De waarde van de dag

In het kader van 750 jaar Amsterdam zei Jacques Klöters zondagmorgen dat hij 10% van die 750 jaar had meegemaakt.
De man is dus nu 75; mooie constatering, ik moest er echt even over nadenken.
In dat licht heb ik al heel wat procenten van Gerards leven meegemaakt.
Vanaf in 1966 zaten we allebei in dezelfde groep op de kleuterschool bij juf Idzerda en van augustus 1967 tot juli 1973 zaten we bij elkaar in de klas op de Christelijke Nationale School in Hoogersmilde. Daarna scheidden onze wegen zich qua onderwijs, maar we kwamen elkaar wekelijks tegen bij de catechisatie, in de kerk, bij de 16-min-club en de IKJ.
In mei 1980 kregen we verkering.
Gisteren werd hij 64.
Als partner zijn we al meer dan de helft van ons leven (50%) bij elkaar, als dorpsgenoot meer dan 90%.

Toen onze ouders nog leefden werd zo’n verjaardag voor een groot deel overdag gevierd met hen en de kinderen en ’s avonds kwamen dan de broers en zussen. Volle, drukke dagen waar ik met veel genoegen aan terugdenk.
Tegenwoordig gaat het er wat rustiger aan toe.
Gisteravond zaten we met broers en zussen te genieten van de taart op de afbeelding hiernaast en daarna van een aanrecht vol lekkere hapjes die Gerard en ik hadden voorbereid.
Toen we iedereen hadden uitgezwaaid was ons aanrecht één groot slagveld.
Maar wat was het weer gezellig!

Even een indruk van het slagveld: voor (gisteravond) en na (vanmorgen).

Vandaag een mooie jeugdherinnering als waarde van de dag.
Dit naar aanleiding van het blog van gisteren over de aardbeien; in mijn hoofd zijn die vruchten voor eeuwig verbonden met het sprookje ‘De aardbeien-fee’.
Het stond in het sprookjesboek dat ik kreeg van mijn ouders, het eerste cadeautje dat ik me kan herinneren.
Ik heb het nog. “Ada Vrieswijk. Gekregen van papa en mama” staat er voorin en mijn broer heeft zijn naam er later ook maar bijgezet: boeken waren in zekere zin gezamenlijk bezit.
“Sprookjesland” verteld door tante Lucille, getekend door J.C. van Hunnik. De plaatjes alleen al! Spannend, eng, leuk, griezelig……genieten! Het engste was het verhaal van de aardbeienfee. Op de afbeelding hiernaast zie je haar rechts onder de wolf staan.

Het sprookje van de aardbeienfee lijkt een beetje op dat van Hans en Grietje, maar de kinderen die verdwalen heten Jozette en Jantje.
Er gingen verhalen door het land dat het bos was bevolkt met boze feeën en de ouders drukten de kinderen op het hart om niet in het bos te gaan spelen.
Je raadt het al: ze gingen toch in het bos spelen en verdwaalden.
Maar ‘eensklaps stond een jonge vrouw voor hen in een prachtig kleed van groene bladeren en overal schitterden kleine aardbeien’.
Ik was ook met haar meegegaan. Ze zag er zo mooi uit!
Maar……‘ze bracht Jantje en Jozette echter naar haar eigen woning en sloot ze daar op in een hok. Ik zal jullie leren om ongehoorzaam aan jullie moeder te zijn!

The worst case scenario voor de kleine Ada, een eigenlijk best wel braaf meisje maar dat natuurlijk ook wel eens ongehoorzaam was.
Ik liep ook wel eens weg. “Is dat niet dat kleintie van Vreeswiek? Wat döt die daor nou bij die bouwputte…”
Dat kleintie was ik, als drie-jarige in een nieuwe nieuwbouw woonomgeving op avontuur en verdwaald in een huis in aanbouw.
Een oplettende buurtbewoner vond me en bracht me weer thuis.
Op zo’n jonge leeftijd haal je fictie en werkelijkheid nog wel eens door elkaar en ik griezelde al bij gedáchte dat je als kind werd opgesloten door een heks.

Natuurlijk liep het sprookje goed af. De papagaai Jacquot vertelt de malafide praktijken van de aardbeienfee aan de koningin van de feeën, die de kinderen bevrijdt en de aardbeienfee voor honderd jaar verandert in een lelijke heks.
Het boekje van tante Lucille is letterlijk stuk gelezen; voor mij een dierbaar bezit.
De prachtige plaatjes brengen mij terug naar mijn kindertijd en het verklaart mijn liefde voor sprookjes.
En hoe bang ik er als kind ook voor was: heksen hebben mijn voorkeur!

Voor de liefhebber hieronder een overzichtje van wat ik zoal schreef over sprookjes en heksen de afgelopen 10 jaar.

Anneke Tanneke Toverheks –over de kettingrokende, onder de grond wonende heks uit de verhalen van Broer Konijn. 

Paulussie! Ik za’je pakken!  – een blog over Eucalypta die het bos onveilig maakte waar Paulus de Boskabouter woonde

Heksenhand – een verhaal over een geliefd maar ook griezelig boek dat onze dochter zich alledrie nog herinneren

Een sprookjeshuwelijk – over een vossejacht waar ik als heks verkleed aan meedeed

Foeksia en halloween – over mijn eigen kleine heksje, het vriendinnetje uit mijn kindertijd dat nog steeds aan mijn kaptafelspiegel hangt.

Vrouw Holle  – hoe een sprookje ook troostrijk kan zijn

Sprookjesboek van Rie Cramer – eigenlijk net zo’n boek als van bovenstaande tante Lucille, maar met bekendere sprookjes.

Alladin & z’n collega’s – over hoe een Disneyfilm mij helpt in lastige tijden

We hebben heel veel aardbeien dit jaar.
Voor de slakken, die anders heel graag mee-eten van onze zomerkoninkjes is het kennelijk geen goed weer: niet te nat, niet koud en lekker veel zon.

Iedere dag halen we wel een bakje uit onze tuin.
Op brood, op een beschuit, door de yoghurt, aan een fruitstokje, op een borrelplank: meestal komen ze wel op.
Maar na het weekend stonden en nog twee bakjes in de koelkast en er zaten al weer genoeg rijpe exemplaren ‘aan de bos’.
Kwam bij dat we ook een bakje bessen hadden gekregen van Toos, dus Gerard bedacht dat hij wel jam kon gaan maken.
“Weet je wel hoe dat moet dan?”
Niet precies, maar hij had het al wel eens eerder gedaan, dus hij dacht dat het wel goed kwam. Hij zocht het wel op. “Staat vast wel ergens op internet.”

Toen ik gisteravond thuis kwam van het werk stonden er twee potjes ‘aardbeien-met-een-beetje-bessen’-jam op het aanrecht.
Bij heel veel onderwerpen zeur ik bij Gerard om een gastblog, maar ook deze keer had hij geen tijd.
Ik mocht aantekeningen maken van hoe hij het gedaan had.

– aardbeien en bessen heel goed schoonmaken.
– goed laten uitlekken en vervolgens heel fijn hakken (Gerard deed dat met de Zilliz blitzhacker) of pureren.
– aardbeienprut dat dan ontstaat opwarmen in een pan

Even tussendoor: Gerard gebruikte Geleisuiker Speciaal: dat is een type geleersuiker dat meer pectine en citroenzuur bevat dan gewone geleisuiker. Hierdoor heb je minder geleisuiker nodig per kilo fruit.  De normale verhouding is 1 kilo fruit tegen 1 kilo geleisuiker, met deze speciale geleisuiker is dat 1 kilo fruiten tegen 400 gram geleisuiker.

– verhoudingsgewijs (zie bovenstaande alina, dus fruit van te voren even wegen) geleisuiker toevoegen
– al roerend aan de kook brengen en 1 minuut laten pruttelen; tijdens het pruttelen gewoon door blijven roeren.
– glazen potjes (oude jampotjes o.i.d.) én de deksels uitkoken in een pan met water
– potjes tot aan de rand vullen
– rand goed schoonmaken en dan de deksel er op draaien
– potjes vervolgens op de kop wegzetten.

Mijn collega’s horen mijn verhalen over Gerard met oren op stokjes aan.
“Koesteren, zo’n man!”
Doe ik.
Ook al schrijft hij weinig gastblogs.

“Is het nou weer niet schoon?”
Dit verwijt betrof onze afwasmachine, mevrouw Bosch (meisjesnaam ATAG), waarbij we bij het openen van de deur constateerden dat ze de afwas ’s nachts niet gedaan had.
Soms wel, soms niet, soms half en de laatste paar dagen meer niet dan wel.
Gerard belde een witgoedbedrijf om haar aan een nader onderzoek te onderwerpen.
Er moest eigenlijk een nieuw onderdeel in dat € 250,= zou kosten, maar gezien de leeftijd van mevrouw (14 jaar) werd ons geadviseerd om uit te kijken naar een vervangend exemplaar.

Onze nieuwe afwasmachine komt woensdag.
Tot die tijd doen we de afwas weer ouderwets met de hand.
Vroeger deden we dat nog wel eens op de camping, maar sinds we de caravan hebben verkocht komt dat ook bijna niet meer voor.
Was ik toch bijna vergeten hoe dat ook maar weer in zijn werk ging!
Voorspoelen, eerst het glaswerk, dan het bestek, daarna de borden en schalen en als laatste de pannen en ovenschalen.
Dit alles nog steeds volgens mijn moeders adviezen die ik meekreeg met de opvoeding: “in dizze volgorde wordt het spul dat niet zo smerig is niet vet van die vieze pannen enzo en blef het afwaswater schoner”.

Als je het blog van gisteren hebt gelezen kun je je vast wel voorstellen dat er met al die verschillende tapas-rondjes meer dan één ‘afwas met de hand’ ís gedaan.
En tot mijn grote genoegen niet door mij.
Woensdag is Gerard jarig: dan komt de hele familie langs voor koffie, taart en een borrel.
Ik hoop heel erg dat de levering van mevrouw Bosch (meisjesnaam Pelgrim) geen vertraging oploopt…..

Waarom heet onze vaatwasser mevrouw Bosch, terwijl haar meisjesnaam anders is?
De eerste vaatwasser die in ons huishouden kwam was een Bosch.
Die naam leidde tot wat onbegrip toen schoonzoon Jon zijn intrede deed in onze familie en hij in 2018 samen met Frea een half jaar bij ons inwoonde.
In het Engels heet zo’n apparaat een dishwasher, Frea zei afwasmachine en wij zeiden vaatwasser of mevrouw Bosch. Jon raakte daarvan in de war.
Hij kwam bij me staan, wees op de vaatwasser en zei: “Hoe heet deze ding noe!”

Vanavond na het eten staan we weer naast elkaar bij het aanrecht bij een teiltje met sop.
De één druk in de weer met de afwaskwast, de ander met de theedoek.
Natuurlijk kunnen wij de afwas doen met de hand.
Verwende sikken zijn we, zoveel is maar weer duidelijk zonder een goed werkende mevrouw Bosch.

Met het mooie weer van de laatste tijd hebben Gerard en ik regelmatig een feestje waarbij een barbecue wordt aangestoken.
Lekker!
Maar niet ieder weekend.
Dit weekend vierden we gisteren de 70e verjaardag van schoonzus Fijkje met een groot feest en zelf zouden wij vandaag met onze kinderen alvast Gerard’s verjaardag vieren.
“Bij Fijk krijgen we vast een barbecue, laten wij dan iets anders doen.”
Wij bedachten een ’tapas-maaltijd’; niet één maaltijd maar verschillende rondes met kleine hapjes.

Toen iedereen was gearriveerd waren we met z’n negenen: Jon’s zus Lily is een weekje over uit Engeland en schoof gezellig aan.
Rond 11.00 uur begonnen we met koffie met ‘Tante Lammie-kwarktaart‘ met mandarijntjes.
Het was warm en er werd geopperd dat ‘wij nog wel ergens supersoakers hadden’.
Dat verbaasde mij, want ik zou niet weten waar die dan zouden moeten liggen.
Ze werden dan ook niet gevonden, maar de dames vonden wel een grote krat met oud buitenspeelgoed dat onmiddellijk zorgde voor een enorm kabaal en even later kwamen er al zeepbellen voorbij drijven, geblazen door iemand die ‘Kijk! Zo’n potje!’ had gevonden.
Een grote zak met oude knikkers had het leukste effect: de knikkers werden er met handenvol tegelijk uitgehaald en benoemd.
“Dit waren blauwtjes! Deze kwamen uit Denemarken! Bonken, gewoontjes, stuiters, er kwam van alles naar boven.
“En weet je nog wel dat je dan met je voet…..” zei één van de mannen. Dat bracht bij de dochters weer andere herinneringen naar boven.
“O! Dus jij was zo’n jongetje dat alles weer moest bederven….!’

Fruitstokjes: zelf samenstellen.

Ondertussen kwamen de tapas-gerechtjes voorbij, soms vergezeld van opdrachten.
“Schoteltje bewaren. Servetje niet weggooien. Soep zelf even uit de keuken ophalen.”
Hartige groentetaart, tonijnsalade, kibbeling, gehaktballetjes, brusschetta, fruitstokjes…….wat heerlijk en wat gezellig.
We besloten de tapas-maaltijd met een ronde ‘ijsjes’: mini-magnums.

Natuurlijk hebben we ook een aantal pauzes ingelast.
Verhalen verteld over wat er allemaal weer gebeurd is de laatste maanden; zelfs als je regelmatig met elkaar belt en afspreekt is er altijd nog van alles te bespreken.
We moesten er trouwens echt wel om denken dat we af en toe Engels praatten of dingen even vertaalden voor Lily; Nederlands is echt niet te volgen als je Brits bent.

En hadden we bij Fijkje zaterdag ook een barbecue?
Nee.
Haar kinderen hadden zelf een lopend buffet georganiseerd!
Ook heerlijk.
En ook gezellig, want schoonzusjes.
“Hoe was het in Zweden? Is die ook zwanger? Was je op vakantie? Wanneer hebben we eigenlijk weer schoonzusjesdag…”
Wat je eet is eigenlijk helemaal niet zo belangrijk.

Afgelopen week had ik app-contact met Karel Stegeman, cantor van onze cantorij.
Hij vroeg me: “Kom je ook luisteren de 28e?”
Mijn antwoord was: “Zeker. Ik ben al aan het ‘voor-luisteren’ op Spotify. Kreeg de lijst van Jon.”

Even uitleggen.
Karel is ook dirigent van ‘Kamerkoor Cantus’ in Groningen, waar schoonzoon Jon in zingt.
Op 28 juni geeft het koor een bijzonder concert; ik geef even in eigen woorden weer wat Karel daarover zei.
“Ik was op een open dag van de voormalige tabaksfabriek Niemeijer in Groningen. Daar liep ik door die grote fabrieksruimte en ik dacht: “Hoe zou het zijn om hier met een koor te zingen? Vervolgens zocht ik contact met de eigenaar en na wat heen en weer gepraat kreeg ik toestemming.”
Karel vertelde ook dat het nog heel wat voeten in de aarde had gehad.
Want je kunt toch niet een concert houden onder die kale TL-lampen, dus er moest iets worden geregeld met verlichting.
En hoe zit het met geluid? Microfoons?

We gaan het zien!
Zaterdag 28 juni om 20.00 uur zitten wij de zaal/fabriekshal.
Wat gaan wij horen? Cantus biedt ons een nieuw perspectief op stilte met het programma ‘Silence & Music’.
Dit staat er over op hun website:

Een eeuw lang hielden honderden werknemers de bulderende machines van de Niemeyerfabriek in Groningen aan de gang. Nu zijn de machines weg en de fabriek staat leeg. Ineens bekennen de lege fabriekshallen hun prachtige akoestiek. 

Silence & Music biedt een unieke muzikale ervaring waarin stilte en muziek samenkomen. Onder de bezielende leiding van dirigent Karel Stegeman neemt het koor het publiek mee op een reis door uiteenlopende muzikale werken die de relatie tussen stilte en klank verkennen. Met dit project viert Cantus de eindelijk geopenbaarde akoestiek van de Niemeyer fabriek – én genieten we van de stilte na jaren van overlast in de wijk door de industrie. Het repertoire gaat over muziek en stilte, met bijzondere aandacht voor stemmen die het zwijgen zijn opgelegd.

De muzikale programmering bevat een paradoxale vernieuwing door bijna uitgestorven muziek opnieuw tot leven te wekken. Dit betreft muziek die door de jaren heen letterlijk is vergeten doordat het niet meer uitgevoerd wordt of doordat het door derden gecensureerd is. Cantus zal onder andere Bach, Vaughan Williams, Whitacre en Uusberg ten gehore brengen. 

Silence & Music belooft een inspirerende luisterervaring te worden waarin het koor zijn veelzijdigheid en expressiviteit ten volle laat zien.

Het concert begint om 20.00 uur in de Niemeyerfabriek, Paterswoldseweg 43 te Groningen, met kaarten à € 15,- incl. een consumptie in de pauze.

Om nog even terug te komen op het app-gesprek in de eerste alinea: ik schreef dat ik wel moest wennen aan de muziek, het is voor mij beslist geen dagelijkse kost.
Volgens Karel vond ik The Blue Bird wel heel mooi. Maar ‘wennen’ betekent natuurlijk niet automatisch dat het niet mooi zou zijn…..

Wil je ook ‘voor-luisteren’?
Op Spotify staat de openbare afspeellijst ‘(Cantus) Silence & Music’.
Wil je zelfs komen luisteren in de oude fabriek?
Hierbij een link naar hun website  voor meer informatie.

Acht blogs* schreef ik in de serie ‘Over geluk’, het onderwerp van onze scheurkalender voor 2024; vandaag sluit ik deze serie af met het 9e blog, waarin ik de laatste 2 pijlers van geluk combineer: ‘Andere mensen’ en ‘Gezond lichaam’.
Er waren beduidend minder kalenderblaadjes bij deze onderwerpen.

Om te beginnen met de andere mensen: bij de ‘pijlerbeschrijving’ stond ‘goede menselijke relaties vormen de basis van geluk.’
De eerste uitspraak bij dit onderwerp komt van Hendrik Tollens, Nederlands dichter (1780) : ‘Schat naar de gevels van de huizen ’t geluk er binnen niet altijd‘.
Met andere woorden: wat je ziet is buitenkant. Dat wisten ze in de 18e eeuw dus ook al.
‘Wees gelukkig met wat je hebt en bent. Wees met beide even vrijgevig en je zult niet meer hoeven jagen op geluk.‘
Dat vond de Britse staatsman William Gladstone.
Alles wat je deelt wordt meer.
Een Amerikaans staatsman, Thomas Jefferson (1743) zei: ‘Iedere menselijke geest voelt plezier in het doen van het goede voor een ander.’
Dat herken je vast wel.
Je hebt een verrassingsfeestje voor iemand georganiseerd, of je hebt een erg toepasselijk cadeautje voor iemand op de kop getikt: dan verheug je je op het moment dat het uitgepakt wordt, omdat je weet dat de ander daar heel blij van gaat worden. Of je helpt iemand die een boodschappentas heeft laten vallen met het oprapen van de sinaasappels die alle kanten oprollen, je wijst iemand de weg of help iemand die met pech langs de weg staat: voelt goed toch?

Bij het thema ‘Gezond lichaam’ stond als kernwaarde: een gezonde geest in een gezond lichaam.
Een opvallende uitspraak daarbij vond ik die van de Amerikaanse bioloog J. Watson (1928): ‘Als een paard galoppeert is het gelukkig‘.
Rust roest, dus blijf in beweging.
De Hongaarse schrijver G. Konrad (1933) constateerde ‘Alle problemen die ik in mijn leven heb gehad, waren het gevolg van haast en niet van te laat zijn.‘
Wat heeft dat nou met een gezond lichaam te maken? Daar heb ik wel even over nagedacht.
Ik kwam tot de conclusie dat haast maakt dat je lichaam in een stresserige toestand komt, waardoor je hartslag onnodig omhoog gaat en je minder goed uitkijkt en er eerder kans op brokken is.
Het voor lichaam én geest beter om rustig voorbereidingen te treffen en iets eerder dan nodig te vertrekken.
Verder vond ik de teksten bij dit onderwerp niet erg interessant of heel erg voorspelbaar.

Spelende vrouw: wat heb je na 9 blogs geleerd over geluk?
Het geluk zit in tevreden zijn, in kleine dingen, niet in haute couture, niet in poeha en blabla.
Daarbij moest ik denken aan een gedichtje van Toon Hermans dat kernachtig de essentie van geluk beschrijft.
Deze blogserie sluit ik af met dat gedichtje; het heet ‘Geluk’:

In het blog over de hunebedden-fietstocht tijdens ons verblijf op ‘Het land van Bartje’ schreef ik dat ik ook graag wat kerken van binnen wou bekijken.
In de omgeving waar wij fietsten die middag (Gasselternijveen, Gieterveen) heb je geen kolossale kerken.
Bij het eerste kerkje dat we tegenkwamen stond een bord: ‘Het kerkje van Gasselternijveen’; daar wilde ik wel even naar binnen.
De deur stond open, maar het was helemaal geen kerk meer: het was een groepsaccommodatie voor 18 personen met een binnenzwembad.
Als je door de kerkdeur naar binnen keek zag je een gang met aan weerszijden deuren.
Dus. Wel een kerk, maar toch geen kerk.

In Gieterveen wilden we bij Amoi even wat drinken, maar dat etablissement was dicht.
Daartegenover stond een klein kerkje, waar mensen binnen waren, dus daar gingen we even naar binnen voor een glas water.
Het ding heet ook gewoon ‘’t Kleine kerkje in Gieterveen‘.
Het was niet meer in gebruik als kerkgebouw, maar het is een multi-functionele  gemeenschapsruimte: je kunt het gebruiken voor vergaderingen, concerten, kleine theatervoorstellingen, tentoonstellingen, cursussen en workshops, als er iets te vieren of te betreuren is  en zelfs als trouwlocatie.
En men had een glas water voor ons: het was warm en we hadden al een eind gefietst.
Dus. Wel een kerk, maar toch geen kerk.

In Borger staat de Willibrordkerk. De toren stamt uit de 14 eeuw, maar de kerk is in 1826 gebouwd als vervanger van de oude middeleeuwse kerk op die plaats. De oude kerk was dermate vervallen dat afbraak noodzakelijk was. Alleen de kerktoren bleef dus gehandhaafd. Toen we daar even binnen wilden kijken kon dat, maar we kwamen niet verder dan het voorportaal. Daar stond een vrijwilliger die ons vertelde dat de kerk alleen maar open was omdat hij om 16.00 uur de klok ging luiden. Dat was vroeger traditie: de klok van 16.00 uur was voor de mensen die op het land waren het teken dat ze naar huis konden.
“Maar dat kan inmiddels toch ook automatisch worden ingesteld?”
Ja, dat was inderdaad zo. Maar in Borger is er een groep vrijwilligers die dat klokluiden graag op de ouderwetse manier in stand willen houden.
En daar waren wij die middag getuige van.  De kerk is niet meer in gebruik als kerk: die is verbouwd en werd tot voor kort gebruikt als theater.
Dus. Wel een kerk, maar toch geen kerk.

Je zou haast iets gaan denken van de vroomheid der Drenten.
In Gasselte ontdekten we ‘Het witte kerkje’. 
Ook deze kerk wordt voor allerlei doeleinden gebruikt, maar…. er wordt ’s zondag ook nog gewoon gekerkt.
Hierbij een link naar meer informatie van de Protestantse Gemeente Gasselte.
Jammer genoeg konden we niet naar binnen, maar we konden wel even om het gebouw heen lopen.
Mooi sfeertje.
De kerk staat op het hoogste punt in het dorp en is omringd door eeuwenoude graven.

Het is fijn dat de oude, beeldbepalende kerken in de dorpen behouden blijven, ook al worden ze lang niet allemaal meer als kerk gebruikt.
Je moet de kerk immers wel midden in het dorp laten…..