelij, Jet
– Een Drents karstverhaal, opdragen aan alle mantelzörgers van mensen met dementie – Karsttraditie.

Eind september kreeg ik een app van mien breur.
“Ik stuur dizze link deur van een podcast die ik van Henk Lucas kreeg.  Het giet over het Nedersaksisch en het wordt presenteerd deur o.a. Hendrik Jan Bökkers van de Sallandse streektaalband Bökkers.”
Bökkers.
Haar ik nog nooit van heurd.
D’r was een tied dat ik alles volgde wat uutkwam op meziekgebied, maor die periode was kört en overzichtelijk: jaoren ’70.
Meer dan virtig jaor leden.
Maor gelukkig heb ik femilie en vrienden die mij op dat gebied nog wat opvoedt.
Mien breur zette mij destieds ok op het spoor van Daniël Lohues, ku’j naogaon.

Over die link van die podcast huufde ik niet lange nao te denken; ik gao blind op het advies van beide heren.
Een uur duurde de eerste aflevering en ik heb geboeid luusterd.
Wat herkenbaor allemaole.
Over het praoten in de streektaol en hoe fout dat was in de jaoren ’70.
Over heimwee naor je eigen dörp a’j in een aander diel van het land woont.
Over de eerste streektaol-boerenrock van Normaal, de eerste streektaol-popmeziek van Skik…..
In de podcast maakte ik ok kennis met Bökkers uut Salland.
Mooi man.

Enthousiast zat ik an taovel te vertellen hoe onderholdend die podcast was en hoe ik d’r van geneuten haar.
Toen Gerard op zundagmiddag eem rustig zat vreug e waor of die podcast stun. Hij kreeg de link ok en vun het net zo mooi as ik.
Dan ku’j ’t d’r samen ok even over hebben.

Wat hum bijbleven was dat het slim belangriek is da’j op de Nederlandse tillevisie/radio te zien en te heuren bint met je streektaolmeziek.
Dat het hiel lang duurt veurdat de meziekindustrie je in ’t vizier kreg.
Da’j ‘vriendjes’ hebben moet in die wereld (dreit deur..) en ok nog een beetie mazzel.

Hoe ’t ok is: ik bin slim bliede met dizze ontwikkeling en met de herneide aandacht veur oonze streektaol, het Nedersaksisch.
As bonus bij mien blog vandage een link naor de website van ‘de Nedersaksen‘ én een link naor het lied ‘Naobers’ van de Bökkers.
Veul luusterplezier!

Wie bint allemoal noabеrs
Met hetzelfdе verhaal
En dezelfde historie
En dezelfde taal
In het westen de Randstad
En in het oosten de Pruus
An disse kant van de Iessel
Doar steet mien huus.

Nog eem wat aans:
Aanstaande zundag, 17 oktober, hebt ze mij uutneudigd um as schriever in de streektaol an te schoeven bij ‘Taol an Taofel’ in Dwingel, organiseerd deur Het Huus van de Taol. Ie kunt  luustern naor Henny Bouwman (gedichten) en Okke Panneman (meziek).
Mien naam stiet bij ‘proza’; ik heb d’r al wat kriebels van in de boek, want zingen veur publiek, daor drei ik mien haand niet veur umme, maor veurlezen…..
Liekt het je de muite weerd um daor bij te wezen? D’r is nog plek in de harbarg.
Hierbij een link naor de agenda van het Huus van de Taol, daor vin ie meer informatie.

Egels.
Zo nuumt wij ze tegenwoordig.
Maor vrogger in mien kindertied heetten ze stiekelvarkenties; allent de mister op schoele zee egel.
Ie ziet ze niet vake en a’j je ziet bint ze dood, platreden op de openbare weg, het oversteken van de grote weg niet overleefd.
Twee keer zagen wij een stiekelvarkentie bij oons achter ’t huus: ien keer zat d’r iene achter de bezzum in de schure en ien keer wandelde d’r iene bedaard over Waninge Plaza terwijl wij bij keerslicht in de kapschure zaten.  “Wat löp daor nou?!?!?”
Maor de leste jaoren hebt wij gien iene meer zien.

Maor ze bint d’r wel, daor kwamen wij van de weke achter.
“Wat is d’r toch met mien gazon gebeurd?” vreug Gerard zöch af.
“Kiek nou toch ies, wat hef daor nou in zitten te vrotten!”
Noa wat zuuken op het internet kwamen we d’r achter: stiekelvarkenties doet dat.
Het bint eigenlijk net wilde zwienen, maor dan hiel klein.
Ze woelt de grond umme op zuuk naor eten, zoas kevers, pieren, spinnen, slakken, duuzendpoten en rupsen.
“Wat kuwwe daor nou an doen?” vreug Gerard zöch af.
Wij können niks bedenken.
Wij laot het dus maor eem gebeuren.
Misschien giet het stiekelvarkentie wel hen de buren.
Of stek e prongeluk de straote wat onveurzichtig over.
Wij ontdekten trouwens ok het veurdiel van zu’n beessie: wij hebt haost gien slakken meer in de tuun…..

Zaoterdag was het ‘Daarde oma-dag’*.
Oonze wichter beschouwt mien tante Trijn, mien va’s jongste zuster, as heur daarde oma en ien keer in ’t jaor trekt wij een zaoterdag uut um een dag met mekaar op trekken.
Ik zette de auto om kwart over tiene bij Trijn veur de veurdeure, tien minuten later waren de dochters d’r ok.
Wij drinkt op zu’n dag koffie met wat lekkers, wij schenkt oons een glassie in, wij gaot lekker wat eten bij ‘de Witte Olifant’ in Klazienaveen en weer op weg naor huus loopt wij wat winkels in.
Nao de thee zegt wij dan tegen mekaar “Het was oons weer een aangenaam genoegen” en dan gaot wij weer op huus an.

Bij de tweede kop koffie kwam neef Paul met zien dochtertie Liss ok eem langes.
Ze stun met heur koppie veur de glazen deure te kieken of oma d’r ok was, maor oma haar heur huus vol vrömd volk, dus toen ze ienmaol binnen was wol ze geliek weerum.
“Mama!” zee ze gedecideerd.
Paul pakte heur op schoot en leut heur langzaam wennen.
Mama was nog wel aal waor ze hen wol, maor toen oma heur een bakkie rozienties gaf was ’t ok wal goed.

Liss is een porkie van bijna twee en zut d’r uut as een limtige poppe: bijna wit haor (met kleine steerties d’r in) en grote blauwe kiekers.
“Wat ben jij van pappe?”
“Prinses!”
Zo ist.

Paul pakte zien telefoon um oons wat te laoten zien en Liss zee: “Kiek’n!”
“Wat wo’j kiek’n?””
“Vragwaagns!””
Oonze wichter lagen bijna dubbel op de bank..
De vrachtwagens weuden niet bekeken, dus Liss prebeerde wat aans.
“Mooturs!”
En dat allemaol in wonderschoon, Klazienaveens Drents.
Ze haar van pappe vanmörgen ok nog een aander woord leerd: opholl’n.
Uut het kleine mondtie van zu’n prugeltie klinkt dat zo mooi…….

Wat biezunder!
“Wat goed da’j dat doet” zee ik tegen Paul.
Wij hebt oonze kinder niet opvoed in oonze eigen streektaol en daor hebt wij nou spiet van.
Met tante Trijn en Paul preut ik zaoterdag Drents, met oonze wichter Nederlands.
Wij kunt het niet meer inhalen of overdoen, het is nou ienmaol zo.
Het is veur mij een hoopvolle gedachte dat d’r nog olders bint die heur kiender het Drents bijbrengt.

Noa de koffie kreeg Liss de jasse weer an.
‘Mama. Juus.’
Naor mama. Naor huus.

* Lees hier verslag van de 3e oma-dag van veurig jaor.

Begun juni kwam d’r een nei nummer van het streektaolblad ‘Zinnig’ uut.
Het thema was ‘Muziek’ en d’r stunnen weer mooie verhaolen en gedichten in.
Ien artikel was schreven deur Chris Canter in de rubriek ‘Olde meisters’ en het gung over het gedicht d’ Elterbult van juffrouw Clewits.

d’ Elterbult? Zol dat ‘oonze’ Helterbult wezen hier in Roon?
En wie was eigenlijk die juffrouw Clewits?
Internet leerde mij dat ze onderwiezeres was west in Roon en Nei Roon; ze was ok schriefster en ze publiceerde regelmaotig wat in de streektaol.
Het gedicht d’ Elterbult speult zuch inderdaod of in dizze contreien.
Het vertelt over een moeder die heur kiend troost umdat het bange is, maor later blek dat ok de moeder zölf benauwd is…
De Drentse zanger Ab Drijver hef het gedicht op meziek zet; hierbij een link naor het lied op YouTube. d’Elterbult – Ab Drijver; klik hier: d Elterbult veur de tekst, dan ku’j metlezen.
Het gedicht is schreven in de streektaol van Roden en umstreken; Ab Drijver hef daor zien eigen bewarking van maakt, dus hier en daor stiet d’r wat aans dan wat aj’ heurt.

Toen ik verder zöcht kwam ik d’r achter dat Juffrouw Clewits nao de oorlog samen met Peter van der Velde een brievenrubriek haar had in de Leekstercourant under de titel: Breivm van de Helterbult’.
In een interview in het Maandblad Drenthe in mei 1986 vertelt Peter van der Velde hoe dat zo kwam. Hij kende heur, umdat zij een schoolvriendin van zien moe was.
Het was een briefwisseling tussen Peter van der Velde en de fictieve Mans en Hillegie (Clewits) die in zogenaamd Hengelo woonden.
De eerste brief begunde zo: Beste Mans en Hillegie! Nou, doar zaag wai roar van op, Alaaidoa en ik, doe wai vleed’n Dunnerdag die breif van joe kregen. ‘
t Was ja ok al zo’n toer leed’n, daw wat van joe heurd hadn, daw al host vergeten wazn, daj nog bestunnen.
Zo bint Mans en Hilligie ontstaon. ‘ t Was een soort dorpskroniek waorin neigies weuren uutwisseld. Van der Velde stelde Mans en Hilligie  op de hoogte van de stand van zaken in Roon en zij gung daor dan weer op in. ’t Kwam zo echt over, dat toen Hillegie schreef dat ze van Hengelo weer trugge wollen naor Roon dat een lezer een briefkaorte stuurde naor de Leekstercourant met het veurstel um huuzenruil te doen….!

Eem tussen oons gezegd en gezwegen: as ik de streektaol van Grietje Clewits en Peter van der Velde lees, dan snap ik wel dat echte Rooners naor aanleiding van mien columns in de rubriek ‘Moi Noordenveld’ tegen mij zegt: “Ie komt hier niet vot, hé?”

Naost het verhaol van Chris Canter stiet d’r ok van mien haand een artikel in de Zinnig van juni.
Dat gung over waorumme Daniël Lohues mien held is.
Bi’j gien abonnee en wo’j ’t wal geern lezen?
Hierbij een link nao een PDF met dat verhaol: 2021 Wie is joen held?

Het is eindelijk mooi weer ik kan weer op fietse hen Grunn’n.
Dat was een poosie wat lastig in verband met warkuren, beschikbare energie en ofstand, maor sinds veurige weke fiets ik weer regelmaotig deur de Onlanden.
Dan begun ik de dag met een dik half uur fietsen; dan vuul ik mij beveurrecht met zu’n mooie woonumgeving.

De grote dreugte is veurbij.
Dat stun veurige weke in de kraante en dat is ok goed te zien.
Veurig jaor was het best zörgelijk nao die twee hittegolven; de vennegies en plassen waren behoorlijk indreugd en d’r was veur de waterveugels maor weinig ruumte meer in ’t water.
A’j d’r nou langes fietst is het weer zoas een paar jaor leden: uutgestrekte watervlaktes en drassige, moerassige stukken d’r tussen in.
Dat is ok fijn veur de kikkers.
’s Mörgens vrog kwaakt ze je oren van de kop.
Ik stap wal ies eem van de fietse of um te kieken waor die beesten dan zit, maor dat hebt ze geliek deur: dan holt ze zöch stille.

In ien van de vievers hef een zwanenpaar heur nöst bouwt en gustermiddag zag ik moe Zwaan die met vier kuukens statig deur ’t water zwöm.
Op de afbeelding hiernaost bint ze te zien, maor daor he’j ’t ok met zegt, het was te ver weg.
“Vier lilluke eendties…” denk ik dan, want sprookies nimt een grote plek in in mien herinnerings.
Misschien dat ik daorum ok wal eem naor die kikkers gao kieken: stel dat daor nog een prins tussen zit…

Eem hiel wat aans:
Op de website van het Huus van de Taol wordt aandacht vraogt veur het underzuuk ‘Opvoeden in het Drents’ dat daon wordt deur Amber Tieck, studente an de Rijks Universiteit in Grunn’n.
Praot ie ok Drents? Wo’j dan de muite nemen um die vraogenlieste in te vullen? Hierbij een link naor die pagina.
Vanmörgen heb ik die vraogenlieste invuld. Confronterend. Wij hebt oonze wichter niet in het Drents opvoed, hadden wij wel doen moeten.
Nou bin ik beneid wat de resultaoten van dat underzuuk straks bint; zo gauw d’r wat over bekend wordt zal ik dat op dit digitale tiedschrift melden.